(Cadn.com.vn) - Những ngày cuối tháng 2-2017, đường dây nóng Báo Công an TP Đà Nẵng nhận được phản ánh của người dân thôn Cổ Mân (P.Hòa Xuân, Q.Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng) về việc Nhà bia tưởng niệm  (NBTN) 31 đồng bào vô tội tại xóm Lan, thôn Cổ Mân (Hòa Xuân) bị thực dân Pháp sát hại dã man năm 1947, nằm trong vùng quy hoạch, giải tỏa nhưng chậm di dời và xây mới, ảnh hưởng đến hoạt động thăm viếng, hương khói. Tìm hiểu về vấn đề này, chúng tôi đã có chuyến thực tế và xác định, những kiến nghị của người dân là có cơ sở.

NBTN nằm trong khu vực Trạm xử lý nước thải TP Đà Nẵng.

Sáng 27-2, theo chân cán bộ P.Hòa Xuân (Q.Cẩm Lệ), chúng tôi di chuyển bằng xe máy đến khu vực Trạm xử lý nước thải (TXLNT) TP Đà Nẵng đóng tại khu vực P.Hòa Xuân. NBTN nằm trong khuôn viên TXLNT, đã lâu không được tu bổ, chăm sóc nên bị cây cối và cỏ rác vây kín. Tại đây, chúng tôi gặp cán bộ phụ trách Hội Liên hiệp Phụ nữ  P.Hòa Xuân và ông Phạm Chơi (1951, trú thôn Cổ Mân, P.Hòa Xuân), người có thân nhân bị sát hại năm 1947 đang dọn vệ sinh khuôn viên NBTN. Hội LHPN P.Hòa Xuân đã có kế hoạch tổ chức cho hội viên đi tham quan và tìm hiểu về NBTN nhân dịp ngày Quốc tế phụ nữ 8-3 sắp tới. Ông Phạm Chơi cho biết, lúc nhỏ có nghe người thân trong gia đình kể về tội ác của thực dân Pháp gây ra với xóm Lan, thôn Cổ Mân. Ngày 19-11-1947, lính Pháp đi tuần qua khu vực xóm Lan thì chạm trán với lực lượng Việt Minh. Ngay sau đó, quân Pháp tấn công vào xóm Lan để truy lùng Việt Minh và đốt nhà, cướp bóc, sát hại cùng một lúc 31 người dân trong làng.  Tại cuộc thảm sát này, quân Pháp nghi ngờ ông Kiều Cối là người sử dụng thuyền đưa Việt Minh sang sông nên đã bị chặt đầu, bêu lên mái dầm chèo thuyền để thị uy.

Bia thưởng niệm ghi tên 31 đồng bào xóm Lan (thôn Cổ Mân) bị Thực dân Pháp sát hại.

Sau khi hòa bình lập lại, thể theo nguyện vọng của nhân dân, chính quyền P.Hòa Xuân xây dựng NBTN 31 đồng bào vô tội tại xóm Lan để hương khói. Năm 2010, khu vực NBTN nằm trong diện quy hoạch giải tỏa để triển khai Dự án TXLNT TP Đà Nẵng. Toàn bộ nhà cửa, ruộng vườn của người dân xóm Lan được bàn giao cho Ban quản lý dự án. NBTN cũng đã được quy hoạch, di dời ra khỏi TXLNT cách vị trí cũ chừng 1 km. Tuy đã được bố trí đất và phương án xây dựng nhưng đến thời điểm hiện nay, NBTN vẫn chưa được triển khai xây dựng. Ông Nguyễn Văn Quyết, Bí thư Đảng ủy P.Hòa Xuân cho biết, hiện trạng NBTN cũ nằm trong diện quy hoạch nên không được tôn tạo, trùng tu. Thêm nữa, nơi này nằm trong khuôn viên TXLNT nên gây khó khăn cho người dân khi muốn vào hương khói, thăm viếng. Mặc dù UBND TP Đà Nẵng đã phê duyệt và bố trí đất xây dựng NBTN mới nhưng ở vị trí này, mặt bằng chưa được hoàn thiện nên chưa thể triển khai thi công. Người dân thôn Cổ Mân và chính quyền P.Hòa Xuân mong muốn UBND TP Đà Nẵng kịp thời có sự chỉ đạo các đơn vị liên quan sớm hoàn thiện mặt bằng và xây dựng NBTN trong thời gian sớm nhất.

Nguyên Thảo