Địa chỉ đỏ Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng

Theo chính quyền và nhân dân phường Hòa Xuân, địa danh Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng trước đây có di tích Miếu Chăm, được người dân địa phương gọi là Miếu Thần Nông. Nơi đây dân làng thường tổ chức Lễ hội xuống đồng vào ngày 1 tháng 10 (âm lịch) hàng năm và cách mạng chọn hội họp, hoạt động thời kỳ kháng Pháp cũng như chống Mỹ giải phóng dân tộc.

Lịch sử đấu tranh Cách mạng phường Hòa Xuân ghi nhận, tại Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng từng diễn ra sự kiện bi tráng về sự hy sinh anh dũng của du kích địa phương vào năm 1950. Cụ thể, vào ngày 27-8-1950, Quảng Chiếu - một tên ác ôn có nợ máu với cách mạng cùng tây Quan Ba (thực dân Pháp) tổ chức cuộc hành quân xuống vùng B Lỗ Giáng. Chúng đến Miếu Thần Nông, tiến thẳng tới miệng hầm để khui và kêu gọi anh em du kích đầu hàng. Không thấy động tĩnh gì, địch ném lựu đạn xuống làm một số du kích hy sinh. Đến quả lựu đạn cuối cùng, anh em chiến sĩ chụp được và ném trả lên miệng hầm. Do tên Quảng Chiếu đứng cạnh miệng hầm nên bị thương rất nặng và chết trên đường đi cấp cứu. Lúc này dưới hầm chỉ còn lại 2 chiến sĩ là Hồ Xưởng và Dương Cho. Do không chịu được sức ép của khói đạn nên hai anh tung hầm chạy lên liền bị địch bắt đưa về đồn.

Trong trận địch khui hầm tại Miếu Thần Nông, lực lượng cách mạng tổn thất lớn, hy sinh đến 5 đồng chí là Nguyễn Thể, Hồ Qua, Nguyễn Tề, Hồ Khu, Dương Tư. Song với việc trả được món nợ máu do tên Quảng Chiếu gây ra nên nhân dân xã Hòa Xuân (cũ) và các vùng lân cận Hòa Vang, Điện Bàn hết lời khen ngợi du kích Hòa Xuân.

Sau ngày giải phóng, địa điểm Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng thuộc xã Hòa Xuân (cũ) vẫn duy trì lễ hội xuống đồng hàng năm. Cùng với đó, nhân dân còn tổ chức lễ cúng các Liệt sĩ vào ngày 20 tháng 12 (âm lịch). Và nơi đây đã trở thành địa chỉ đỏ để các em học sinh đến tìm hiểu lịch sử, văn hóa, viếng hương, tri ân Liệt sĩ, nhắc nhở thế hệ trẻ về sự hy sinh mất mát của thế hệ cha ông trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Bao giờ mới được Tái dựng Bia di tích?

Năm 2012, thực hiện chủ trương di dời giải tỏa, hiện trạng Miếu Thần Nông đã được san lấp và quy hoạch thành khu dân cư (KDC) thuộc tổ dân phố số 71 (phường Hòa Xuân).

Vào tháng 7-2019, cán bộ quân dân chính và bà con nhân dân phường Hòa Xuân tiến hành họp và đề nghị các cấp xem xét chọn nơi đây xây dựng Bia chiến tích tưởng niệm Liệt sĩ đã hy sinh, kết hợp công viên vườn dạo. Ngày 14-10-2019, Sở Văn hóa và Thể thao Đà Nẵng có Công văn số 3401 về việc xây dựng Bia chiến tích tưởng niệm Liệt sĩ tại khu vực Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng và giao cho UBND phường phối hợp Phòng Văn hóa Thể thao quận Cẩm Lệ làm việc với Cấp ủy Chi bộ 7, quân dân chính KDC số 7 về xây dựng lý lịch đối với sự kiện liên quan đến các Liệt sĩ hy sinh tại Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng.

Trên cơ sở đó, UBND phường Hòa Xuân đã tiến hành lập các thủ tục đề nghị xây dựng Bia chiến tích tại khu vực này và đã báo cáo các cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Ngày 20-3-2020, Ban Tuyên giáo Thành ủy Đà Nẵng có Công văn số 2449 đồng ý chủ trương đề xuất của UBND phường Hòa Xuân về xây dựng bia chiến tích Lùm vàng.

Ngày 9-2-2021, UBND thành phố Đà Nẵng ban hành Quyết định số 505 ban hành danh mục các bia, biển tưởng niệm trùng tu, tôn tạo, tái dựng và xây mới giai đoạn 2021-2025. Trong đó đối với Bia di tích Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng thực hiện năm 2024, vị trí trên bản đồ địa chính thuộc tờ bản đồ số 135, khu vực Miếu Thần Nông cũ, nằm trên đường Lư Giang (thuộc phường Hòa Xuân). Tuy nhiên, đã gần 3 năm qua, công trình này vẫn chưa được thực hiện.

Trao đổi với ông Phan Phú Cương- Phó chủ tịch UBND phường Hòa Xuân về vấn đề này thì được biết ngày 1-7-2024 Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng có Thông báo số 282 về thông báo kết luận của Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Quang Nam tại buổi họp liên quan đến công tác quản lý quy hoạch đô thị, trong đó kết luận: "Giao cho UBND quận Cẩm Lệ chủ trì phối hợp các cơ quan liên quan, nghiên cứu chọn vị trí khác khu vực công viên công cộng, hạn chế sử dụng đất chia lô, gởi Sở Xây dựng có ý kiến, báo cáo UBND thành phố xem xét quyết định trong tháng 7-2024".

Trên cơ sở thông báo của Văn phòng UBND thành phố và công văn UBND quận Cẩm Lệ, UBND phường Hòa Xuân đã tổ chức họp thông báo nội dung và lấy ý kiến cán bộ quân dân chính, một số hộ nhân dân KDC số 7 và báo cáo Đảng ủy phường cho ý kiến. Cụ thể, nội dung ý kiến của KDC số 7 và Đảng ủy phường đều thống nhất, đề xuất UBND quận Cẩm Lệ giữ nguyên vị trí trước đây đã chọn để xây dựng Bia chứng tích Lùm Vàng Vùng B Lỗ Giáng tại thửa đất số 646, 647 và 648 thuộc phân khu B2-29, Khu E mở rộng - Khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ. Nguyên do là hiện nay các thửa đất này nằm đối diện tim đường, chưa bố trí tái định cư (do yếu tố tâm linh trước đây là Miếu Thần Nông và hầm chiến sĩ hy sinh). Các hộ dân hiện nay đang sinh sống xung quanh các thửa đất số 646, 647 và 648 đều đồng tình thống nhất đề xuất xây dựng Bia di tích và cam kết không có khiếu nại gì. Điều đáng nói là qua kiểm tra, hiện nay gần khu vực này không có đất bố trí cho công viên công cộng.

Cũng theo UBND phường Hòa Xuân, việc tái dựng lại Bia di tích Lùm Vàng vùng B Lỗ Giáng kết hợp trồng cây xanh tạo không gian đô thị tại vị trí nêu trên là phù hợp, nhằm mục đích không để trống các lô đất gây ảnh hưởng mỹ quan đô thị, vệ sinh môi trường. Thêm nữa, công trình vừa mang yếu tố lịch sử, giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ sau và đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân KDC số 7, thân nhân các liệt sĩ đã hy sinh tại vị trí này.

Đinh Nga