Hơn 30 nhân viên của một Cty an ninh tư nhân Nga Wagner bị phía Belarus bắt giữ đang phải đối mặt với một cuộc điều tra tội phạm.  Ảnh: AP

Căng thẳng bùng nổ giữa Moscow và Minsk về việc Belarus bắt giữ hơn 30 người đàn ông mà nước này cáo buộc là lính đánh thuê của Nga đang ngày càng leo thang khi hai bên tranh cãi gay gắt về nhiệm vụ của nhóm người này.

Vụ việc 30 công dân Nga bị giam giữ - những người mà Minsk cáo buộc cố gắng lật đổ chính phủ hiện tại – xảy ra ngay trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 9-8 tại Belarus, có thể làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa Minsk và đồng minh truyền thống Mosow, trong bối cảnh mối quan hệ hai nước đã trở nên tồi tệ sau khi cả hai không đồng ý hợp đồng cung cấp dầu trong năm nay.

Nga khẳng định, những người đàn ông này, được mô tả là nhân viên của một Cty an ninh tư nhân, đã ở lại Belarus sau khi lỡ chuyến bay nối chuyến đến Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, Tổng thống Alexander Lukashenko của Belarus tỏ ý nghi ngờ. “Không có chuyện đến Istanbul... Rõ ràng là nhóm đã có một mục tiêu khác. Nhiệm vụ của cuộc điều tra là tìm hiểu về những mục tiêu đó”, Reuters dẫn lời ông Lukashenko, sau khi nghe báo cáo từ những người đứng đầu ủy ban điều tra và an ninh nhà nước. Nhà lãnh đạo này nói rằng, không có thỏa thuận nào với Nga về việc những người này được ở lại Belarus, đồng thời nói thêm rằng nước này sẵn sàng hợp tác về vấn đề này.

Chính quyền Belarus cho biết hồi đầu tuần rằng, những người đàn ông bị bắt sau khi Minsk nhận được thông tin hơn 200 phiến quân vào nước này để pha hoại bầu cử. Hồi cuối tuần, ông Alexander Agafonov, người đứng đầu nhóm điều tra của Belarus, nói rằng những người đàn ông - một số người mặc trang phục quân đội - không có kế hoạch bay đến Istanbul và nói rằng họ đã đưa ra “những thông tin trái ngược” về mục đích ở Belarus. Ông cho biết, 11 trong số những người đàn ông bị bắt đã nói với chính quyền họ dự định bay đến Venezuela, 15 người lại nói đến Thổ Nhĩ Kỳ, 2 người muốn đến Cuba và một người nói sẽ đến Syria. Một người khác nói anh ta không biết đích đến của mình, trong khi 3 người khác từ chối tiết lộ thông tin.

Thậm chí, có thông tin cho rằng, trong số những người bị bắt có nhiều người từng tham chiến tại Donbass. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba cho biết, các cơ quan thực thi pháp luật Ukraine hiện đang tích cực làm việc nhằm kiểm tra danh sách được cung cấp để khẳng định những nghi vấn nói trên. “Chúng tôi đã nhận được danh sách công dân bị Belarus giam giữ, các cơ quan có thẩm quyền sẽ xác minh hành vi tội phạm của những người này nếu đúng là họ liên quan đến chiến sự tại Donbass”, ông Kuleba nói. Bộ trưởng Kuleba cho biết thêm, Ukraine không công nhận quốc tịch thứ hai, và tất cả những người có hộ chiếu Ukraine đều là công dân nước này, trong trường hợp trên thì Nga không thể can thiệp.

Đáp lại, giám sát viên về nhân quyền ở Nga - bà Tatyana Moskalkova nói rằng không có bằng chứng xác thực và đầy đủ về tội lỗi của các công dân Nga bị giam giữ tại Belarus. Bà Moskalkova nhắc lại, thanh tra viên chỉ có thể hành động khi nhận được kháng cáo thích hợp, nhưng cho đến nay họ vẫn chưa nhận được yêu cầu như vậy. “Công tác hậu cần trên lãnh thổ Belarus do một Cty địa phương đảm nhận. Vì lý do không rõ, nhóm người trên không đến được chuyến bay Minsk - Istanbul và phải ở lại trong khi chờ mua vé máy bay mới”, bà Moskvalkova nói rõ. Bộ Ngoại giao Nga cũng chỉ trích việc Belarus giam giữ công dân và yêu cầu “cung cấp ngay lập tức quyền tiếp cận cho các viên chức lãnh sự Nga” và “ngăn chặn việc có thêm các hành động tiêu cực”.

Diễn biến đang ngày càng đáng lo ngại trên biên giới hai nước. Theo nguồn tin từ Belarus, từ ngày 1-8, nhiều trạm kiểm soát đã được thiết lập trên các tuyến đường dẫn tới nước này và có cả báo cáo về việc tuần tra khu vực biên giới với sự trợ giúp của máy bay trực thăng. Những thay đổi đáng kể cũng được ghi nhận trên lãnh thổ Nga, khi việc kiểm soát công dân vào nước này tăng cường đến mức rất cao, khi dữ liệu được kiểm tra và số điện thoại bị theo dõi. Trên thực tế theo giới quan sát, diễn biến tại thời điểm này ở khu vực biên giới Nga-Belarus giống như sự chuẩn bị cho sự ra đời của tình trạng thiết quân luật.

Không có tuyên bố chính thức từ Nga và Belarus về tình trạng này, trong khi một ngày trước đó, Minsk quyết định từ bỏ việc nối lại các chuyến bay với Moscow ít nhất cho đến ngày 14-8.

KHẢ ANH