Điều ghi nhận đầu tiên rất dễ nhận ra là hình ảnh giao thông đường phố trở nên "trật tự, ngăn nắp hơn". Có được điều này trước hết là từ ý thức chấp hành của người điều khiển phương tiện. Lý do từ chế tài phạt nặng hơn theo Nghị định 168 là có thật, vì mức phạt tăng, một khi đã "đánh vào kinh tế" thì cũng có thêm tác dụng răn đe. Và ở khía cạnh tích cực, chúng ta thấy mức phạt tăng cũng là vì tính chất nguy hiểm của hành vi vi phạm, và mỗi cá nhân cũng nhận thức được điều này để chấp hành nghiêm các quy định...

Tại các nút giao đèn xanh đèn đỏ, qua thực tế tham gia giao thông và những hình ảnh trên báo chí, mạng xã hội cho thấy phương tiện giao thông dừng đèn đỏ rất nghiêm túc, "ngay hàng thẳng lối", gần như không có trường hợp vượt đèn đỏ. Nếu có thì chỉ là một số trường hợp như đèn đang màu vàng nên phương tiện tăng ga để thoát đèn đỏ sau đó. Với ô-tô và xe máy vượt đèn vàng như vậy là rất nguy hiểm. Luật quy định với tín hiệu đèn màu vàng phải dừng lại trước vạch dừng; trường hợp đang đi trên vạch dừng hoặc đã đi qua vạch dừng mà tín hiệu đèn màu vàng thì được đi tiếp; trường hợp tín hiệu đèn màu vàng nhấp nháy, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ được đi, nhưng phải quan sát, giảm tốc độ hoặc dừng lại nhường đường cho người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật qua đường hoặc các phương tiện khác. Quy định đã rất rõ "trường hợp đang đi trên vạch dừng hoặc đã đi qua vạch dừng mà tín hiệu đèn màu vàng thì được đi tiếp".

Nhưng từ đây cũng thấy là hầu hết các phương tiện chưa tới vạch dừng khi đèn vàng thì lại cố tình đi tiếp để ở vào thế "đang đi trên vạch vàng, hoặc đã đi qua vạch vàng", và như vậy họ tự cho mình là hợp luật. Thường những trường hợp như vậy khi xe ra đến giữa ngã tư thì đèn đã chuyển sang màu đỏ. Nhưng một số người cũng không mấy quan tâm, miễn là mình không phải chờ đèn đỏ là được. Và như vậy rất dễ va chạm với phương tiện khác được di chuyển theo hướng đèn xanh.

Tại một số thành phố lớn, những tuyến đường đông phương tiện, một vấn đề nổi lên nữa tại các nút giao có đèn tín hiệu là: Đèn đỏ có được rẽ phải hay không? Trước khi áp dụng Nghị định 168, có thực tế là tại một số nút giao nếu được rẽ phải thì có ghi dòng chữ "đèn đỏ được rẽ phải" (tiếng Việt + Tiếng Anh), và kể cả ở những nút giao không ghi dòng chữ này thì phương tiện vẫn vô tư rẽ phải. Và từ đây cũng hình thành một thói quen, như là một sự hiển nhiên là "cứ đèn đỏ là được rẽ phải" cho dù có dòng chữ đó hay không. Tuy vậy, khi áp dụng Nghị định 168 thì những nút giao không ghi "được phép rẽ phải khi đèn đỏ" thì gần như không một phương tiện nào dám rẽ phải, nếu rẽ phải sẽ bị tính vào lỗi "vượt đèn đỏ" với mức phạt nặng hơn nhiều so với trước. Và chính vì các phương tiện không dám vượt lên để rẽ phải nếu không có dòng chữ ghi cho phép, nên dồn ứ lại rất nhiều, có khi là kẹt xe khá nghiêm trọng trong giờ cao điểm.

Cũng có một số ý kiến cho rằng, kẹt xe ở các nút giao là do không cho rẽ phải khi đèn đỏ, nói như vậy cũng chưa đúng, chưa thỏa đáng. Vì nếu chúng ta nhìn nhận một cách chính xác, ở những nút giao không có dòng chữ cho phép rẽ phải, thì đương nhiên là các phương tiện không được rẽ phải. Trên cơ sở thực tế tình hình và điều kiện giao thông tại đó mà ngành chức năng cho phép hoặc không cho phép rẽ phải khi đèn đỏ để đảm bảo an toàn giao thông.

Tuy vậy cũng từ thực trạng trên, thì ngành giao thông cũng cần xem xét lại với những ngã tư/ nút giao có thể cho phép rẽ phải thì cần lắp thêm bảng chữ "được rẽ phải khi đèn đỏ" để các phương tiện biết, chấp hành. Và khi có dòng chữ thể hiện điều này thì chữ phải to, rõ, để phương tiện ở vị trí xa, nhất là ô-tô có thể nhìn thấy và sớm chuyển vào làn bên phải để tiện rẽ phải.

Bên cạnh đó, các cụm nút giao thông có đèn tín hiệu cần phải thông thoáng, không bị các cành cây che khuất tầm nhìn của người điều khiển phương tiện. Cách đây chưa lâu, có một phóng sự trên truyền hình phản ảnh một thực tế là ở khá nhiều tuyến đường, các biển báo giao thông, cột đèn tín hiệu giao thông đã bị các cành cây, các biển quảng cáo, các mái hiên di động che khuất nên người điều khiển phương tiện có khi là không kịp nhìn thấy, không biết có biển báo đó để mà chấp hành, và có trường hợp không biết, không thấy nên vi phạm và bị phạt. Mà nếu bị phạt như vậy thì cũng khá là oan cho tài xế vì thực tế họ không nhìn thấy bảng biển, đèn tín hiệu để mà chấp hành.

Đôi điều về những gì mắt thấy tai nghe sau hơn 2 tháng thực hiện Nghị định 168 xung quanh hệ thống đèn tín hiệu tại các nút giao thông. Những điều tích cực đã thấy rõ và những tồn tại bất cập cũng đã thể hiện. Mong rằng các cơ quan chức năng tiếp tục có những điều chỉnh, khắc phục để phát huy hết hiệu quả của hệ thống đèn tín hiệu giao thông trong thành phố. Và đặc biệt là ý thức của người tham gia giao thông cần được tiếp tục duy trì và ngày càng được nâng cao, thể hiện ý thức và "Văn hóa giao thông" của đô thị văn minh, hiện đại.

Dân Hùng