Có một địa chỉ đỏ ở Chăm-Pa-Sắc

Thứ hai, 04/07/2016 11:35

(Cadn.com.vn) - Sau khi khánh thành (5-2015), Đài tưởng niệm Liên minh chiến đấu Việt - Lào ở Păk Soòng (Chăm-pa-sắc, Lào) liên tục đón nhiều lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Nhà nước ta và nước bạn Lào đến dâng hương. Nhiều hoạt động sôi nổi của nhân dân các bộ tộc Lào cũng diễn ra tại đây.

Chiều ở Đài tưởng niệm Liên minh chiến đấu Việt - Lào (Chăm-pa-sắc).

Tôn tạo di tích của tình hữu nghị

Trong Hội nghị quân chính Quân khu 5 cuối năm 2013, sau khi nghe Thiếu tướng Trần Quang Phương (hiện nay là Trung tướng), Chính ủy Quân khu 5 triển khai chỉ thị của Bộ Quốc phòng về tôn tạo di tích trên từng địa bàn hướng đến kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội (22-12-2014), Ban Giám đốc Công ty TNHH MTV Hữu nghị Nam Lào, đơn vị có nhiệm vụ xây dựng kinh tế - quốc phòng trên đất bạn Lào đã nêu ý tưởng trùng tu, tôn tạo tượng đài Liên minh chiến đấu Việt-Lào tại huyện Păk Soòng. Tượng đài đã được bạn xây dựng từ năm 1984 nhưng quy mô thấp, nhỏ, tường rào gỗ đơn sơ, không có khuôn viên hay cổng ngõ. Đơn vị đã nhiều lần phát cỏ trồng cây bóng mát nhưng đều bị trâu bò giẫm đạp. Ý tưởng trùng tu lại di tích được Bộ Tư lệnh Quân khu 5 nhất trí thông qua và báo cáo lên Tổng cục Chính trị.

Tại buổi làm việc tháng 3- 2014 giữa đoàn đại biểu Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Việt Nam do Trung tướng Đào Duy Minh, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị làm trưởng đoàn, với đoàn đại biểu Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, do Thiếu tướng Vilay Lakhamphong, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị dẫn đầu, hai bên nhất trí sẽ nâng cấp tượng đài Liên minh chiến đấu Việt - Lào ở Chăm-pa-sắc cùng với tượng đài ở 3 tỉnh khác phù hợp với truyền thống văn hóa và tương xứng với sự hy sinh của các cán bộ, chiến sĩ quân đội hai nước Việt Nam - Lào trong công cuộc đấu tranh giải phóng đất nước. Từ dự án nhỏ ban đầu, công trình ở Chăm-pa-sắc được nâng cấp lên gấp nhiều lần với kinh phí hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, đồng chí Khămtày Xiphănđon, nguyên Chủ tịch Đảng nhân dân cách mạng Lào, nguyên Chủ tịch nước CHDCND Lào là người có ý kiến quan trọng nâng cấp tượng đài cả chiều cao, chiều rộng lên gấp rưỡi như hiện nay. Được khởi công trong tháng 8 - 2014, trên diện tích hơn 4 ha, bao gồm 13 hạng mục, Đài tưởng niệm đã trở thành quần thể đẹp, xanh tươi và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Ngoài kinh phí của Chính phủ Việt Nam, cán bộ, công nhân viên Công ty TNHH MTV Hữu nghị Nam Lào đã ủng hộ 102 triệu đồng góp phần xây dựng cảnh quan môi trường ở Đài tưởng niệm đồng thời tranh thủ những ngày nghỉ tham gia hàng trăm công lao động với tất cả tấm lòng tri ân. Trong khuôn viên, có nhà trưng bày hình ảnh về tình hữu nghị giữa hai nước do bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh Quân khu 5 thiết kế, thu hút rất đông khách đến thăm. Hiện nay xí nghiệp 261 của Công ty 206 tiếp tục dự án cải tạo với các công trình xây dựng hồ nước, vườn hoa, trồng cây bóng mát và ăn trái. Không bao lâu nữa nơi đây sẽ là trung tâm tham quan của tỉnh Chăm-pa-sắc và là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống của nhân dân các bộ tộc Lào.

Thăm nhà trưng bày hình ảnh về tình hữu nghị Việt-Lào ở Đài tưởng niệm.

Tình đồng chí trên cao nguyên Bô-lô-ven

Đại úy Bunxu Sủnthon Thămmavông, quyền Chỉ huy trưởng quân sự Huyện đội Păk Soòng là người nhiều năm nay đồng hành cùng Đội K53, Bộ CHQS tỉnh Kon Tum tìm hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn. Ông có vốn tiếng Việt kha khá để có thể bày tỏ cảm xúc của mình: "Đài tưởng niệm được bộ đội Việt Nam tôn tạo đẹp, ai cũng phấn khởi. Chúng tôi được UBND huyện giao trông giữ, bảo vệ, chủ trì các hoạt động dâng hương của các tập thể. Có ngày đón cả chục đoàn từ các nơi trong nước và từ Việt Nam đăng ký vào thăm viếng. Huyện đội cũng tham mưu cho UBND huyện tổ chức các hoạt động hữu nghị vào ngày 20-1, thành lập QĐND Lào, ngày 22-12, thành lập QĐND Việt Nam, hay các ngày tết của hai nước. Lúc ấy không khí rộn ràng lắm".

Tại nhà làm việc của Hội Cựu chiến binh huyện Păk Soòng, ông Bunựa Xaynha, Chủ tịch Hội bày tỏ sự xúc động bởi sự hy sinh to lớn của quân tình nguyện Việt Nam và sự đoàn kết gắn bó giữa quân đội hai nước. Ông nói: "Không có tình hữu nghị nào đẹp bằng tình Việt- Lào. Chúng tôi luôn nói chuyện với học sinh trong huyện về điều đó trong các hoạt động truyền thống tổ chức ở Đài tưởng niệm. Với thế hệ trẻ hiện nay không biết chiến tranh, Hội giáo dục cho các cháu hiểu đây là tượng đài ghi nhớ công ơn của các liệt sĩ Việt Nam đã ngã xuống trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Nhân dân các bộ tộc Lào luôn khắc sâu điều này như lời khẳng định của Hoàng thân Xu Pha Nu Vông: "Không có bài hát, bài thơ nào diễn tả hết tình hữu nghị đó, cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, sáng hơn trăng rằm, thơm hơn bông hoa nào thơm nhất". Ông Bunxu Inxỉ Xiêngpon, Phó Chủ tịch Hội CCB huyện kể lại kỷ niệm sâu sắc với quân tình nguyện Việt Nam khi là chiến sĩ của Huyện đội Păk Soòng. Đó là thời điểm 1966-1967 vô cùng ác liệt. Ông dẫn đường cho một đại đội quân tình nguyện, không nhớ phiên hiệu, chỉ nhớ bác Tài là người chỉ huy (sau này đã hy sinh) tấn công nhiều mục tiêu trên địa bàn giáp ranh huyện Lầu Ngăm và Păk Soòng. Ngày đó chỉ có rau củ, khoai bắp qua bữa cùng với loại môn rừng phải ngâm tro một ngày mới nấu ăn được. Có lần cả đơn vị đi chiến đấu về đói quá, không kịp ngâm tro mà nấu ăn luôn, mọi người đều say lả, tưởng không qua khỏi. Giọng ông Bunxu Inxỉ Xiêngpon nghèn nghẹn: "Bộ đội Việt Nam đã vì nhân dân Lào mà chịu gian khổ, hy sinh. Tình cảm ấy làm sao chúng tôi quên được. Hôm dâng hương ở đây, tôi chỉ niệm ước được một lần gặp lại những người bạn chiến đấu năm xưa".

Có mặt ở Đài tưởng niệm hôm chúng tôi đến là một vị khách đặc biệt từ Việt Nam. Đó là Đại tá AHLLVTND Nguyễn Đức Chuyển, nguyên Phó phòng Quân báo Quân khu 5. Từng là đại đội trưởng trinh sát của Sư đoàn 2, chiến đấu ở cao nguyên Bô-lô-ven năm 1971, ông đã tự tay chôn cất nhiều cán bộ, chiến sĩ đơn vị mình ngã xuống ở đất này. Sau này, được thành phố Đà Nẵng tạo điều kiện, ông cùng Ban liên lạc truyền thống đã tổ chức hàng chục chuyến đi thăm nước bạn. Với tiếng Lào thành thạo và trí nhớ tốt của cán bộ trinh sát, ông cũng nhiều lần đi tìm hài cốt bên đất bạn, tuy nhiên vẫn chưa thể nào đưa hết đồng đội về quê hương. Như ông nói, hành trình đi tìm liệt sĩ vẫn còn tiếp diễn.

Tại Đài tưởng niệm Liên minh chiến đấu Việt - Lào, những cây chăm-pa do các đồng chí lãnh đạo hai nước trồng đã bắt đầu đơm hoa. Nhiều du khách đến đây không khỏi ngạc nhiên khi vùng này xứ lạnh mà cây vẫn bén rễ xanh tươi. Như tình hữu nghị giữa hai nước vượt qua bao thử thách vẫn nồng nàn và bền sâu...

Bài, ảnh: Hồng Vân