Thời điểm hiện nay dịch Covid-19 bùng phát tại Đà Nẵng đã tác động xấu đến tình hình kinh tế, xã hội, đời sống người dân. Khi người dân khó khăn, cần vay tiền, cũng là lúc hoạt động “tín dụng đen”, cho vay nặng lãi trỗi dậy. Do đó, ngày 18.8, Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Lê Trung Chinh có văn bản chỉ đạo các lực lượng tấn công, truy quét “tín dụng đen” trên địa bàn TP. Trước đó, CATP cũng đã mở đợt cao điểm tấn công, truy quét “tín dụng đen” kéo dài từ 30.7 đến 15.10.

Công an Đà Nẵng lấy lời khai đối tượng trong đường dây cho vay nặng lãi do Phạm Quốc Đạt cầm đầu.

Hoạt động phạm tội, vi phạm pháp luật liên quan tới tín dụng đen hiện nay tại Đà Nẵng chủ yếu là cho vay ngang hàng, hay còn gọi là vay trực tuyến, vay qua App, không thế chấp. Đây là mô hình kinh doanh sử dụng nền tảng công nghệ để kết nối người vay với người cho vay, trực tiếp giao dịch vay mượn nhau, là hình thức cho vay đám đông với các khoản vay cá nhân không được đảm bảo. Toàn bộ hoạt động cho vay, trả nợ gốc, lãi giữa người vay và cho vay được nền tảng giao dịch trực tuyến của công ty cho vay ngang hàng ghi nhận, lưu trữ bằng cán bản ghi điện tử số hóa (không qua trung gian tài chính truyền thống như ngân hàng thương mại, quĩ tín dụng). Hầu hết đây là hoạt động cho vay cầm đồ kết hợp giữa công ty cho vay ngang hàng với công ty cầm đồ, công ty tài chính, phần lớn do người nước ngoài (chủ yếu Trung Quốc) điều hành, không đặt máy chủ tại Việt Nam. Vì chưa có qui định của pháp luật điều chỉnh nên hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ mất ANTT.

Các đối tượng trong đường dây cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê hơn 10 tỷ đồng bị CATP Đà Nẵng triệt phá.

Do tính chất phức tạp như vậy, để đấu tranh, truy quét hiệu quả “tín dụng đen”đòi hỏi vào cuộc tổng thể của nhiều lực lượng. Trong đó, vai trò của các ngân hàng rất quan trọng. Theo Chủ tịch UBND TP Lê Trung Chinh, các ngân hàng cần ứng dụng công nghệ, cải tiến thủ tục để người dân dễ dàng tiếp cận nguồn vay hợp pháp khi có nhu cầu, đặc biệt là ngân hàng Chính sách xã hội TP. Song song với đó, các ngân hàng cần quản lý chặt chẽ hoạt động mở tài khoản, giao dịch thanh toán của khách hàng và chủ động phối hợp, cung cấp thông tin kịp thời về CATP những tài khoản, khách hàng vi phạm, có dấu hiệu vi phạm pháp luật như gia tăng đột biến, bất thường trong giao dịch (tần suất, phạm vi, lượng tiền).

Tang vật thu giữ được trong một vụ cho vay nặng lãi bị triệt phá.

Chủ tịch UBND TP yêu cầu Sở TT&TT đề nghị các doanh nghiệp viễn thông rà soát, thu hồi sim rác, dừng cung cấp dịch vụ viễn thông hoặc thu hồi các thuê bao tin nhắn rủ rê, đăng tin, quản cáo cho vay trực tuyến, vay qua app, vay trực tuyến không thế chấp. Ngoài ra, ông Chinh cũng yêu cầu các đơn vị nắm đời sống người dân, không để các đối tượng lợi dụng đời sống khó khăn của người dân để hoạt động “tín dụng đen”; yêu cầu đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án liên quan đến “tín dụng đen”, trong đó lựa chọn một số vụ điển hình, gây bức xúc trong dư luận để răn đe, phòng ngừa.

Đặc biệt, theo chỉ đạo của ông Chinh, Sở KH&ĐT cần kiểm soát chặt chẽ việc đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh liên quan đến dịch vụ cầm đồ, đòi nợ, dịch vụ tài chính. Đà Nẵng hiện có 151 cơ sở kinh doanh cầm đồ, dù được kiểm soát chặt chẽ song còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị lợi dụng hoạt động phạm pháp như tiêu thụ tài sản do phạm tội mà có, cho vay nặng lãi…Trong 6 tháng đầu năm 2021, Công an đã kiểm tra 22 lượt với 93 cơ sở cầm đồ qua đó phát hiện 3 cơ sở vi phạm, phạt tiền hơn 28 triệu đồng với vi phạm chủ yếu cho vay tiền có cầm cố tài sản nhưng lãi suất vượt quá 150% lãi suất cơ bản do ngân hàng nhà nước công bố tại thời điểm cho vay.

Vay tiền qua app không cần thế chấp lãi suất cao, đầy rủi ro.

Thời gian qua CATP cũng đã đấu tranh, xử lý nhiều vụ việc liên quan tới “tín dụng đen”. Nổi bật như giữa tháng 6-2021, CATP triệt phá nhóm 14 đối tượng từ Hà Nội vào Đà Nẵng thuê 2 căn nhà, sử dụng 2 ô-tô hạng sang để đi thực hiện hành vi cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê với tổng số tiền cho vay hơn 10 tỷ đồng, thu lợi bất chính hơn 3,7 tỷ đồng. Mới nhất, hôm 21-8, lực lượng 911 đã phát hiện đối tượng Hoàng Minh Phương (1978) trên đường Ông Ích Khiêm cất giữ trong cốp xe máy 11 giấy có nội dung vay tiền, 3 sổ ghi chép số tiền vay nợ. Phương thừa nhận cho vay lấy lãi 10%/tháng, tuy nhiên qua khai thác nhanh xác định đối lượng cho vay lấy lãi cao hơn nhiều. Một số người cần tiền đã vay của Phương, thế chấp bằng nhiều giấy tờ cá nhân, kể cả hợp đồng thuê chung cư. Vụ việc vẫn đang được điều tra làm rõ để xử lý.

HẢI QUỲNH