(Cadn.com.vn) - Eugene de Kock được các phương tiện truyền thông Nam Phi đặt biệt danh Prime Evil (Đại sát thủ) hay cỗ máy giết người man rợ của chế độ phân biệt chủng tộc Apartheid. Sau 20 năm ngồi tù dự kiến Eugene de Kock sẽ được thả tự do trong thời gian tới.

Theo Bộ trưởng Tư pháp Nam Phi Michael Masutha, trong nỗ lực củng cố khối đại đoàn kết dân tộc "xây dựng đất nước" và giúp tìm kiếm những người mất tích, Nam Phi đang cân nhắc thả tự do cho đại tá cảnh sát Eugene de Kock, người có nhiệm vụ "bịt miệng" các nhà lãnh đạo ở Đại hội Dân tộc Phi (ANC), tổ chức chính trị của người da màu Nam Phi, được thành lập năm 1912 nhằm đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc (Apartheid).

Nhưng thật lạ đời, chính ANC cuối cùng lại tha bổng Eugene, thậm chí số năm ngồi tù của Eugene còn thấp tới 7 năm so với thời gian Tổng thống Nelson Mandela phải ngồi tù theo lệnh Apartheid. Đó được coi là chính sách nhân đạo của huyền thoại Mandela - chính là sự bao dung với những người từng đẩy ông vào chỗ chết.

Sát thủ "thầm lặng" là ai?

Eugene de Kock sinh năm 1949 tại tỉnh West Cape, trong gia đình cha là Lawrence de Kock, thẩm phán và bạn rất thân với cựu Thủ tướng chế độ Apartheid, John Vorster.

Anh trai Vossie de Kock cho biết, em mình là một người "hiền như bụt và rất trầm lặng", không mang tư tưởng bạo lực nhưng lại thích trở thành sĩ quan cảnh sát. Giống như nhiều thanh niên Nam Phi khác, Eugene rất muốn tham gia quân đội nhưng bị loại ngay từ đầu vì tật nói lắp. Thay vì vào quân đội, Eugene nhờ vả xin vào cảnh sát nhưng cũng bị loại vì thị lực kém. Năm 1979, đứng ra thành lập tổ chức mang tên Koevoet, có nhiệm vụ "tìm diệt" các thành viên của Tổ chức Nhân dân Tây Nam Phi hay Đảng SWAPO  do Sam Nujjoma đứng đầu, Koevoet khét tiếng vì mức độ tàn bạo, nhất là các hoạt động thủ tiêu, ám sát.

Năm 1983, Eugene được cảnh sát Nam Phi để ý đưa về C10, cách thủ đô Pretoria 10km, hay còn gọi là trại Vlakplaas để thực thi nhiệm vụ "đâm thuê chém mướn". Tại đây, Eugene trải qua các chức vụ trước khi trở thành người đứng đầu Vlakplaas, sau đó Vlakplaas được đổi tên thành C1, cỗ máy sát thủ, chuyên thủ tiêu các nhà hoạt động chống Apartheid, kể cả các nhà báo, phần lớn là những người da đen.

Eugene de Kock. Ảnh: BBC

Lật tẩy bộ mặt thật Eugene de Kock

Năm 1994, ngay sau khi ông Nelson Mandela trở thành Tổng thống thông qua cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên tại Nam Phi, Eugene de Kock bị bắt. Tại Ủy ban Hòa giải và Sự thật (TRC) do ông Mandela  thành lập, dưới sự chủ trì của Đức Tổng Giám mục Desmond Tutu, Eugene thú nhận toàn bộ tội ác chống lại nhân loại.

* Từ năm 1983, tư lệnh Vlakplaas * Tự thú trước Ủy ban Hòa giải và Sự thật (TRC) giết hại hàng trăm người * Mang biệt danh Đại sát thủ về thành tích ám sát, thủ tiêu những người chống Apartheid * Bị kết án 212 năm và 2 án tử hình năm 1996 * Năm 2012, được công khai tha thứ vì tội giết mẹ của thành viên đảng ANC Portia Shabangu * Đã ngồi tù được 20 năm

Tiết lộ này gây sốc dư luận, lộ tẩy nhiều công nghệ tra tấn cực kỳ man rợ và tàn bạo của Apartheid nhằm duy trì quyền lực. Mặc dù được ân xá về hành động tội ác đối với người Nam Phi, nhưng Eugene vẫn bị tuyên phạt tới 2 án tử hình và 212 năm tù giam, giết hại ít nhất 12.000 người, chủ yếu là tại 2 khu vực Natal và Transvaal. Tháng 11-1989, 2 cựu thành viên thuộc chế độ Apartheid tiết lộ sự tồn tại của "mạng lưới khủng bố" do Eugene cầm đầu chuyên ám sát các chính khách, những người chống chủ nghĩa Apartheid theo đơn đặt hàng của Adriaan Vlok, Bộ trưởng Công an và Magnus Malan - Bộ trưởng Quốc phòng, cùng giới chóp bu Apartheid.

  Trong khi bị giam tại nhà tù C-Max ở Pretoria, Eugene trả lời nhiều cuộc phỏng vấn tiết lộ, nhân vật đứng đầu chế độ phân biệt chủng tộc giai đoạn cuối, FW de Klerk chính là người ra lệnh cho y thủ tiêu nhiều nhân vật quan trọng. Ông FW de Klerk, người chia chung giải Nobel Hòa bình với cố Tổng thống Mandela về nỗ lực xóa xổ nạn phân biệt chủng tộc phủ nhận các cáo buộc nói trên.

  Nhà tâm lý học Nam Phi, Pumla Gobodo-Madikizela - từng tham gia phỏng vấn Eugene khi còn trong tù, tác giả cuốn sách "A Human Being Died That Night" (Người bị giết trong đêm) cho rằng, việc thả tự do cho Eugene gây phẫn nộ nhưng nó lại là việc nên làm, trước tiên là vì tương lai của Nam Phi. Tuy nhiên, hiện ngày giờ cụ thể Eugene được tự do đến nay vẫn đang được giữ kín.

Kim Hùng

 (Theo BBC/Independent)