Đêm bình yên trở thành thảm kịch

Khoảng 20 giờ 20 tối 22-3, thời điểm mà người dân Moscow đang chuẩn bị bước vào những ngày nghỉ cuối tuần như thường lệ sau một ngày làm việc thứ Sáu “ngắn”, những loạt đạn đã vang lên ở nhà hát Crocus City Hall nằm trong quần thể trung tâm thương mại, triển lãm và biểu diễn Crocus City. Vụ khủng bố kinh hoàng xảy ra bên trong nhà hát Crocus City Hall ngoại ô Moscow hôm 22-3 khi một số kẻ vũ trang đã xông vào nhà hát trước buổi biểu diễn có hàng nghìn khán giả và xả súng vào đám đông, ném mìn cháy gây cháy lớn, dẫn tới một thảm kịch khủng khiếp chưa từng có ở nước Nga trong nhiều năm.

Có thể thấy, vụ tấn công khủng bố nghiêm trọng nhất trong vòng 13 năm qua ở Moscow này đã được chuẩn bị và lên kế hoạch kỹ lưỡng kể từ địa điểm, thời điểm tấn công cũng như kịch bản thực hiện để tối đa hóa thương vong. Cuộc tấn công diễn không chỉ vào một ngày thứ Sáu an bình cuối tuần mà còn ngay sau cuộc bầu cử tổng thống lần thứ tám được xem là thành công của nước Nga, vốn đem lại một niềm lạc quan nhất định trong cả nước, cũng khiến cho người dân phần nào chủ quan, lơ là trên góc độ an ninh, an toàn. Địa điểm tấn công - nhà hát Crocus City Hall cũng là nơi ít được quan tâm hơn về an ninh so với khu vực trung tâm thủ đô Moscow. Những kẻ tấn công, ban đầu nổ súng để gây sự chú ý và sau đó đã cho phát nổ một loại bom cháy khiến đám cháy bùng phát nhanh chóng và gây đổ sập phần mái nhà hát, hòng gây hoảng loạn và thương vong tối đa cho khoảng 6.000 người trong khán phòng. 10 phút sau phát súng đầu tiên, đám cháy đã bùng phát trong tòa nhà do một vụ nổ và chỉ trong nửa giờ, hầu hết tòa nhà đã chìm trong biển lửa, mái nhà bị sập một phần. Khoảng 21 giờ 30, vụ nổ thứ hai xảy ra trong tòa nhà đang cháy và phải tới sáng hôm sau lực lượng cứu hỏa mới có thể dập tắt.

Theo Spunik, tính đến chiều 24-3, khoảng 143 người thiệt mạng và hơn 140 người bị thương trong vụ tấn công.

Lời khai của các nghi phạm

Các cơ quan thực thi pháp luật khẩn trương điều tra để khám phá sự thật đằng sau thảm kịch này. Đến nay, 11 nghi can bị bắt giữ, trong đó xác định danh tính của 4 đối tượng tham gia trực tiếp là “công dân Tajikistan”. Người phát ngôn Bộ Nội vụ Nga Irina Volk nêu rõ: “Cục di cư của Bộ Nội vụ cùng với các đồng nghiệp Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) của chúng tôi đang nghiên cứu cẩn thận lý do lưu trú và thời gian lưu trú trên lãnh thổ Nga đối với từng nghi phạm”. Đoạn video thẩm vấn những kẻ tình nghi là thủ phạm cho thấy một trong số chúng nói tiếng Nga không chuẩn và một trường hợp khác trao đổi với cảnh sát thông qua người phiên dịch. Một trong những nghi phạm khai rằng hắn đã đến Thổ Nhĩ Kỳ và mới đến Nga vào đầu tháng 3.

Các video Ủy ban Điều tra Nga quay tại hiện trường cho thấy những kẻ tấn công dường như được trang bị súng trường tấn công, có khả năng là súng AK, và gần chục băng đạn vẫn chứa đầy đạn. Các điều tra viên Nga cho biết "những phần tử khủng bố" đã sử dụng "chất lỏng dễ cháy" để phóng hỏa sau khi thực hiện vụ xả súng.

Bước đầu, các nghi phạm đã khai một phần động cơ và thông tin khác liên quan đến vụ xả súng đẫm máu. Một trong những nghi phạm khai động cơ phạm tội “vì tiền”. Hãng TASS đưa tin nghi phạm thú nhận được hứa nhận 500.000 ruble (5.418 USD) và một nửa số tiền này đã được chuyển vào thẻ ghi nợ của hắn trước vụ tấn công. Nghi phạm còn khai đã “nghe bài giảng của một nhà thuyết giáo” trên Telegram một thời gian trước khi bị những kẻ chủ mưu của vụ tấn công tiếp cận vào khoảng một tháng trước. Khi bị hỏi thêm về hành vi tại nhà hát Crocus City Hall tối 22-3, nghi phạm nói hắn “bắn hạ người” và được giao nhiệm vụ giết người.

Ai đứng sau vụ việc?

Một số phương tiện truyền thông phương Tây đưa tin rằng Nhóm Nhà nước Hồi giáo-Khorasan (ISIS-K) nhận trách nhiệm về vụ tấn công. Nhóm này còn công bố bức ảnh của 4 nghi phạm tạo dáng trên phông nền là lá cờ IS. Bức ảnh được một số phương tiện truyền thông chia sẻ cho thấy 4 người đàn ông đội mũ và che mặt. Trước đó, ISIS-K nhận thực hiện vụ xả súng và đăng tuyên bố trên tài khoản Telegram.

Tại sao IS lại tấn công Nga vào thời điểm này? Al Jazeera dẫn lời ông Michael Kugelman, Giám đốc Viện Nam Á tại Trung tâm Wilson tại Washington, cho rằng, IS nhắm mục tiêu vào Nga vì chính sách đối ngoại của Nga là “cái gai” đối với IS, gồm quan hệ chặt chẽ của Nga với chính phủ Syria, Iran; đặc biệt là chiến dịch quân sự mà Nga tiến hành chống lại IS ở Syria và ở các vùng của châu Phi thông qua lính đánh thuê Wagner. Đáng chú ý, nỗ lực thiết lập mối liên hệ với Taliban Afghanistan, đối thủ của IS, khiến Nga trở thành đối thủ chính của ISIS-K, chi nhánh IS ở Afghanistan.

Tuy nhiên, truyền thông Nga cho rằng, không thể loại trừ khả năng Ukraine có liên quan. Theo RT, đến nay, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) không nêu thông tin cụ thể về đối tượng hay tổ chức nào đứng đằng sau vụ tấn công, cũng như không báo hiệu bất kỳ mối liên hệ nào giữa các nghi phạm chính với bất kỳ nhóm cực đoan hoặc lực lượng bên ngoài nào, ngoại trừ một số “đầu mối” người Ukraine được cho là sẵn sàng hỗ trợ những nghi phạm vượt biên bởi một vài trong số đó bị bắt ở vùng Bryansk của Nga, giáp biên giới Ukraine. Spunik dẫn lời bà Margarita Simonyan, Tổng Biên tập Tập đoàn truyền thông Rossiya Segodnya cho rằng, không phải IS mà là Ukraine thực hiện vụ tấn công. Các chuyên gia Nga cũng đồng quan điểm khi nhận định vụ việc liên quan đến cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine. Tuy nhiên, Mỹ khẳng định Ukraine không liên quan vụ tấn công.

Đoàn kết, vượt qua nỗi đau

Ngày 24-3 được Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố là ngày quốc tang để tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng trong vụ xả súng khủng bố. Từ ngày 22-3 người dân Nga đã mang hoa đến địa điểm xảy ra vụ tấn công khủng bố, và các đài tưởng niệm tự phát xuất hiện ở các vùng của Nga để tưởng nhớ các nạn nhân. Chỉ riêng ngày 23-3, hơn 4 nghìn cư dân thủ đô đã đến các trung tâm hiến máu để giúp đỡ các nạn nhân.

RT dẫn lời Tổng thống Tổng thống Vladimir Putin cho biết, lực lượng an ninh đang làm mọi thứ có thể để ngăn chặn nguy cơ vụ tấn công tương tự tiếp diễn; đồng thời kêu gọi người dân đoàn kết và mạnh mẽ hơn sau nỗi đau. “Nước Nga đã hơn một lần trải qua những thử thách khó khăn nhất, đôi khi không thể chịu đựng nổi, nhưng nước Nga thậm chí còn trở nên mạnh mẽ hơn. Bây giờ cũng như vậy”, ông Putin khẳng định. Nhiều nước đã gửi lời chia buồn và bày tỏ đoàn kết với Nga.

AN BÌNH