Từ đầu năm đến nay, mưa ít kèm nắng nóng lên đến 40 độ kéo dài khiến người dân ở các địa phương trong tỉnh Quảng Bình phải căng mình chống chọi với hạn hán. Đã có hơn 1.000ha gieo cấy vụ Hè thu bị ảnh hưởng nặng do thiếu nước.

Chính quyền các địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm đối phó với hạn hán song nhiều hồ đập đã cạn, nguồn nước đã xuống dưới mức có thể hút được. Nếu không có mưa trong khoảng 1 tuần tới thì nguy cơ mất trắng những diện tích sản xuất nông nghiệp là rất cao và người dân sẽ thiếu nước sinh hoạt trầm trọng.

Mương cạn trơ đáy.

Đồng khô, cây cháy

Đến đầu tháng 6, các địa phương ở tỉnh Quảng Bình thực hiện gieo cấy vụ Hè thu trên 14.600ha (đạt 84% kế hoạch). Việc không đủ nguồn nước tưới khiến bà con nông dân hoang mang, lo lắng. Một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nặng do hạn hán gây nên là H. Quảng Trạch. Theo ông Trần Văn Định - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì như kế hoạch, vụ hè thu huyện sẽ gieo trồng 3.400ha nhưng các địa phương chỉ gieo trồng được 2/3 diện tích. Nguyên nhân là do hạn hán, nguồn nước phục vụ tưới tiêu thiếu. Đến thời điểm này, các xã như: Quảng Phương, Quảng Lưu, Quảng Thạch, Quảng Tiến đã có hơn 450ha ruộng lúa thiếu nước. Tuyến Kênh Kịa dài hơn 15km có nhiệm vụ tiêu lũ và tích nước phục vụ gieo cấy hè thu cho các địa phương trong H. Quảng Trạch đã cạn khô nên không thể cứu hạn cho đồng ruộng.

Trên cánh đồng thôn Tô Xá rộng hàng chục héc-ta ruộng khô nứt nẻ, cây lúa cháy vàng. Gia đình ông Phùng Văn Viên, xã Quảng Phương có 6 sào ruộng lúa bị thiếu nước từ hơn tháng nay. Ông Viên cho biết, nếu thêm một tuần nữa mà không có mưa là lúa chết khô hết và vụ hè thu của gia đình ông sẽ mất trắng. Trong khi đó, cánh đồng rộng chừng 60ha thuộc HTXNN Long Đại, H. Quảng Ninh cũng đang phơi mình dưới cái nắng gay gắt. Ở đây, vào vụ hè thu do thiếu nước nên HTX cơ cấu đưa vào khoảng 20ha gieo cấy lúa và khoảng 15ha chuyển đổi sang trồng màu. Tuy nhiên, do từ đầu năm mưa ít kèm theo nắng gắt, không có nước tưới tiêu nên bà con chỉ thực hiện được chừng 2,5ha cho các loại dưa, rau màu. "Nhà có 5 sào ruộng chỉ làm được một vụ vì thiếu nước, gần 2 sào chuyển qua trồng dưa thì hạn quá chết khô hết rồi, nếu ai vô tình châm điếu thuốc chắc cháy như rơm, tiền công cán, tiền giống cũng mất mấy triệu bạc", vừa chỉ vào ruộng dưa, bà Bà Lê Thị Vinh vừa lắc đầu ngao ngán.

Nguồn nước sinh hoạt của người dân cũng đang bị thiếu hụt.

Hàng ngàn hộ dân thiếu nước sinh hoạt

Không chỉ thiếu nước tưới tiêu cho cây trồng, hàng ngàn hộ dân tại Quảng Bình cũng đang điêu đứng vì thiếu nước sinh hoạt. Thôn Long Đại, xã Hiền Ninh có gần 550 hộ dân chủ yếu nhờ vào giếng để lấy nước sinh hoạt. Vùng đất này cũng ít khi xảy ra thiếu nước như bây giờ. Ông Trần Ngọc Sỹ, một người dân sống tại đây cho biết, khoảng 500 giếng trong thôn đã trơ đáy, số còn lại chỉ còn nước lợn cợn nếu lấy cũng chỉ dùng cho trâu bò uống. Mọi người phải mua nước đóng trong thùng nhựa 20 lít để dùng ăn uống. "Nhà tôi có 4 người, mỗi ngày hết 1 thùng với giá 14 ngàn đồng. Không chỉ lo nước cho người mà chúng tôi cũng đang lo lắng về nước uống cho đàn trâu bò hơn 300 con của thôn", ông Sỹ nói. Còn ông Trần Văn Sơn thì cho hay, gia đình ông vừa khoan xong giếng, lắp cả đường ống, máy bơm hết 23 triệu đồng nhưng cũng phải dùng dè xẻn, cho bà con được ít chứ không nhiều vì bơm nhiều nước cũng cạn.

Ở thôn Tam Đa, xã Quảng Lưu, H. Quảng Trạch cũng có gần 460 hộ dân, nguồn nước sinh hoạt chủ yếu dùng nước giếng. Theo trưởng thôn Nguyễn Văn Hùng thì toàn bộ giếng nước của bà con đều cạn. Trong thôn có 3 giếng làng từ lâu đời, những năm hạn nặng vẫn không khô nước. Tuy nhiên vào năm nay, 2 giếng đã khô đáy. Chỉ còn giếng Mội là nước còn khoảng 1m, người dân tranh thủ lấy nước từ rạng sáng, thời gian còn lại cho giếng tích nước. Ở thôn Văn Tiên, xã Quảng Lưu cũng trong tình cảnh thiếu nước ăn uống. Bà Dương Thị Lượng cho biết phải kéo xe bò đi xa hơn cây số mới xin được nước giếng về dùng. "Mấy ngày qua, người xin nhiều quá nên nước cũng cạn dần rồi. Không khéo thêm chục hôm nữa thì không còn nước mà xin. Mong chi trời cho được trận mưa để có nước uống", bà Lượng nói.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Đạt, Chủ tịch UBND H. Quảng Trạch nhận định, nếu trong 2 tuần tới không có mưa thì huyện sẽ lâm vào cảnh thiếu nước trầm trọng. Vì đến lúc này các hồ có dung tích lớn trên địa bàn mực nước đã về đáy, không thể tận dụng được nữa. Theo Cty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình thì chỉ có 3/17 hồ chứa thuộc đơn vị quản lý đạt dung tích thiết kế (hồ Vực Tròn, hồ Sông Thai, hồ Thanh Sơn), 14 hồ còn lại dung tích chỉ đạt từ 40-50%.  Mặc dù có dung tích thiết kế hơn 3,2 triệu m3 nước nhưng hiện Hồ Vực Sanh, H. Bố Trạch nước trong hồ ở vùng sâu còn lại khoảng 0,4 triệu m3 nên không thể lấy nước tưới được mà chỉ ưu tiên bơm về dùng nước sinh hoạt cho nhân dân các xã Bắc Trạch, Mỹ Trạch.

Trước tình hình bất lợi này, các địa phương đang khẩn trương thực hiện công tác chống hạn. Sở NN-PTNT cũng đã tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các ngành tăng cường các giải pháp tích trữ nước chống hạn, xâm nhập mặn. Tích cực dùng các cụm bơm dã chiến, tận dụng nước của ao hồ, sông suối tự nhiên để bơm tưới.

Duy Ngọc