(Cadn.com.vn) - Đầu tháng 7-2015, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chủ trì cùng đoàn công tác của các Bộ, ngành và địa phương liên quan kiểm tra thực địa và họp giao ban về tình hình thực hiện Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi. Tại đây, Phó Thủ tướng đã ra “tối hậu thư” cho các địa phương khẩn trương hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng  (GPMB)  trước ngày 30-9-2015.

Đến nay, đã hơn 1 tháng trôi qua, công tác GPMB vẫn chưa thể “cán đích”, nguy cơ chậm tiến độ toàn Dự án đang hiển hiện trước mắt.

Do công tác GPMB chậm kéo theo tình trạng chậm tiến độ của Dự án. Trong ảnh: Một đoạn đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi đang được thi công.

“Thúc” tiến độ

Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi là một phần của tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam, kết nối vận chuyển quốc tế qua hành lang Đông - Tây, có vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội miền Trung nói riêng và đất nước nói chung, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay. Dự án được chuẩn bị nhiều năm và được khởi công từ tháng 5-2013. Trong quá trình triển khai, bên cạnh các điều kiện thuận lợi thì vẫn còn đó những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, giải quyết dứt điểm. Trong đó, nổi lên vẫn là công tác GPMB, việc bố trí vốn, vật liệu phục vụ thi công Dự án...

Tại cuộc họp giao ban về tình hình thực hiện Dự án vào ngày 1 và 2-7-2015 vừa qua, sau khi kiểm tra thực địa, nghe báo cáo của các Bộ, đại diện UBND các tỉnh, thành phố và ý kiến của các cơ quan, đơn vị liên quan, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã đưa ra kết luận cuối cùng. Theo đó, về công tác GPMB, Phó Thủ tướng đồng ý về nguyên tắc bố trí kinh phí GPMB còn thiếu của Dự án từ nguồn thu hồi ứng trước trong kế hoạch vốn đối ứng nguồn trái phiếu Chính phủ năm 2015 của Bộ GTVT.

Đồng thời chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố tập trung xử lý dứt điểm những vướng mắc, tồn đọng trong công tác GPMB; đặc biệt tại các gói thầu do nhà thầu nước ngoài thực hiện, không để phát sinh nghĩa vụ pháp lý và tài chính. Giải quyết triệt để việc bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất theo đúng quy định. Khẩn trương xây dựng các khu tái định cư phục vụ GPMB của Dự án... “Hoàn thành toàn bộ công tác GPMB trước ngày 30-9-2015; riêng việc di dời khu di tích Triền Tranh và các công trình công cộng, hoàn thành trước ngày 30-8-2015”, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ rõ.

Bên cạnh việc chỉ đạo các địa phương triển khai nhanh công tác GPMB, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải còn yêu cầu VEC phối hợp với Công ty lưới điện cao thế miền Trung di dời đường điện cao thế trong năm 2015.

“Ì ạch” triển khai

Mặc dù Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã ra “tối hậu thư”, yêu cầu các địa phương quyết liệt triển khai thực hiện công tác GPMB, một trong những yếu tố quan trọng, cốt lõi nhằm đảm bảo đạt mục tiêu hoàn thành Dự án trong năm 2018, tuy nhiên ngày 2-11, trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Việt Hưng – Giám đốc BQL Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi cho biết, hiện công tác GPMB vẫn chậm tiến độ đề ra.

Theo ông Hưng, mặc dù là dự án trọng điểm quốc gia nhưng chưa được ưu tiên đúng mức. Cụ thể, trước tháng 7-2015, các địa phương tập trung cho công tác GPMB của QL1 nên công tác GPMB đã rất chậm trễ; đặc biệt là trên các gói thầu do các nhà thầu nước ngoài thi công (các gói A1, A2 thuộc H. Núi Thành và gói thầu số 7 thuộc H. Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam; gói thầu A3, A5 thuộc tỉnh Quảng Ngãi).

“Đến nay, toàn tuyến còn vướng 18,7 km/139 km cao tốc. Trong đó, còn vướng ở địa bàn tỉnh Quảng Nam là 9,71km (tập trung tại huyện Núi Thành, Điện Bàn và Phú Ninh) với tổng cộng còn 676 hộ dân chưa di dời và 194 thửa đất nông - lâm nghiệp chưa được bàn giao”, ông Hoàng Việt Hưng nói.

Cũng theo ông Hưng, nguyên nhân vướng mắc chủ yếu là do người dân chưa chuyển đến khu tái định cư để bàn giao mặt bằng cho dự án. Bên cạnh đó, tại TP Đà Nẵng hiện cần khoảng 200 lô tái định cư thuộc 3 khu nhưng công tác xây dựng khu tái định cư chưa hoàn thành. Tại tỉnh Quảng Nam cần phải bố trí chỗ ở mới cho khoảng 150 hộ dân tại thị xã Điện Bàn; 90 hộ dân tại H. Phú Ninh.

Tại tỉnh Quảng Ngãi, có 150 hộ dân chưa di dời đến khu tái định cư, yêu cầu bổ sung thêm lô tái định cư... Ngoài ra, còn 120 thửa đất rừng, đất nông nghiệp tại H.  Núi Thành (tỉnh Quảng Nam) với chiều dài vướng mắc 4,5 km chưa được lập phương án và chưa thống nhất được phương án với người dân để chi trả đền bù.

Một vấn đề “nan giải” khác đặt ra là nguy cơ thiếu vốn đền bù GPMB. “Đến nay, mặc dù dự án đã qua một nửa thời gian nhưng vốn đối ứng mới bố trí được 50%. Cụ thể, tổng nhu cầu vốn cho công tác GPMB là 3.196 tỷ đồng, tuy nhiên vốn đối ứng mới cấp được 1.638 tỷ đồng, còn thiếu 1.558 tỷ đồng”, ông Hưng lo lắng.

Ngoài ra, theo ông Hưng, do công tác GPMB chậm, các nhà thầu nước ngoài như Posco thuộc gói thầu A5 địa phận tỉnh Quảng Ngãi, Nhà thầu OHL thuộc gói thầu số 7 địa phận tỉnh Quảng Nam đã nhiều lần có văn bản đề nghị Chủ dự án đền bù thiệt hại về kinh tế do chậm bàn giao mặt bằng. Vì vậy, chủ đầu tư VEC đang phải đối mặt với các khiếu kiện pháp lý của các nhà thầu.

Được biết trong năm 2015, do nguồn vốn đối ứng chỉ cấp cho dự án được 200 tỷ đồng nên chủ dự án là Tổng Cty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đã ứng ra 730 tỷ đồng từ nguồn vốn của VEC cho các địa phương thực hiện công tác GPMB, nhưng đến tháng 9-2015 đã vượt hạn mức cho phép và dự án chưa tìm được nguồn vốn bổ sung.

“Do đó, để đáp ứng được tiến độ thông xe toàn dự án vào năm 2017, điều kiện tiên quyết là phải cấp đủ 800 tỷ đồng từ nay đến cuối năm 2015 và quý I năm 2016 là 700 tỷ đồng nữa; ngoài ra các địa phương phải vào cuộc quyết liệt hơn nữa trong công tác GPMB để có thể bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công vào cuối năm 2015”, ông Hưng nêu giải pháp.

“Tiến độ thi công Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi đến nay đạt khoảng 33% sản lượng, trong đó 8 gói thầu đoạn tuyến JICA đạt khoảng 50% kế hoạch. Mặc dù đáp ứng được tiến độ yêu cầu của Dự án về sản lượng, nhưng nếu 76 điểm vướng mặt bằng rải rác trên tuyến không được GPMB, bàn giao cho nhà thầu thi công thì cũng không thể khai thác trên tuyến được”, ông Hoàng Việt Hưng cho biết.

Doãn Hùng