Ngày 28-9, Chủ tịch Hạ viện Nhật Bản tuyên bố chính thức giải tán Hạ viện ngay trong ngày đầu của kỳ họp Quốc hội Nhật Bản bất thường lần thứ 194, mở đường cho cuộc bầu cử sớm dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 10 tới. Động thái diễn ra trong bối cảnh đảng cầm quyền nhận được nhiều sự ủng hộ, bỏ xa các đối thủ, được cho là cơ hội để Thủ tướng Abe giành chiến thắng một lần nữa.

Cơ hội đến

Ngay đầu phiên họp, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga đã chuyển tới Chủ tịch Hạ viện Oshima Tadamori nghị quyết giải tán Hạ viện của Chính phủ. Sau khi đọc công bố nghị quyết trên, Chủ tịch Tadamori đã tuyên bố giải tán Hạ viện theo quy định của Điều 7 Hiến pháp Nhật Bản. Theo dự kiến, Nhật sẽ công bố danh sách các ứng cử viên vào ngày 10-10 và tiến hành bầu cử vào ngày 22-10 tới.

Nhiệm kỳ hiện tại của Hạ viện lẽ ra kết thúc vào tháng 12-2018. Tuy nhiên, Thủ tướng Abe muốn tranh thủ sự ủng hộ từ cử tri để giúp liên minh cầm quyền, do đảng Dân chủ Tự do (LDP) dẫn đầu, tiếp tục duy trì thế đa số. Tỷ lệ ủng hộ ông Abe đã tăng lên con số 50% sau khi sụt giảm xuống 30% hồi tháng 7 vì bê bối thiên vị và cáo buộc quan liêu. Các tuyên bố mạnh mẽ về vấn đề hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên trong thời gian gần đây đã giúp ông Abe lấy lại hình ảnh cứng rắn, đập tan những chỉ trích của phe đối lập trước đó.

Trong khi đó, đảng Dân chủ đối lập đang gặp khó khăn khi lãnh đạo đảng từ chức hồi tháng 7 còn đảng Hy vọng của thị trưởng Tokyo Yuriko Koike chỉ vừa mới thành lập. Yu Uchiyama, giáo sư chính trị tại Tokyo, nhận định ông Abe muốn tranh thủ lúc phe đối lập còn chưa sẵn sàng nhằm có thể tại nhiệm thêm một nhiệm kỳ nữa. “Ông Abe muốn chiến thắng. Ông ấy muốn duy trì thế đa số đủ ổn trước khi LDP bầu lại đội ngũ lãnh đạo vào năm sau”, Tsuneo Watanabe, nhà phân tích chính trị tại Quỹ Hòa bình Sasakawa, nói.

Phát biểu trước báo giới, Thủ tướng Abe nhấn mạnh, bầu cử là điều mà Nhật Bản cần vào thời điểm hiện nay để giúp “đất nước vượt qua các cuộc khủng hoảng”, bao gồm vấn đề dân số già và mối đe dọa từ Triều Tiên.

Ván bài nguy hiểm

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa nó sẽ giúp đương kim thủ tướng giữ được thế đa số tuyệt đối 2/3 tại hạ viện sau cuộc bầu cử vào tháng 10 tới. Nhiều chuyên gia cho rằng, ông Abe đang chơi ván bài liều lĩnh khi kêu gọi tổ chức bầu cử sớm. Việc mất thế đa số có thể khiến mục tiêu sửa đổi hiến pháp hòa bình mà ông Abe chủ trương bấy lâu nay thêm khó khăn.

Kết quả điều tra của Nikkei  hồi cuối tuần cho thấy, khoảng 44% cử tri sẽ bầu cho đảng của ông Abe, vượt hơn con số 8% cho đảng Dân chủ đối thủ và 8% cho đảng mới thành lập của thị trưởng Tokyo Yuriko Koike. Số ghế tại hạ viện Nhật sẽ giảm từ 475 xuống còn 465 trong cuộc bầu cử sắp tới. Theo Nikkei, LDP hiện có thế đa số với 287 ghế và liên minh với đảng Komeito, 35 ghế, để giữ thế “siêu” đa số. Một cuộc khảo sát nội bộ của LDP dự báo số ghế do đảng này và đảng liên minh Komeito nắm giữ sau cuộc bầu cử có thể giảm từ 323 ghế xuống còn 280 ghế. Nếu LDP thất bại trong việc duy trì thế đa số và phụ thuộc vào sự ủng hộ từ Komeito, ông Abe có thể bị chính các thành viên LDP kêu gọi từ chức thủ tướng.

Tuy nhiên, các cuộc khảo sát cho thấy, LDP và liên minh có thể mất thế đa số tuyệt đối nhưng vẫn sẽ đủ ghế để thành lập chính phủ mới. Jeff Kingston, Giám đốc Viện Châu Á tại Đại học Temple, Nhật Bản, nhận định “Không có đảng đối lập nào đáng giá ở Nhật Bản. LDP là gã khổng lồ giữa những chú lùn. Phải cần một bê bối rất lớn mới có thể làm lật đoàn tàu Abe”.

AN BÌNH