Họa sĩ Thanh Hồ "gặp lại" Ngõ tím

Thứ tư, 03/07/2013 10:18

(Cadn.com.vn) - Ngõ tím là 1 trong 70 bức tranh sơn dầu của họa sĩ Thanh Hồ (Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, Hội viên Hội VHNT tỉnh Khánh Hòa) được ông giới thiệu trong triển lãm cá nhân lần đầu tiên của mình tại Nha Trang vào mùa thu năm 1965. Đã hơn 45 năm trôi qua, tưởng như người họa sĩ đã quên bức tranh Ngõ tím ấy... nhưng vào một buổi chiều cuối năm 2011, hình ảnh bức tranh lại hiện hữu khi ông cầm trên tay lá thư có in hình bức tranh Ngõ tím. Lá thư đó là của con trai một bác sĩ người Mỹ gửi cho họa sĩ...

Và một buổi sáng như thường lệ, chúng tôi gặp nhau tại quán cà- phê cóc ven đường nơi con phố nhỏ, vừa nhâm nhi cà-phê vừa nghe Thanh Hồ kể lại sự hội ngộ bất ngờ với bức tranh trong nỗi xúc động xen lẫn hạnh phúc. Ông kể: "Trong cuộc triển lãm tranh cá nhân của tôi cách đây hơn 45 năm tại Nha Trang, tối hôm ấy khách đến dự khai mạc rất đông và tôi để ý có một nhóm khách người nước ngoài xem tranh rất kỹ. Một lúc sau họ tìm gặp tôi, may mắn là với vốn tiếng Anh ít ỏi nhưng tôi cũng hiểu được là họ muốn mua một số bức tranh... Một người trong nhóm, một bác sĩ trạc tuổi 45 đã mua bức tranh Ngõ tím của tôi. Tôi cũng đã quên bức tranh vì đã quá lâu rồi... Vậy mà không ngờ hôm nay nhờ con trai của người bác sĩ năm nào mà tôi lại nhìn thấy bức tranh của mình...".

Họa sĩ Thanh Hồ.

Ông đưa bức thư viết bằng tiếng Anh, phía dưới được dịch sang tiếng Việt, kèm theo là hình ảnh của bức tranh cho chúng tôi xem. Lá thư được in từ email qua địa chỉ web của ông. Cũng chính nhờ trang web này nên con trai của vị bác sĩ Mỹ tìm lại được họa sĩ đã vẽ bức tranh mà cha mình đã mua trong cuộc triển lãm tình cờ tại Nha Trang năm nào.

Qua tâm sự trong bức thư của người con trai vị cố bác sĩ thì bức tranh "Ngõ tím" như là một "kỷ vật chiến tranh" của cha mình. Anh kể rằng: "Khi cha tôi còn sống, ông thường hay kể chuyện với bạn bè về cuộc chiến tranh vô nghĩa mà Mỹ đã gieo rắc và gây biết bao tội lỗi ở Việt Nam. Là bác sĩ đã từng chứng kiến nhiều về sự chết chóc trong chiến tranh nên cha tôi hiểu rất sâu sắc về nhiều mặt của cuộc chiến đó... Và tôi nhớ sau những câu chuyện kể về chiến tranh ở Việt Nam, cha tôi không quên giới thiệu bức tranh Ngõ tím, rồi ông phân tích tỉ mỉ nội dung ý nghĩa của bức tranh cho mọi người nghe. Những lúc đó tôi càng hiểu hơn về tâm trạng cũng như tình cảm mà cha tôi đã dành cho bức tranh này. Tôi nghĩ bức tranh như một vùng ký ức về chiến tranh đã in đậm trong tâm trí ông ấy...". Có lẽ cũng chính từ những tình cảm đó đã thúc giục anh tìm lại người họa sĩ đã vẽ bức tranh, dù giờ đây cha anh không còn nữa.

Bức tranh "Ngõ tím".

Tôi ngắm bức tranh "Ngõ tím" thật lâu. Tuy đã bị thu nhỏ trong bức thư nhưng tôi cũng cảm được phần nào ý nghĩa của nó. Ngõ tím không phải vẽ về một ngõ nhỏ đầy hoa tím, càng không phải diễn tả câu chuyện về tình yêu đôi lứa tràn ngập màu tím thủy chung, mà "ngõ tím" diễn tả một ngõ nhỏ hoang tàn của một miền quê loang lổ đầy vết tích đạn bom. Một ngõ nhỏ với những cành cây trơ trọi, xác xơ, với con đường ngoằn ngoèo, gập ghềnh bị bom cày xới... Trên ngõ nhỏ ấy nổi lên hình ảnh một người phụ nữ đang ôm chặt lấy đứa con, và phía sau là hình ảnh người lính khập khễnh trên đôi nạng gỗ-họ đang đi về hai hướng... Trong bức tranh còn có hình ảnh con ngựa gầy đứng cạnh con Bù nhìn không còn mùa màng để trông coi nên chơ vơ bên ngõ nhỏ... Tất cả được vẽ bằng gam màu tím pha hồng, gợi một nỗi buồn man mác-nỗi buồn chiến tranh...

Được biết, bối cảnh Thanh Hồ vẽ bức tranh này chính là vùng Đức Phổ-Quảng Ngãi quê ông. Trong cuộc chiến tranh chống Mỹ thì Quảng Ngãi cùng với Quảng Nam-Đà Nẵng là một trong những địa bàn ác liệt nhất của chiến trường Khu V. Để rồi cảm xúc thật của người họa sĩ đã làm xúc động trái tim của vị bác sĩ Mỹ tình cờ gặp gỡ trong cuộc triển lãm năm nào. Và giờ đây Ngõ tím như là một món quà đặc biệt, ngọt ngào mà người con trai vị cố bác sĩ ở phương trời xa xôi lại mang đến cho ông...

Trần Hà