(Cadn.com.vn) - Mỗi lần Tết Trung Thu về, lòng tôi lại lâng lâng hoài niệm khoảng trời thơ ấu. Ca khúc "Thằng Cuội" của nhạc sĩ Lê Thương như còn vang mãi: "Ánh trăng trắng ngà, có cây đa to, có thằng cuội già ôm một mối mơ...". Lúc nhỏ, mỗi đêm rằm, tôi hay nhìn vầng trăng tròn lung linh, thấy trên đó có một vệt đen như hình cây đa và dưới gốc đa chắc là chú Cuội đang ngồi nhớ về trần gian, nên mới có câu hát: "Cuội ơi ta nói Cuội nghe, ở cung trăng mãi làm chi". Mùa thu thường kèm những ngọn gió se se mát, thổi dịu dàng làm cho tâm hồn tuổi thơ như được chắp cánh lên không gian bao la: "Gió không có nhà, gió bay muôn phương, biền biệt chẳng ngừng trên trời nước ta"-câu hát nói về ngọn gió mùa thu mênh mông bay đi khắp nơi mà không biết cội nguồn của mình ở đâu. Vì thế: "Lặng yên trăng gió bảo nhau, chị kia quê quán ở đâu?"-câu hát thật đơn sơ, chân phương như lời nói của dân gian mà ta nghe đâu đó. Những đêm rằm tháng tám, trời quang đãng với ánh trăng sáng vằng vặc, được sống ở nông thôn yên ả, chắc ai cũng nghe được tiếng côn trùng đang tấu khúc nhạc đêm quen tai: Có con dế mèn suốt trong đêm thâu, hát xẩm không tiền nên nghèo xác xơ.

Tuổi thơ của tôi cũng có những chiếc lồng đèn đủ màu sắc, có những đêm đi rước đèn quanh xóm. Trông xa, ánh sáng của bao chiếc đèn lồng như ánh sao trời lung linh xuống trần, thật đẹp. Ánh sáng ấy được ví von: "Sáng rơi xuống đồi, sáng leo lên cây, sáng mỏi chân rồi, sáng ngồi xuống đây". Tôi nghĩ nhạc sĩ Lê Thương sao quá tài tình khi nhân cách hóa ánh sáng của đèn lồng thành một hình tượng dễ thương, gần gũi với trẻ thơ đến thế: "Lặng yên cho sáng nghỉ ngơi, cùng nhau ta hãy cười vui". Ánh sáng dịu dàng hòa lẫn nhau làm thành một không gian như huyền ảo đầy thi vị của đêm Trung thu. Khi nào đi rước đèn đã mệt, hãy nhìn lên bầu trời mà ao ước: "Muốn lên cung trăng, cứ hỏi ông trời cho mượn cái thang". Cái thang luôn là hình ảnh quen thuộc trong ca dao, vì thế người ta thường nói "Bắc thang lên hỏi ông trời...". Thật thú vị khi nhạc sĩ đưa hình ảnh ấy vào bài hát. Cuối cùng, tác giả cũng gợi lại niềm vui cho trẻ thơ : "Mười lăm tháng tám trời cho, một ông trăng sáng thật to".

  Bài hát Thằng Cuội của nhạc sĩ Lê Thương đã đi theo nhiều thế hệ, gợi nhớ bao kỷ niệm tuổi thơ. Bài hát ấy như một bài đồng dao với lời lẽ giản dị mà súc tích, gần gũi với tâm hồn trẻ thơ, khơi gợi sự liên tưởng phong phú qua hình ảnh chú Cuội, cây đa, vầng trăng. Cấu trúc âm nhạc cũng đơn giản ở thể loại hai đoạn đơn, nên rất dễ nhớ và dễ hát... Mỗi năm, vào dịp Trung thu, khi nghe bài hát này, lòng tôi luôn dâng tràn một niềm cảm xúc dù tuổi thơ qua rất lâu rồi. Tôi đi trong dòng người xuôi ngược giữa thành phố. Ánh trăng dát bạc vừa chạm dòng sông, tuổi thơ tôi chợt ùa về cùng bầy em dắt díu nhau đi trong niềm hân hoan giữa hội đêm Rằm.

Nguyễn Văn Thanh