Theo các chuyên gia, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An có những giá trị độc đáo, đặc trưng và duy nhất trong hệ thống 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam hiện nay. Các giá trị đặc trưng, nổi trội đó là: Khu Bảo tồn Biển Cù Lao Chàm được thiết lập năm 2006 thuộc Hệ thống các khu bảo tồn cấp quốc gia; Phố cổ Hội An - Di sản văn hóa của UNESCO được công nhận năm 1999; Rừng ngập mặn với đặc trưng là Hệ sinh thái rừng dừa nước tại vùng cửa sông Thu Bồn; Rừng đặc dụng trên đảo Cù Lao Chàm; Hệ thống rừng phòng hộ ven biển; Các làng nghề truyền thống cùng với những giá trị nổi trội về văn hóa vật thể và phi vật thể gắn với mảnh đất và con người Hội An qua bao thời kỳ lịch sử. Như vậy có thể thấy, Khu Dự trữ Sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An là một minh chứng điển hình, rõ nét nhất về sự kết nối, hài hòa giữa thiên nhiên và con người.

Bà Trần Thị Hồng Thúy – Phó ban Thường trực BQL Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm – Hội An, Giám đốc BQL Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm thông tin, năm 2009, Cù Lao Chàm trở thành địa phương đầu tiên trên cả nước phát động chiến dịch “Nói không với túi ni lông”. Đến năm 2018, nơi đây tiếp tục là địa phương đi đầu trong việc triển khai cam kết cộng đồng “Nói không với ống hút nhựa”. “Hàng loạt các chương trình truyền thông, giáo dục kết hợp với sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan và sự đồng thuận của người dân nhằm giảm thiểu rác thải nhựa đã luôn được triển khai đều đặn trong suốt 15 năm qua. Việc triển khai thực hiện thành công các chương trình, chiến dịch từ chối sử dụng túi ni-lông, nhựa dùng một lần và tuần hoàn rác thải đã góp phần làm cho môi trường càng xanh, sạch, đẹp, tạo tiếng vang lớn ở một khu dự trữ sinh quyển thế giới, lôi cuốn sự tò mò của các du khách đến tham quan học tập, tạo nên một điểm nhấn đẩy mạnh hoạt động du lịch sinh thái ở Cù Lao Chàm”- bà Thúy nhìn nhận.

Có thể thấy, những kết quả đáng ghi nhận về công tác bảo vệ môi trường trong 15 năm qua của Khu sinh quyển Cù Lao Chàm – Hội An đã tạo nên thương hiệu riêng có, là nền tảng để hướng tới một hòn đảo không rác thải, một Khu sinh quyển không rác thải nhựa… Đặc biệt, từ thành công của mô hình phục hồi san hô cứng với hàng chục ngàn tập đoàn san hô được phục hồi, năm 2018 mô hình rạn nhân tạo được thiết lập tại Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm. Qua 5 năm triển khai, có 600 cấu trúc rạn nhân tạo đã được thiết lập tại 5 khu vực, trong đó 4 khu vực bao xung quanh Rạn Mành và 1 khu vực tại Bãi Xếp. Mô hình này giúp tạo tính kết nối sinh thái giữa sinh cảnh tự nhiên là các rạn san hô và thảm rong biển với khu vực rạn nhân tạo, góp phần tạo thêm môi trường sống, các bãi đẻ và ương giống các loài sinh vật biển, thúc đẩy quá trình phục hồi nguồn lợi tự nhiên tại vùng. “Với 50 khối rạn được bố trí tại Bãi Xếp tạo thành phức hợp san hô - rong nhằm gia tăng khả năng tái tạo nguồn lợi. Đồng thời hỗ trợ cộng đồng phát triển dịch vụ du lịch sinh thái, giảm áp lực lên các hệ sinh thái tự nhiên trong khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm”- bà Thúy thông tin thêm…

Nhằm ghi nhận, tôn vinh những nỗ lực gìn giữ và phát huy giá trị tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An, tối nay (23-5), UBND TP Hội An tổ chức chương trình kỷ niệm 15 năm Cù Lao Chàm – Hội An được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới (26-5-2009 – 26-5-2024).

TRẦN TÂN