Ngăn chặn nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết phái bộ đã biết "hoạt động quân sự gia tăng trong khu vực này", song đang thúc đẩy kế hoạch thị sát nhà máy Zaporizhzhia và gặp gỡ các nhân viên tại đây. Ông Rafael Grossi cho biết đây là một nhóm "chuyên gia kỹ thuật" nhằm ngăn chặn nguy cơ xảy ra một thảm họa hạt nhân.

Cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc dự kiến sẽ đánh giá tình hình trên thực địa, kiểm tra độ an toàn của nhà máy điện và xác minh rằng các biện pháp không phổ biến vũ khí hạt nhân vẫn được áp dụng.

Nhà máy điện Zaporizhzhia là cơ sở điện hạt nhân lớn nhất thuộc loại này ở châu Âu và là nơi lưu trữ hàng chục tấn uranium và plutonium đã được làm giàu trong các lõi lò phản ứng và kho lưu trữ - theo số liệu của IAEA. Thời gian gần đây, địa điểm hạt nhân này đã trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công bằng pháo và máy bay không người lái thông thường, mà hai phía Moscow và Kiev đổ lỗi cho nhau. Các quan chức Ukraine tuyên bố rằng quân đội Nga đang sử dụng nhà máy này như một căn cứ quân sự, đồn trú vũ khí hạng nặng ở đó. Moscow bác bỏ cáo buộc, nói rằng họ chỉ có lực lượng bảo vệ vũ trang nhẹ để bảo vệ cơ sở.

Trong nhiều tháng qua, các thanh sát viên Liên hợp quốc đã đàm phán để giành quyền tiếp cận nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia, trong bối cảnh có nhiều lo ngại rằng việc gián đoạn nguồn điện hoặc thiệt hại trực tiếp đối với cơ sở hạ tầng của nhà máy do giao tranh đang diễn ra có thể dẫn đến thảm họa. "Tìm cách ngăn chặn một sự cố hạt nhân và bảo tồn nhà máy điện hạt nhân quan trọng này là một sứ mệnh", Giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết hôm 31-8. Ông tiết lộ chuyến thăm ban đầu của phái đoàn IAEA đến cơ sở của Ukraine sẽ mất vài ngày, sau đó "chúng tôi sẽ có một ý tưởng khá tốt về những gì đang diễn ra".

Ông Grossi cũng bày tỏ hy vọng cơ quan giám sát của Liên hợp quốc sẽ có thể thiết lập "sự hiện diện liên tục" tại nhà máy. Trong phản ứng của mình, đại diện của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo), ông Mikhail Ulyanov cùng ngày cho biết Nga hoan nghênh ý tưởng các chuyên gia của IAEA có thể hiện diện lâu dài ở nhà máy Zaporizhzhia.

Nga nói biệt kích Ukraine đánh chiếm bất thành nhà máy

Bộ Quốc phòng Nga vừa cho biết, Ukraine đã điều 2 nhóm biệt kích tới đánh chiếm nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia vào sáng 1-9. Trong bối cảnh các thanh sát viên của IAEA đang trên đường đến thăm nhà máy Zaporizhzhia và họ dự kiến sẽ đi qua khu vực này. Bộ Quốc phòng Nga cáo buộc "hành động khiêu khích của Kiev là nhằm ngăn cản phái bộ của IAEA đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia".

Tuyên bố của bộ này nêu rõ, 2 nhóm biệt kích Ukraine với quân số khoảng 60 người đã sử dụng 7 chiếc thuyền để băng qua Hồ chứa Kakhovka và đổ bộ xuống khu vực cách nhà máy điện hạt nhân khoảng 3km vào sáng sớm 1-9. Bộ Quốc phòng Nga cho rằng, Ukraine đang cố gắng giành quyền kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia trong lúc quân đội Nga đang canh gác nhà máy này. Quân đội Nga tuyên bố lực lượng nước này đã nhanh chóng hành động để "tiêu diệt đối phương", trong đó có việc triển khai các máy bay yểm trợ trên không. Theo Bộ Quốc phòng Nga, khoảng 2 tiếng sau lực lượng biệt kích đổ bộ, pháo binh Ukraine bắt đầu tấn công vào một cứ điểm gần thành phố Energodar, nơi đặt máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Đáp lại tố cáo của Nga, Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine cáo buộc Nga đang tìm cách "phá hỏng" chuyến thị sát của IAEA tới nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia do Nga tổ chức, lặp lại cáo buộc rằng Nga lại nã pháo vào nhà máy trong ngày 1-9. "Người Nga đã nã pháo vào thành phố Enerhodar và khu đất của nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia", ông Yermak viết trên Telegram.

Energoatom, nhà điều hành hạt nhân Ukraine, cùng ngày cũng tuyên bố rằng Nga đã tiến hành các cuộc tấn công bằng súng cối vào nhà máy, khiến một trong hai lò phản ứng hiện đang hoạt động của họ phải đóng cửa. Trong khi đó, các nhà chức trách địa phương - đồng minh của Nga cũng thông báo về việc đóng cửa nhà máy, nhưng cho biết chính Ukraine đã tấn công cơ sở này. Nhà máy có nhân viên là công nhân dân sự Ukraine mặc dù nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

AN BÌNH