(Cadn.com.vn) - Voọc chà vá chân nâu (voọc ngũ sắc) tại khu vực bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng) đang đứng trước cơ hội được làm cầu, cất nhà, bù đắp một phần cuộc sống nguyên sinh đã bị phá vỡ vì nhiều nguyên nhân. Đây là động thái tích cực của chính quyền TP Đà Nẵng, sau khi lắng nghe những lời gan ruột của một nữ tiến sĩ người Đức, vốn yêu động vật hoang dã hơn bất cứ thứ gì trên đời...

CẢM ƠN TIẾN SĨ ULRIKE SIMONE STREICHER!

Bán đảo Sơn Trà với hơn 2.500 ha rừng đặc dụng, được mệnh danh là xứ sở của nhiều loài linh trưởng như khỉ đuôi dài, khỉ mặt lợn, khỉ mặt đỏ. Đây còn là “ngôi nhà” mà theo BQL bán đảo Sơn Trà và các bãi biển du lịch (BQLBĐSTVCBBDL) Đà Nẵng, hiện còn khoảng 250 cá thể voọc chà vá chân nâu, loài linh trưởng có tên trong Sách đỏ Việt Nam với nguy cơ tuyệt chủng rất cao.

Độ chục năm trở về trước, voọc chà vá chân nâu có một cuộc sống rất lý tưởng với mật độ che phủ rừng cao, rừng cây nguyên sinh rậm rạp và được bao bọc xung quanh là biển. Tuy nhiên, trong quá trình đô thị hóa, nơi đây đã xuất hiện những con đường chạy ngang dọc, các tòa nhà, khu nghỉ mát, resort... Kiến trúc thiên nhiên bị xâm hại, sự ồn ào của cuộc sống công nghiệp đã khiến cho loài voọc này phải sống thu mình. Thậm chí đã có gần chục con voọc ngũ sắc bị cô lập, không thể về với bầy đàn của chúng.

Hoạt động xây dựng thiếu quy hoạch sẽ tác động tiêu cực tới hệ sinh thái tại Bán đảo Sơn Trà (Trong ảnh: Con đường gần đoạn 7 con voọc chà vá chân nâu bị cô lập).

Cuối năm 2010, ròng rã hàng năm trời ăn dầm nằm dề với Sơn Trà, nữ tiến sĩ người Đức Ulrike Simone Streicher, thành viên tổ chức Bảo vệ động vật hoang dã thế giới, đã phát hiện một sự cố hiếm gặp: ngay ngã ba đường bê-tông nhựa nối từ bàn Cờ Tiên đến nhà Vọng Cảnh có 7 con voọc bị tách đàn, cô lập phía ta-luy âm của tuyến đường bê- tông. Linh cảm nghề nghiệp đã hối thúc bà đưa ra những lời gan ruột với ngành chức năng và chính quyền thành phố gấp rút “giải cứu” những con voọc quý đang thực tế ngày càng ít đi. Ý tưởng của nữ tiến sỹ này là làm ngay cầu cây xanh nối liền hai bên đường để voọc có thể đi về trên những tán cây, không bị cô lập trong không gian chật hẹp cũng như không phải băng qua đường bê-tông – cách thức di chuyển không phải là thói quen, lại vừa nguy hiểm vì có thể gặp nạn.

Nhận được “tâm thư”, UBND TP Đà Nẵng đã ngay lập tức chỉ đạo các cơ quan liên quan hiện thực ý tưởng của tiến sĩ Ulrike Simone Streicher. Động thái đầu tiên là giao cho Sở Khoa học và Công nghệ “Cảm ơn và đề nghị tiến sĩ Ulrike Simone Streicher tích cực phối hợp với BQLBĐSTVCBBDL Đà Nẵng trong việc nghiên cứu, xây dựng hệ thống cầu cây xanh”. Lời cảm ơn của thành phố gửi đến nữ tiến sĩ không phải là một lời khách sáo, mà nó được hiện thực hóa bằng việc đưa mô hình những chiếc cầu sinh thái từ tận Phi châu về thành phố sông Hàn.

Mô hình cầu cây xanh tại các rừng nguyên sinh Châu Phi sẽ được ứng dụng tại Bán đảo Sơn Trà dành cho voọc chà vá chân nâu.

LÀM CẦU CÂY XANH, CẦN NHƯNG CHƯA ĐỦ

Ngay sau khi thống nhất với tiến sĩ Ulrike Simone Streicher, UBND TP Đà Nẵng đã chỉ đạo BQLBĐSTVCBBDL Đà Nẵng bắt tay vào chọn nhà thầu để hiện thực hóa cây cầu sinh thái cho những chú voọc. Theo BQLBĐSTVCBBDL Đà Nẵng, kinh phí để thực hiện công trình này là 100 triệu đồng. Theo đó, có 7 cây giáng hương cao từ 7-10m được trồng tại 3 vị trí, nếu tán cây không thể tiếp xúc nhau thì sẽ tạo thế khi kéo dây thừng làm thang nối trên cao, để voọc có thể di chuyển qua lại. Đặc biệt, 7 con voọc bị cô lập tại phía ta-luy âm của con đường bê-tông nối bàn Cờ Tiên đến nhà Vọng Cảnh sẽ có những chiếc thang dây tựa như những chiếc cầu chắc chắn. Tiến sĩ Ulrike Simone Streicher cho biết, mô hình cầu cây xanh đã được ứng dụng trong công tác bảo tồn các loài động vật quý hiếm ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là Châu Phi. Với những đặc điểm địa lý và không gian ở bán đảo Sơn Trà, khi cảnh quan thiên nhiên đã phần nào chịu sự tác động của con người, phương tiện, thì đây sẽ là mô hình khả thi trong việc bảo tồn loại voọc ngũ sắc.

Voọc được “bù đắp” bằng những ngôi nhà, cây cầu sinh thái... là động thái kịp thời của chính quyền và ngành chức năng thành phố. Nhưng việc săn bắt trái phép động vật quý hiếm đang là một trong những nguy cơ khiến loài linh trưởng này đối mặt với việc giảm dần về cá thể. Theo cơ quan Kiểm lâm, trong thời gian qua, lực lượng đã đi tuần tra và tháo gỡ hàng trăm chiếc bẫy đạp và bẫy treo. Voọc, khỉ hay các loại động vật khác khi di chuyển trên cây có thể dính vào bẫy thòng lọng, còn khi xuống đất, sa vào ma trận bẫy đạp... thì hầu như không thể thoát. Cạnh đó, việc phát triển du lịch, xây dựng cơ sở hạ tầng đã phần nào ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, môi trường sống không chỉ đối với voọc chà vá chân nâu mà nhiều loài linh trưởng khác. Đó cũng là những thách thức đối với “thành phố môi trường”, cái mà Đà Nẵng đang hướng đến trong tương lai gần...

Công Khanh