Trưa 14-3, tại bờ biển xã Hải Ninh, H. Quảng Ninh, Quảng Bình, gia đình anh Trương Văn Hoành và chị Mai Thị Lạnh (1978, ở thôn Cừa Thôn, xã Hải Ninh) đã làm giỗ cho anh trai là liệt sĩ Trương Văn Hướng cùng 63 đồng đội hy sinh trong trận chiến Gạc Ma ngày 14-3-1988. Anh Hoành cho biết, gia đình anh có 9 anh em, liệt sĩ  Trương Văn Hướng là con thứ 3. Ngày anh Hướng đi bộ đội, điều kiện kinh tế rất khó khăn, nhà lại đông anh em nên bữa rau bữa cháo.

“Đến giờ tôi vẫn còn nhớ như in, đêm 30 Tết năm 1988 anh Hướng cùng anh Hoàng Văn Túy, ở làng bên cùng mang ba lô về nhà. Mẹ tôi vui đến nỗi bật khóc, nhưng anh tôi chỉ ở nhà được một đêm, sáng mồng 1 Tết anh lại vào đơn vị. Anh bảo tháng 3 ra quân sẽ về quê cưới vợ. Nhưng chỉ 1 tháng sau đó, gia đình nhận được tin anh hy sinh. Hồi đó có người trong làng nghe đài rồi đến báo, nhưng chúng tôi không tin, 2 tháng sau thì nhận được giấy báo tử. Gia đình tôi đã lập mộ gió cho anh, hiện đặt tại nghĩa trang liệt sĩ xã Hải Ninh. Đến ngày giỗ, ngoài mâm cơm cúng, vợ chồng tôi cùng các con cháu lại ra nghĩa trang thắp hương, tưởng nhớ anh trai”, anh Hoành kể lại.

Lúc bố mẹ anh còn sống, mỗi năm cứ đến ngày 27-1 âm lịch (ngày giỗ của các liệt sĩ Gạc Ma tính theo lịch âm) là gia đình anh lại làm giỗ cho anh trai. Năm nay, gia đình anh không chỉ làm lễ giỗ cho liệt sĩ Hướng mà còn làm lễ giỗ chung cho 64 anh hùng liệt sĩ hy sinh trong trận Gạc Ma.

Đây là năm đầu tiên làm lễ giỗ chung nên ngay từ những ngày trước, chị Lạnh (vợ anh Hoành) đã đi chợ sắm sửa đồ lễ. Đến sáng 14, những anh chị em ở gần đó cũng đến giúp anh chị nấu giỗ và sửa soạn mâm cúng. Anh chị thực hiện lễ cúng ở bãi biển trước, đồ cúng được nấu xong, chị Lạnh cùng các chị em bày vào quang gánh, bát đũa cũng được tính đi tính lại thật đầy đủ để mang ra biển. Đến khoảng 11 giờ trưa, nhân lúc trời tạnh mưa, gia đình anh Hoành đã gánh đồ lễ từ nhà ra bãi biển. Ông Trương Quang Thuận (57 tuổi) trưởng họ thay mặt làm lễ cúng cho 64 anh hùng liệt sĩ, một bó hương to được thắp lên, ông ra trước biển lầm rầm khấn vái để gọi vong linh 64 anh hùng liệt sĩ. Lúc ông Thuận đang làm lễ cúng, trời lại đổ mưa, những người thân đi cùng phải dùng tấm bạt được chuẩn bị sẵn từ trước, mỗi người cầm một góc đứng che chắn để ông Thuận tiếp tục làm lễ. Lúc lễ cúng gần hoàn tất, anh Hoành bưng chiếc tàu HQ 604 bằng giấy thả xuống biển, trên tàu có gạo, muối, tiền bạc và một số vật dụng cá nhân.

Cách đó vài cây số, gia đình cụ Hoàng Dỏ (ở thôn Tân Định, xã Hải Ninh), là bố của liệt sĩ Hoàng Văn Túy hy sinh trong trận chiến Gạc Ma cũng làm mâm cúng cho liệt sĩ Túy cùng 63 đồng đội hy sinh trong trận chiến Gạc Ma. Đây đã là năm thứ 6 gia đình cụ làm lễ giỗ chung cho các liệt sĩ, nhà cụ Dỏ nằm cách bờ biển vài chục mét, mâm cúng được đặt trước hiên nhà, xoay về hướng biển. Theo cụ Dỏ, các con đều đang nằm lại giữa biển khơi. Đặt bàn cũng như đặt tâm trí của mình, luôn hướng về phía các con nằm để thêm gần gũi.

D.N