Trong hai ngày 4 và 5-3, H. Tây Giang (Quảng Nam) tổ chức Lễ hội khai năm tạ ơn rừng lần thứ nhất. Đây là một lễ hội truyền thống của người Cơ Tu trên đại ngàn Trường Sơn có từ hàng nghìn năm trước, trong những năm chiến tranh khốc liệt, lễ tạ ơn rừng dần bị mai một, quên lãng... Từ việc nghiên cứu lịch sử, thăm hỏi ý kiến của các già làng, người cao tuổi, Huyện ủy và UBND huyện đã quyết định phục dựng Lễ hội khai năm tạ ơn rừng, nhằm phát huy những giá trị văn hóa dân tộc, giữ rừng và bảo vệ rừng ngày càng tốt hơn, phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội...

Lễ tế trâu trong lễ hội tạ ơn rừng.

Ông Bhriu Liếc-Bí thư Huyện ủy Tây Giang cho  biết, trên đất nước Việt Nam vẫn còn tồn tại cánh rừng thiêng, đó là rừng pơ mu ở Tây Giang. Từ năm 2011, trên diện tích vùng lõi 450 ha, đã có 725 cây pơ mu được công nhận là cây Di sản Việt Nam. Hàng trăm cây pơ mu cổ thụ đứng sừng sững, hiên ngang trong bão tố, thời gian, mang trong mình hàng ngàn năm tuổi, được đặt những cái tên như cây Đình Làng, có đường kính gần 4 mét, cao hơn 20 mét, có tuổi đời hơn 1.400 năm... Cùng hàng trăm cụ cây pơ mu khác như cây pơ mu Voi,  Gấu, Rồng, cây Ngũ Hổ, cây Tê Giác, cây Mẹ, cây Trường Sinh... Nêu lên đặc trưng của những cây cổ thụ đó để thấy rằng, rừng thiêng pơ mu xứng đáng được người dân tôn thờ, đặt tên là Vương quốc pơ mu, là cánh rừng vô giá còn sót lại khu vực Đông Nam Châu Á.

Có được cánh rừng vô giá này là công lao to lớn của bao thế hệ đồng bào Cơ Tu trên đại ngàn Trường Sơn Tây Giang, đã nâng niu, giữ gìn bảo vệ từ chính cái tâm “rừng là nhà, cây là con”. Góp phần làm đa dạng, phong phú cho hơn 100 nghìn ha rừng tự nhiên còn hiện hữu ở Tây Giang, với nhiều khu rừng quý hiếm, như rừng Lim ở xã Lăng, rừng Dổi ở Xắt, rừng Đỗ Quyên ở Klang... Với các hệ động thực vật như sao la, gấu, nai, mang Trường Sơn, vượn, voọc... nhiều loài chim quý như trĩ, phượng hoàng đất, đại bàng, gà lôi...

Tự hào vói những khu rừng quý giá đó, từ xa xưa, người Cơ Tu trên Trường Sơn đã có truyền thống hàng năm tổ chức Lễ hội khai năm tạ ơn rừng. Tuy nhiên, do chiến tranh, lễ hội đã bị mai một dần...

Các già làng Cơ Tu chuẩn bị nghi thức cho lễ cúng tạ ơn rừng.

Năm 2018, lần đầu tiên chính quyền H. Tây Giang tổ chức phục dựng lại Lễ hội khai năm tạ ơn rừng, lễ hội này có ý nghĩa tạ ơn rừng, tạc ơn núi, sông, suối, cây cối, hoa màu, tạ ơn thần linh là Giàng. Với tâm niệm, có rừng, có Giàng có con người và muôn loài động thực vật sinh sống và phát triển dưới tán rừng thiên nhiên ban tặng... Phong tục xưa kia của người Cơ Tu nếu đầu năm chưa khai hội tạ ơn rừng việc trao đổi buôn bán bên ngoài, hay cho giống cây trồng xuống đất chưa thể thực hiện được. Ý thức đó ăn sâu vào tiềm thức của người dân, suốt đời gắn bó với rừng với núi, sinh ra từ rừng, chết đi cũng về làm cát bụi cho rừng. Điều đó đã kết tinh thành truyền thống văn hóa cao đẹp của cộng đồng người Cơ Tu, đây chính là tiềm năng và lợi thế, để H. Tây Giang bảo tồn, giữ gìn và tổ chức Lễ hội khai năm tạ ơn rừng. Với mục đích giữ rừng và bảo tồn văn hóa để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, để rừng tiếp tục phát triển, đời sống người dân được nâng lên ổn định bền vững...

Trong niềm vui phấn khởi của ngày hội Lễ hội tạ ơn rừng, Già làng Ploong Yim-người phụ trách công tác bảo vệ rừng pơ mu hồ hởi tâm sự: “Người Cơ Tu yêu rừng như yêu nhà, thương rừng như thương con”, khu rừng này sẽ tồn tại mãi cùng các thế hệ người Cơ Tu trên dải Trường Sơn...”.

* Lễ hội khai năm tạ ơn rừng lần thứ nhất tại Tây Giang được tổ chức tại làng sinh thái pơ mu, với sự tham gia của cán bộ, nhân dân toàn H. Tây Giang, các địa phương lân cận như Đông Giang, Nam Giang, Quảng Nam, A Lưới, Nam Đông, Thừa Thiên Huế. Lễ hội còn có sự tham dự của ông Lê Trí Thanh-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam và đại diện các Sở, Ban ngành tỉnh.

HỒNG THANH