Sáng 24-12, tại Hà Nội, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (CSMT), Bộ Công an tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin tới các cơ quan báo chí về Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản hướng dẫn thi hành. 

Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện phát biểu tại Hội nghị.

Chủ trì và phát biểu khai mạc Hội nghị, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện- Cục trưởng Cục CSMT cho biết, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 ngoài việc bổ sung chặt chẽ hơn các vấn đề mà luật cũ quy định, một điểm mới đó là dành riêng chương IV để quy định về việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Đây là nội dung mà trước nay chưa hề có. 

Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện hành chỉ bị xử phạt hành chính cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng nên không đủ sức răn đe. Do đó, quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Vì vậy, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 đưa vấn đề quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy ngay từ lần đầu tiên phát hiện là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ.

Thời hạn quản lý là 1 năm kể từ ngày có quyết định quản lý của Chủ tịch UBND cấp xã và không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Công an cấp xã giúp UBND cùng cấp lập danh sách và chủ trì quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. Song song với xử phạt hành chính, người sử dụng trái phép chất ma túy (áp dụng ngay từ lần đầu phát hiện) còn bị quản lý giám sát trong vòng 1 năm, đảm bảo quản lý chặt chẽ người sử dụng trái phép chất ma túy, góp phần ngăn chặn, hạn chế việc gia tăng người nghiện, giảm "nguồn cầu" về ma túy, cũng như các loại tội phạm.

Trao đổi về vấn đề này, Trung tá Hoàng Văn Hiều- Phó trưởng Phòng 2, Cục CSMT cho hay, sau khi bị xử phạt hành chính, cơ quan chức năng sẽ lập hồ sơ quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy. Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. Tổ quản lý sẽ do Công an cấp xã làm tổ trưởng, kết hợp với người có uy tín trong dòng họ của người sử dụng trái phép chất ma túy. Trong thời gian bị quản lý, nếu người sử dụng trái phép chất ma túy tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì cơ quan chức năng sẽ đưa đi xác định tình trạng nghiện.

Trường hợp kết luận bị nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị áp dụng các hình thức cai nghiện theo quy định; còn trường hợp không nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị quản lý thêm 1 năm nữa, kể từ thời điểm có kết luận. Việc quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ không công khai ở địa bàn cư trú, chỉ tổ công tác quản lý và gia đình người sử dụng trái phép chất ma túy biết. Trong thời gian quản lý, họ vẫn được quyền sinh hoạt, học tập và làm việc như bình thường.

Trước câu hỏi của báo chí về việc đối với người dưới 18 tuổi thì có được phân loại, tách riêng với người trưởng thành tại các trung tâm cai nghiện hay không, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện thông tin, thực tế số người nghiện ngày càng trẻ hóa. Luật lần này đưa người nghiện ma túy từ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đi cai nghiện khiến nhiều người băn khoăn. Nhưng Bộ Y tế đã có thông tư, quy định với những người dưới 18 tuổi sẽ có nơi cai nghiện riêng.

Tại Điều 34 cũng nêu rõ, các trường hợp người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tương tự như người từ đủ 18 tuổi trở lên, riêng trường hợp trong thời gian quản lý sau cai mà tái nghiện thì không đưa đi cai nghiện bắt buộc mà được cho đăng ký cai nghiện tự nguyện. Thời hạn cai nghiện bắt buộc cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi là từ đủ 6 tháng đến 12 tháng. Để bảo vệ tốt nhất các quyền của trẻ em nên Luật đã có 1 điều riêng quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Luật cũng quy định về thời hạn quản lý sau cai: Người đã hoàn thành cai nghiện ma túy tự nguyện, người đã hoàn thành điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã chấp hành xong quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chịu sự quản lý sau cai nghiện ma túy trong thời hạn 1 năm kể từ ngày hoàn thành việc cai nghiện hoặc chấp hành xong quyết định.

CAND