Từ những thông tin người dân phản ánh trên tuyến độc đạo từ UBND xã Ia Khai (H. Ia Grai, Gia Lai) dẫn vào thủy điện Sê San 3A những ngày này trở thành điểm chở cát lậu từ bên bến sông Sê San ra, chúng tôi đã tìm cách tiếp cận hiện trường. Chỉ cần rẽ trái qua con đường dẫn vào vườn điều của người dân gần nhà điều hành của thủy điện Sê San 3A (thuộc làng Nú, xã Ia Khai) chưa đầy 2km, trước mắt chúng tôi đã bắt gặp đầy những vết xe xích và ô-tô ra vào chở cát. Thêm vài chục mét nữa, những chiếc máy hút cát bên bờ sông đột nhiên im tiếng, có lẽ họ phát hiện "người lạ" vào khu vực này.

Hàng chục mét từ bờ sông vào bãi bồi bị "cát tặc" cày nát.

Không như các điểm hút cát trái phép khác hút cát từ lòng sông, mỏ khai thác cát trái phép này thuộc một dải cát bồi ven sông Sê San cách nhà điều hành Thủy điện Sê San 3A khoảng hơn 1km, phía bên kia sông là địa phận xã Ia Tơi (H. Ia H'Drai, Kon Tum). Bên bờ sông được bồi lấp nhiều năm nay, các đối tượng khai thác cát trái phép đưa máy múc vào cày xới thành từng đường dẫn sâu hơn 10m, những chiếc ống hút được cắm sâu vào vùng đất bồi dọc bờ sông hút hàng tấn cát lên mỗi ngày. Cả một đoạn bờ sông dài khoảng 700-800m đã bị đào thành những hầm, hố khổng lồ để phục vụ cho việc hút cát. Chỉ cần nhìn hầm, hố để lại hiện trường có thể ước tính đã cả chục nghìn mét khối cát đã bị các đối tượng khai thác trái phép và vận chuyển đi nơi khác tiêu thụ.

3 chiếc máy hút cát công suất lớn vẫn đang còn tại hiện trường dù đã tắt máy nhưng vẫn bốc khói vì hoạt động liên tục trước đó. Những đường ống dẫn cát lên chiếc sàng dựng thô sơ chạy chi chít khắp các nơi. Cạnh đó, ngay vườn điều là những lán trại thô sơ được dựng lên của những đối tượng khai thác cát trái phép, nước, đồ ăn đều được phục vụ tại đây, 4 chiếc võng vẫn còn treo bên trong lán trại… Lần theo vết bánh xích của xe múc từ hiện trường đi ra, chúng tôi phát hiện cách đó không xa (khoảng 1km), chiếc xe múc này đang trục vớt một máy hút cát đang bị trôi xuống phía hạ nguồn. Lần hỏi, 3 đối tượng có mặt đều xác nhận mình là người được thuê vào hút cát tại mỏ cát. "Tối qua, thủy điện xả nước khá lớn khiến máy hút này trôi về đây, giờ anh em đang kéo về", một nam thanh niên trên máy xúc cho hay.

Những ống hút cát cắm sâu vào lòng đất với máy hút công suất lớn hoạt động trong thời gian dài nhưng không bị xử lý.

Điều bất ngờ hơn, sau một hồi trò chuyện, một trong những đối tượng này đã cho chúng tôi số điện thoại của chủ mỏ cát lậu này là: 0984.835.1xx. Xác minh từ số điện thoại này chúng tôi được biết là của ông R.L.V, Bí thư Đảng ủy xã Krái (H. Ia Grai, Gia Lai).

Quay trở lại mỏ cát trái phép, chúng tôi lại nghe tiếng máy hút cát lại nổ vang bên bờ sông. Bên dưới, bên cạnh máy hút cát, một người đàn ông luống tuổi đang lắp các ống hút. Thấy chúng tôi, người đàn ông trên vội vàng lên bờ đầy lo lắng. Qua xác minh, người đàn ông trên là Đàm Đình Bưu (1977, HKTT H. Bù Đăng, Bình Phước) được thuê vào hút cát trái phép tại đây. Khi được hỏi, ông Bưu cho biết: "Mình vào đây làm thuê cho ông Vinh ở 705 (xã Ia Krái), hình như là làm Bí thư Đảng ủy Ia Krái. Mình vào đây làm thuê thôi, có gì mấy anh liên hệ với chủ mỏ cát nhé!". Đồng thời, ông Bưu đưa số điện thoại 0339.117.3xx giới thiệu là vợ của chủ mỏ cát - người thuê ông vào đây làm. Điều trùng hợp hơn, qua cuộc điện thoại, người "vợ của chủ mỏ cát" này lại tự xưng là em gái của ông V., Bí thư Đảng ủy xã Ia Krái.

Lán trại của các đối tượng khai thác cát trái phép được dựng lên để hút cát cả ngày lẫn đêm.

Sau đó, chủ nhân của số điện thoại 0984.835.1xx đã gọi điện cho chúng tôi và xác nhận là R.L.V, Bí thư Đảng ủy xã Ia Krái và ông này cũng cho rằng đó là ông H. (em của ông V., trú xã Ia Krái) làm. Tuy nhiên, những đối tượng đang khai thác cát trái phép tại đây đều không biết ông H. nào mà chỉ biết người thuê mình là ông V… Sự việc này, có lẽ để chính quyền và các cơ quan chức năng xác minh làm rõ.

MINH TÂN