Hộc rác số 6 tại bãi rác Khánh Sơn mới xây dựng còn chưa đưa vào vận hành thì đã phải lập dự án đầu tư hộc rác số 7. Lượng rác thải rắn đô thị không ngừng gia tăng, nguy cơ không còn đất để chôn lấp rác trở lên hiện hữu. Tuy vậy, các nhà máy xử lý rác thải rắn dù rất cấp bách từ nhiều năm qua vẫn chưa thấy bóng dáng.

Rất khó để đạt mục tiêu tới năm 2023 Đà Nẵng có nhà máy xử lý rác thải rắn.

Dù đã rục rịch nhiều năm qua song các nhà máy xử lý rác thải rắn tại Khánh Sơn cứ lần lữa chưa thể khởi công. Trong lúc chờ nhà máy, để giải quyết tình trạng gia tăng rác thải rắn đô thị, cũng như đảm bảo không để xảy ra điểm nóng ô nhiễm, Đà Nẵng đã triển khai đầu tư các hạng mục cải tạo, nâng cấp bãi rác Khánh Sơn. Cụ thể, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng và phát triển đô thị Đà Nẵng (BQL) làm chủ đầu tư dự án nâng cấp, cải tạo một số hạng mục tại bãi rác Khánh Sơn trên phạm vi 40ha, tổng mức đầu tư hơn 184 tỷ đồng. Dự án ngoài cải tạo nâng cấp các hộc rác từ số 1 đến số 5 để tăng khả năng tiếp nhận rác, còn xây dựng hộc rác số 6 trên diện tích hơn 77 ngàn m2 (diện tích hộc rác hơn 46,7 ngàn m2). Hiện hộc rác số 6 đã thi công xong đường xuống ô chôn lấp, bóc tầng phủ đến cốt đáy ô chôn lấp, trải xong bạt HDPE đáy ô chôn lấp, lắp đặt mương thu nước rỉ rác, xây mương thu nước mặt, đổ bê-tông mặt đường xung quanh, dựng trụ điện chiếu sáng... Các máy móc, thiết bị đã mua sắm đầy đủ, quy trình vận hành cũng đã ban hành. Theo kế hoạch vận hành, hộc rác số 6 có sức chứa hơn 736 ngàn tấn rác, sẽ được lấp đầy sau hơn 561 ngày. 

Trước đây, theo dự kiến khi đầu tư hộc rác số 6 sẽ là hộc rác cuối cùng, vì sau đó TP sẽ có các nhà máy xử lý rác thải rắn được vận hành, không phải chôn lấp. Tuy nhiên, khi hộc rác số 6 chưa đưa vào sử dụng thì dự án hộc rác số 7 lại đang được lập hồ sơ, thủ tục đầu tư. Cụ thể, đầu tháng 10-2021, BQL có báo cáo Sở Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường về việc nghiên cứu phương án quy hoạch, đầu tư xây dựng mới hộc rác số 7 (phía Đông hộc rác số 6). Sở Xây dựng đã có công văn đề nghị BQL bổ sung một số nội dung bản vẽ thể hiện vị trí đề xuất lập quy hoạch hộc rác, xác định cụ thể khoảng cách an toàn vệ sinh môi trường của hộc rác và các thông tin về đất đai đối với phạm vi xây dựng hộc rác. Trên cơ sở này, Sở Tài nguyên & Môi trường có ý kiến cụ thể đối với nội dung đề xuất của BQL, đặc biệt là sự cần thiết hình thành hộc rác số 7. 

Ngoài cải tạo, nâng cấp, xây mới các hộc rác để chôn lấp, TP còn đầu tư 287 tỷ đồng để nâng cấp hệ thống xử lý nước rỉ rác tại bãi rác Khánh Sơn giai đoạn 2, công suất 1.050m3/ngày đêm. Dự án này hiện đã hoàn thành, đưa vào sử dụng với công nghệ tiên tiến, đảm bảo chất lượng nước rỉ rác sau đạt quy chuẩn kỹ thuật. Tuy nhiên, các hạng mục cải tạo, nâng cấp bãi rác Khánh Sơn chỉ mang tính tạm thời, về căn bản để phát triển bền vững, đảm bảo môi trường vẫn phải xây dựng các nhà máy xử lý rác thải rắn. Tuy nhiên, tiến độ các nhà máy này rất chậm trễ, người dân chờ đợi mòn mỏi nhiều năm giờ vẫn chưa thấy bóng dáng. 

Hộc rác số 6 cơ bản đã hoàn thành, chưa đưa vào sử dụng đã phải chuẩn bị đầu tư hộc rác số 7.

Theo chủ trương đầu tư Nhà máy xử lý rác thải rắn công suất 1.000 tấn/ngày đêm được Hội đồng nhân dân TP Đà Nẵng phê duyệt cuối năm 2020 thì dự án được thực hiện theo hình thức PPP (đối tác công tư) trên tổng diện tích hơn 29 ngàn m2, tổng vốn hơn 823 tỷ đồng. Nhà máy sẽ xử lý rác thải rắn bằng phương pháp đốt thu điện năng, tro bay và rỉ lò dùng để sản xuất gạch không nung, mùn hữu cơ được tái chế sản xuất thành phân bón hữu cơ, rác thải nhựa được tái chế thành hạt nhựa… Theo kế hoạch tiến độ chi tiết, trong quý II-2022 sẽ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư, quý III-2022 thi công xây dựng. Đầu tháng 7-2021, TP đã ủy quyền cho Sở TN&MT ký văn bản thỏa thuận với nhà đầu tư đề xuất triển khai dự án là Liên danh CTCP đầu tư và Phát triển đô thị TDH Ecoland, CTCP phát triển sản xuất và xuất nhập khẩu Huy Hoàng, CTCP môi trường Huy Hoàng Eco. Sau đó Liên danh nhà đầu tư phối hợp với Sở TN&MT thực hiện hoàn thiện hồ sơ, thủ tục phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, phê duyệt dự án đầu tư… làm cơ sở tổ chức khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư. Hiện nay, Sở TN&MT đang trình TP kế hoạch khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư PPP, bảng tiến độ chi tiết dự án được cập nhật lại theo quy định mới. Sở Kế hoạch và Đầu tư đang triển khai trình TP kế hoạch thẩm định dự án. Với tiến độ này, rất khó để đến năm 2023 Đà Nẵng có nhà máy xử lý rác thải rắn công suất 1.000 tấn/ngày đêm đưa vào vận hành như kế hoạch đặt ra. 

Tại Khánh Sơn còn có Dự án Nhà máy đốt rác, phát điện công suất 650 tấn rác/ngày đêm của Cty Cổ phần môi trường Việt Nam. Dự án này được xây dựng trên diện tích hơn 93 ngàn m2, tổng vốn đầu tư hơn 1,7 ngàn tỷ đồng, xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ đốt rác phát điện. Hiện nay dự án đã hoàn thành các thủ tục về thẩm định công nghệ, xác định đơn giá tạm tính, quy hoạch tỷ lệ 1/500, phê duyệt DTM, bổ sung vào quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia. Cty CP Môi trường Việt Nam đang thực hiện các thủ tục liên quan đến cấp giấy chứng nhận đầu tư để làm cơ sở trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án PCCC, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và cấp giấy phép xây dựng. Mặc dù vậy, do vướng mắc về vấn đề đất đai nên dự án chưa thể khởi công, TP vẫn đang xem xét, quyết định vấn đề này. Trong khi đó, đầu tháng 7-2021, TP đã chỉ đạo xem đây là dự án cấp bách, trọng điểm để tập trung nguồn lực đôn đốc triển khai. Trong đó, lưu ý các cam kết về công nghệ xử lý rác thải, tiến độ triển khai, việc kết nối điện lưới Quốc gia…

Áp lực rác thải rắn đô thị ngày càng lớn cùng với những yêu cầu về môi trường đòi hỏi các dự án nhà máy xử lý rác thải rắn trở nên cấp bách. Tuy nhiên, tiến độ triển khai các dự án này rất chậm, người dân vẫn mong chờ mỏi mòn. 

HẢI QUỲNH