Những ngày này, lúa đồng quê tôi đang vào cữ qua "thì con gái", bắt đầu làm đòng. Ba tôi - cả đời gắn bó với đồng với ruộng giải thích thêm: Lúa vụ hè thu đang bời bời lớn và ngang thân chính là thời điểm lúa làm đòng, rồi sẽ đến thời gian khép hạt. Những bông lúa non tơ sẽ thành những bông vàng chắc hạt cúi mình khi chín tới, chừng non đầu tháng tám âm lịch là rộn ràng mùa gặt…

Quê tôi, dọc bờ nam sông Mẹ Thu Bồn nên quanh năm đất ruộng tươi tốt bởi lớp phù sa mỗi mùa lụt về. Đồng ruộng mỡ màu, bùn lầy phù hợp với việc thâm canh cây lúa bao đời nay. Những mùa nối mùa, vụ nối vụ, đất cựa mình quay vòng quanh năm theo lát cắt thời gian đi qua những cánh đồng. Đồng lúa, thời điểm nào của cây lúa cũng đẹp và gợi cho mỗi người về sự trưởng thành bởi "trông cây lại nhớ đến người". Từ hạt lúa sạ mầm non trăng trắng, đến cây lúa nhỏ màu xanh non, lớn lên thời lúa con gái, rồi làm đòng, chín tới…

Những ngày này, khắp các cánh đồng xứ Quảng, lúa đương vào thời điểm làm đòng. Những cơn mưa nhẹ hạt rơi xuống giao hạ đi thu về, hay nắng hanh vàng như mật trải dài, có ngày tiết trời nóng bức bách… Tất cả những tín hiệu của thời tiết, lúa làm đòng phải "chấp nhận" hết để hòa mình, hay vượt qua trong giai đoạn sinh trưởng đặc biệt này. Là con nhà nông, những ký ức quê nhà gắn liền với đồng đất ruộng vườn, tôi chẳng thể nào phôi phai được. Tôi nhớ như in, lúa làm đòng có mùi thơm ngọt, thứ mùi phả ra gió thoảng, rồi nhẩn nha từ phấn của hoa lúa thoang thoảng hương. Lúa làm đòng, hương hoa lúa thơm thảo cốm sữa, cứ như là sự hòa quyện vị phù sa của đất vào lúa, vào các loại cỏ dại, hoa dại ven bờ ven đồng. Hương thơm ấy còn là của nắng, của đồng đất, của sự tần tảo làm lụng sớm hôm của biết bao người dân nơi đồng ruộng quê tôi. Vì thế, hương lúa đòng đòng là loại hương riêng có, theo làn gió thu miên man phả vào xóm vào làng… Bây giờ, chọn những "view" đồng làm quán cà-phê là nơi mọi người thích thú ngồi đó để thưởng thức hương vị quê kiểng.

Như chiều nay, tôi và đứa bạn "rặt dân phố" rủ nhau ngồi đây ngắm đồng ngắm lúa, được "ngửi" hương lúa đòng đòng, những bông lúa non vờn sóng theo gió nhẹ mà thấy thân thuộc, bình yên vô cùng. Một không gian xanh, êm ả và nhẹ nhàng, sâu lắng chất chứa biết bao những điều bình dị thường nhật chẳng thể nào vơi, đã vào tâm tưởng thuở nào. Như cây lúa quê tôi từ bùn mà lớn lên, chắt chiu những nắng gió, mưa sa, và cả bão lũ để mãi mãi sánh quyện nhau thành một thứ mùi hương quê thân thương đến lạ. Rồi có lúc tôi tự hỏi chính mình: Cây lúa, cũng như sắn khoai bắp đậu, cứ trọn vẹn nghĩa tình, và đã trả công người dân quê tôi cần mẫn sớm hôm ruộng đồng bằng những mùa vui thu hoạch được mùa…

Quê nhà luôn là nơi chốn đi về, và nuôi giữ hồn cốt của biết bao tâm hồn đau đáu nỗi niềm xa quê. Tôi đang ngắm đồng Hạ lúa đương thì làm đòng, rồi nhớ đồng Nhất, đồng Nhì quê ngoại, nhớ Bãi Trước, Bãi Sau gần nhà nội… Tôi nghĩ đến mùa chín trĩu hạt vàng từng bông lúa, và trong màu nắng đến sẽ cứ ngời lên cảnh sắc quê nhà những ngày gặt rộn rã tiếng cười vui. Là ý nghĩ riêng tôi với chiều nay, nơi đồng lúa quê mình, nhắc nhớ biết bao điều. Mùa lúa làm đòng…

Quyên Quyên