(Cadn.com.vn) - Đạo luật Magnitsky, trong đó có việc trừng phạt những quan chức Nga mà Mỹ cho là vi phạm nhân quyền, lại tiếp tục đẩy mối quan hệ Moscow – Washington đến bờ vực Chiến tranh lạnh mới.

Ăn miếng trả miếng

Vào hôm nay (26-12), Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga sẽ xem xét dự luật “Dima Yakovlev” hay còn gọi là dự luật “chống Magnitsky”. Nếu được thông qua, dự luật được Duma Quốc gia (Hạ viện) thông qua hôm 21-12 này sẽ được chuyển lên cho Tổng thống Vladimir Putin ký phê chuẩn.

Khả năng ông Putin ký phê chuẩn dự luật để có hiệu lực từ ngày 1-1-2013 là rất cao bởi trước đó ông chủ Điện Kremlin  bày tỏ quan điểm ủng hộ dự luật này, có thể như một biện pháp “ăn miếng trả miếng” với người đồng cấp Mỹ Barack Obama. Phát biểu tại cuộc họp báo lớn đầu tiên sau khi đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 hôm 20-12, Tổng thống Putin bày tỏ ủng hộ dự luật này, theo đó cấm người Mỹ nhận con nuôi là công dân Nga và ủng hộ việc hủy thỏa thuận giữa hai bên trong lĩnh vực này. “Tôi biết rằng đây là hành động đáp trả cảm tính của Duma Quốc gia, song tôi cho rằng dự luật này là thỏa đáng”, ông Putin nói. Vị chính trị gia kỳ cựu này cũng chỉ trích gay gắt các tòa án địa phương của Mỹ ra phán quyết rằng, một số người Mỹ không phạm tội ngộ sát sau cái chết của một em bé người Nga mà họ nhận làm con nuôi. Giải thích cho quan điểm ủng hộ của mình, ông cho biết giới chức Nga hiện không được phép can thiệp vào các trường hợp có liên quan đến việc ngược đãi trẻ em Nga tại Mỹ. Ngoài ra, nhà lãnh đạo Nga cũng khẳng định đạo luật Magnitsky của Mỹ là “không thân thiện”.

Đây là biện pháp trả đũa của Nga đối với đạo luật Magnitsky vừa được Tổng thống Mỹ Obama ký ban hành hôm 14-12 vừa qua, hành động mà Moscow cho là “khơi mào Chiến tranh lạnh” và đặt dấu chấm hết cho nỗ lực cải thiện quan hệ song phương.

Gia đình và bạn bè trong đám tang luật sư Magnitsky. Ảnh: Reuters

“Chiến tranh tâm lý”

Ngày 25-12, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói rằng, Nga và Mỹ bắt đầu cuộc “chiến tranh tâm lý” từ cái gọi là đạo luật Magnitsky, đe dọa các mối quan hệ song phương.

Theo ông Ryabkov, Moscow hy vọng Tổng thống Obama sẽ không xem xét bản kiến nghị trên mạng yêu cầu nhà lãnh đạo Mỹ xác định các chính trị gia Nga, những người khởi xướng dự luật trả đũa, và buộc họ phải chịu trách nhiệm pháp lý trước đạo luật Magnitsky. Theo ông, Moscow và Washington cần xoa dịu căng thẳng thay vì bước vào một cuộc đối đầu mới hoàn toàn vô nghĩa và tai hại vì một vấn đề không đáng có. Nhiều nhân vật cấp cao trong chính quyền Nga cũng nhận định, Quốc hội nước này đang hành động “thái quá”. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm 24-12 bày tỏ quan ngại về dự luật “Dima Yakovlev”. Phát biểu với kênh Today TV, ông nói rằng nếu được thông qua, dự luật này có thể gây ra những hậu quả tiêu cực đối với những trẻ em Nga được nhận làm con nuôi ở Mỹ đồng thời khẳng định, Moscow cần duy trì thỏa thuận về nhận con nuôi giữa Nga và Mỹ vốn có hiệu lực trong tháng 11 vừa qua.   

Nhưng kết quả điều tra do Quỹ nghiên cứu dư luận xã hội Nga công bố chiều 25-12 xác nhận, đa số người dân Nga ủng hộ đạo luật cấm người Mỹ nhận con nuôi Nga. Theo đó, có đến 56% số ý kiến ủng hộ việc cấm người Mỹ nhận con nuôi Nga, trong khi số phản đối chỉ là 21% và 23% không trả lời dứt khoát.

Đạo luật Magnitsky mang tên luật sư người Nga Sergei Magnitsky, chết trong nhà tù Butyrskaya hồi tháng 11-2009. Liên quan đến vụ việc này, giới công tố viên Nga hôm 25-12 yêu cầu giới chức nước này giảm nhẹ những cáo buộc cẩu thả gây chết người nhằm vào Dmitry Kratov - bác sĩ và là Phó quản đốc nhà tù Butyrskaya. Động thái bất ngờ được đưa ra trước thềm phiên tòa xét xử ông Kratov, dự kiến diễn ra vào ngày 28-12 tới. Năm 2009, chính quyền Tổng thống Dmitry Medvedev lúc đó truy tố 2 bác sĩ về cái chết của luật sư Magnitsky, trong đó còn có bác sĩ thứ hai là trưởng nhà tù Butyrskaya về tội giết người vì bất cẩn.

Tuy nhiên, những người ủng hộ ông Magnitsky nói rằng, cuộc điều tra không nhắm vào những người thật sự có tội. Mặc dù cáo trạng chống lại các bác sĩ là một bước đi đúng hướng, nhưng còn nhiều người khác phải chịu trách nhiệm về cái chết của ông Magnitsky.

Khả Anh