Từ một hành trình khám phá, chúng tôi đến Lâm Đồng và "lạc bước" đến Cù Lần. Ngôi làng có cái tên vô cùng độc đáo này là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của Đà Lạt. Nằm cách trung tâm thành phố tầm hơn 20 km, giữa núi rừng xanh tốt, dưới chân núi Langbiang, làng Cù Lần thuộc thôn Suối Cạn, xã Lát, H. Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng. Con đường uốn lượn, quanh co đi qua những mặt hồ mênh mông, thơ mộng và xuyên qua những rừng thông bất tận, tuyệt đẹp đưa chúng tôi đến với làng Cù Lần. Cù Lần hút hồn tôi bởi thiên nhiên hài hòa, quang cảnh hoang sơ và thơ mộng, những đồi núi nhấp nhô, thung lũng quyến rũ cùng con suối róc rách khiến khung cảnh nơi đây tựa chốn thần tiên.

Đến làng Cù Lần, đắm mình trong màu xanh thăm thẳm của núi rừng hoang sơ với những nét văn hóa đặc trưng.

Cái tên nghe thật "ngộ", thật đáng yêu mà không phải ai cũng biết nó xuất phát từ đâu, có khá nhiều sự tích, truyền thuyết tồn tại quanh cái tên làng Cù Lần, bất cứ câu chuyện nào cũng mang lại nhiều bất ngờ thú vị và khiến tôi luôn nhớ, nhớ lâu cái tên lẫn những câu chuyện đặc biệt ấy. Người dân ở đây kể lại rằng, ngày xửa ngày xưa nơi đây là vùng rừng núi hoang vu, hiểm trở chưa có con người sinh sống, có một chàng trai ở đồng bằng lên núi, vào rừng với ước mơ nhặt đá xây dựng một "thiên đường" giữa rừng để tặng cho người mình yêu. Có lẽ với ước mơ và cách làm khác người một cách khờ dại của chàng trai nên đã khiến người đời gọi chàng trai ấy là "Thằng Cù Lần"! Câu chuyện về "tòa lâu đài" bằng đá rồi cũng truyền đến tai cô gái mà "Thằng Cù Lần" đem lòng yêu khiến cô gái tò mò. Cô gái đã trốn nhà, bỏ đồng bằng, lặn lội tìm lên rừng... Choáng ngợp trước vẻ đẹp của núi rừng, thiên nhiên hoang dã và cảm động trước tình yêu chân thành của "Thằng Cù Lần", cô gái tình nguyện ở lại chung sống với "Thằng Cù Lần", xây tổ uyên ương, lập làng sương khói bên bờ suối vắng giữa những đồi xanh, giữa rừng hoa dại như "Thằng Cù Lần" từng mơ ước.

Làng Cù Lần nằm lọt thỏm giữa núi rừng, ngay chân núi Langbiang.

Từ đó, một ngôi làng nhỏ mang tên làng Cù Lần qua năm tháng đã hình thành. Ngày nay, dân làng vẫn kể câu chuyện của mình bằng những bài hát như: Thằng Cù Lần, trái tim Cù Lần, làng Cù Lần, Cù Lần mơ... Ngoài ra, một số người dân trong làng còn lý giải, tên của ngôi làng được đặt theo tên của loài cây Cù Lần mọc xen kẽ trong những rừng thông bạt ngàn, bao bọc và giữ lại vẻ hoang sơ cho cảnh vật nơi đây, loài cây này có thể dùng để cầm máu, sát trùng. Gỗ của cây Cù Lần còn được dùng để đẽo, gọt thành các món đồ thủ công độc đáo và những con Cù Lần nhỏ xinh, là món quà đặc biệt cho những ai đã từng ghé thăm làng Cù Lần. Đặc biệt, xung quanh ngôi làng là nơi sinh sống của những con Cù Lần dễ thương, hay "ngại ngùng", được người dân ưu ái gọi là loài động vật có "đôi mắt to tròn đẹp nhất thế gian"... Chị K'Suyên (người làng Cù Lần) chia sẻ: "Giữa không gian thiên nhiên của núi rừng, làng Cù Lần mang vẻ đẹp hoang sơ với những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc K'Ho rất độc đáo. Không khí mát lạnh của cao nguyên Lâm Đồng càng khiến nơi đây trở thành chốn nghỉ dưỡng ưa thích của nhiều khách du lịch...".

Tác giả chụp ảnh lưu niệm tại làng Cù Lần.

Chúng tôi khám phá làng Cù Lần bằng xe Jeep, chiếc xe chạy trên cung đường ngoằn ngoèo, băng rừng, leo đồi, lội suối với những bụi hoa mua tím hai bên đường đưa du khách đến với một cảm giác trải nghiệm mới mẻ, được tận hưởng thiên nhiên giữa núi rừng nguyên sinh hoang dã. Ngồi trên xe Jeep chạy xung quanh ngôi làng, chiêm ngưỡng cảnh vật khi băng qua những đoạn đường uốn khúc, quanh co đến con suối róc rách nước chảy mát lạnh vô cùng thú vị. Đi sâu vào trong làng Cù Lần, chúng tôi thật sự thích thú bởi cảnh quan yên bình, dịu dàng, mờ ảo chìm trong làn sương, với cây cầu treo bắt ngang con suối nhỏ, các ngôi nhà nhỏ xinh nằm dưới chân núi suối chảy róc rách quá đỗi thân quen, khung cảnh ấy ngỡ như chỉ có trong những câu chuyện cổ tích. Trần Nguyễn Việt Trinh (khách du lịch đến từ Đà Nẵng) phấn khởi: "Đây là lần đầu tiên tôi được trải nghiệm cảm giác thú vị khi khám phá một điểm du lịch bằng xe Jeep. Xe chạy xuyên qua những khúc suối cạn, ngược lên mấy cái dốc đứng, cắm đầu xuống đôi ba cái vực như một trò chơi mạo hiểm. Đây là một dịch vụ phong phú, đem lại cảm giác mạnh dành cho du khách...". Ở làng Cù Lần có chợ Chồm Hổm, khác với suy nghĩ của chúng tôi, chợ không giống với tên gọi của nó, đây là một ngôi nhà sàn bày bán đồ lưu niệm, rất nhiều mặt hàng lạ như: tượng nhà mồ, vỏ cây, gùi, những chiếc mặt nạ nhiều hình thái khác nhau và không thể nào thiếu được đặc trưng của làng đó chính là các chú Cù Lần nhồi bông. Trong làng còn có các dịch vụ thú vị như: hóa trang, chèo bè, cưỡi ngựa, câu cá suối, săn lợn rừng, bắn cung, tham quan tượng gỗ, triển lãm tranh...

Cù Lần nấp mình dưới những tán thông già du dương biết hát, ôm ấp biết bao câu chuyện thú vị của người đồng bào K'Ho. Nơi đây "níu chân" du khách không chỉ bởi sự nguyên sơ, giản dị mà còn bởi tình người, tình đời của con người nơi Cao Nguyên bản xứ...

T.H