Ngổn ngang lương thưởng cuối năm

Thứ tư, 22/01/2014 11:35

(Cadn.com.vn) - Thông tin còn hơn 10.000 người lao động bị nợ lương và hàng trăm nghìn người khác không có tiền thưởng Tết do Bộ LĐ- TB&XH công bố đã làm cho không khí tết tại nhiều nhà máy, xí nghiệp lắng lại. Tại Đà Nẵng, dù câu chuyện chia sẻ lợi ích, trách nhiệm giữa người lao động và người sử dụng lao động đã trở thành bài toán cộng sinh, cơ quan chức năng cũng ra tay bằng những gì có thể... nhưng năm nay tiếp tục là một cái tết “trầm” của hàng nghìn công nhân.

Có còn hơn không

Theo báo cáo của cơ quan chức năng cũng như khảo sát của chúng tôi, hiện tại hầu hết các doanh nghiệp (DN) tại các khu công nghiệp và chế xuất (KCN&CX) đã công bố lịch nghỉ Tết và tiền thưởng tết cho công nhân. Với các DN trụ vững hoặc có một chút khởi sắc trong năm 2013 thì mức thưởng tương đương với một tháng lương cơ bản. Nhưng cách tính tiền thưởng theo lương cơ bản cũng khác nhau tùy theo loại hình DN. Cụ thể, DN nước ngoài trả theo lương tối thiểu vùng (tương đương 2,4 triệu đồng), DN trong nước lại tính lương bình quân các tháng của một năm, có DN tính theo mức đóng bảo hiểm xã hội.

Thấp hơn là các mức thưởng 80% lương cơ bản, rồi nửa tháng lương hoặc 500 nghìn, 200 nghìn đồng... Khổ tâm hơn là một bộ phận công nhân vẫn chưa nghe đả động gì đến thưởng. Tết đến nơi rồi mà lãnh đạo Cty vẫn im re khiến họ liên tưởng đến các khoản thưởng tết tượng trưng cỡ 100 nghìn hoặc thưởng... bằng hiện vật. Chị Lê Thị Vy, công nhân Nhà máy nhựa tại KCN Hòa Khánh cho biết: “Cty thông báo thưởng Tết bằng 80% lương tối thiểu cộng với 12% tính bằng quà nữa. Muốn hơn cũng không hơn được, có còn hơn không”.

Chồng chị, anh Ngô Thành Lân (công nhân Cty Thép Thái Bình Dương) thì lắc đầu nói “không ăn thua, mấy tháng nay không có việc mà làm, đòi chi thưởng Tết”. Trong khi đó, anh Trần Công Dũng (quê Bình Giang, Thăng Bình, Quảng Nam), công nhân một Cty thép khác thì ngán ngẩm: “Hai tháng gần Tết nhận được mỗi tháng hơn triệu tiền lương. Do phải cắt giảm một số bộ phận nên việc cũng ít, giờ làm cũng ít. Thôi đành bám đến Tết xem Cty có lương thưởng gì không rồi qua năm tính tiếp”.

Ngoài những DN cắt giảm thưởng tết, vẫn còn một số doanh nghiệp thực hiện tốt việc chăm lo quyền lợi cho người lao động. Trong ảnh: Ngoài tiền thưởng Tết, tổ chức hoạt động vui chơi giải trí, Cty Điện tử Foster còn có chương trình tặng quà cho người lao động nghèo. Ảnh: LĐLĐ

Đủ chiêu “trốn” thưởng

Do chuyện thưởng Tết không nằm trong quy định của pháp luật, DN tự quyết nên nếu may mắn thì nó được đề cập đến trong thỏa ước lao động tập thể hoặc cán bộ công đoàn cơ sở, công đoàn các KCN&CX thương lượng cho các đoàn viên. Còn nếu muốn “chạy làng” thì chủ DN sẽ có cách để “giảm” hoặc “tránh”. Trong khi bạn bè đang bàn chuyện lương thưởng, chuyện mua quà về quê thì Lương Thị Ánh Phượng (quê xã Đại Nghĩa, Đại Lộc, Quảng Nam), công nhân Cty TNHH Ch. tại KCN Hòa Khánh bỗng nhiên nhận quyết định cho nghỉ việc, dù không vi phạm bất cứ một quy định gì. Phượng cho biết: “Sau thời gian làm việc 1 tháng, đáng lẽ ngày 1-1 vừa rồi tôi được ký hợp đồng chính thức. Nhưng ngay khi hết một ngày nghỉ Tết dương lịch, tôi nhận thông báo nghỉ việc. Giờ đi tìm nơi phụ bán hàng Tết để kiếm thêm tiền về quê chứ thất nghiệp rồi”.

Rất nhiều công nhân tại các KCN đều bị cho thôi việc một cách đột ngột như Phượng. Dù Cty nào cũng thông báo là phải cắt giảm nhân công nhưng thực chất đây là một chiêu để tránh thưởng Tết. Một bộ phận khác sẽ gần như không có tiền thưởng Tết là hàng nghìn công nhân làm việc tại các DN có thời gian hoạt động chưa đủ 1 năm. Theo bà Đinh Thị Thanh Hà, Chủ tịch Công đoàn các KCN&CX, hiện có khoảng 10 đơn vị mới đi vào hoạt động nên việc có thưởng hay không hoặc thưởng bao nhiêu là tùy vào chủ DN. Các cấp công đoàn chỉ có thể vận động, tuyên truyền để họ chia sẻ với công nhân chứ hoàn toàn không có chế tài bắt buộc họ phải thông báo thưởng Tết.

Phối hợp ổn định tình hình quan hệ lao động

Để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho công nhân cũng như góp phần hạn chế những tranh chấp lao động vào dịp cuối năm, Sở LĐ- TB&XH, Liên đoàn Lao động đã phối hợp vào cuộc tiến hành kiểm tra, giám sát tình hình chấp hành các quy định của pháp luật Lao động và Công đoàn tại hàng chục DN trên địa bàn Đà Nẵng. Cạnh đó, bằng các nguồn quỹ, Liên đoàn Lao động cũng đã triển khai trao tặng hàng nghìn suất quà Tết cho công nhân nghèo. Ngoài ra, với vai trò là cầu nối giữa người lao động và người sử dụng lao động, các cấp công đoàn cũng đã vào cuộc làm việc, thương lượng với các chủ DN cố gắng có thưởng Tết, quà Tết cho công nhân dù ít hay nhiều.

Ông Trương Ngọc Hùng, Trưởng ban Chính sách pháp luật, Liên đoàn Lao động TP cho hay, từ hơn 1 tháng qua, Liên đoàn phối hợp với Sở LĐ-TB&XH và Bảo hiểm Xã hội... tổ chức các đợt tuyên truyền, tư vấn pháp luật và đối thoại với công nhân tại các KCN. Việc này góp phần giữ ổn định tình hình lao động cũng như giải quyết kịp thời các nguy cơ xảy ra tranh chấp, nghỉ việc tập thể... Liên đoàn cũng đã vận động các nguồn để tặng quà Tết cho công nhân nghèo. “Ngoài việc giám sát việc trả lương, trả thưởng và thực hiện các chế độ chính sách cho công nhân viên chức, lao động, các cơ quan chuyên môn cũng tăng cường việc chủ động tham mưu với chủ DN giải quyết các vướng mắc, kiến nghị của công nhân. “Hiện chúng tôi đang phối hợp kiểm tra tình hình quan hệ lao động tại 11 DN có nguy cơ xảy ra tranh chấp để kịp thời can thiệp và đảm bảo hài hòa quyền lợi của cả hai bên”, ông Hùng cho hay.

Trong khi đó, theo bà Đinh Thị Thanh Hà, song song với việc vận động các chủ DN có thưởng Tết cho đoàn viên, các cấp công đoàn cũng đã vận động các nguồn quỹ để trợ cấp cho hàng trăm công nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. “Ngoài các DN gặp khó khăn, hạn chế trong chuyện lương thưởng thì cũng có rất nhiều đơn vị làm tốt công tác chăm lo cho công nhân. Song song với việc đảm bảo có lương tháng 13, có tiền thưởng, họ còn tổ chức các chương trình văn hóa văn nghệ, tổ chức chương trình bốc thăm trúng thưởng hoặc mua vé xe cho công nhân ngoại tỉnh. Càng cận Tết, chúng tôi phải liên tục nắm thông tin để phối hợp với các cơ quan liên quan kịp thời giải quyết, can thiệp, thương lượng vì đây là thời điểm rất dễ xảy ra xung đột”, bà Hà cho hay.

Công Khanh