Sau nhiều ngày người dân bức xúc chặn xe chở rác vào bãi rác tạm là nơi tập kết rác thải của toàn H. Vĩnh Linh tại thôn Cây Sy, xã Vĩnh Long do ô nhiễm môi trường, vào ngày 26-2, lãnh đạo H. Vĩnh Linh phối hợp với nhiều đơn vị tổ chức cuộc đối thoại với người dân 3 thôn bị ảnh hưởng trực tiếp từ bãi rác gồm Mỹ Lộc (xã Vĩnh Chấp), Cây Sy, Trung Lập (xã Vĩnh Long). Với người dân, cuộc đối thoại với lãnh đạo mở ra cho họ cơ hội được phản ánh, trình bày nguyện vọng đã phản ánh qua nhiều năm và họ cũng được cung cấp nhiều thông tin vô cùng ý nghĩa. Nhưng sau cuộc đối thoại trên, người dân vẫn mắc võng, thay phiên nhau "canh" xe chở rác không để "lọt" vào bãi, phần nào cho thấy cuộc đối thoại bất thành.

Người dân đề nghị đóng bãi rác tạm Cây Sy.

Ngày 27-2, chúng tôi đã đến và chứng kiến, ghi nhận. Không chỉ có những ý kiến "nảy lửa" mà còn có khoảng lặng về sự kiên nhẫn, chịu đựng đã kéo dài bao năm qua. Chúng tôi ngược lên thôn Cây Sy. Tại Km3 đường DT7, bắt đầu rẽ con đường đất đỏ dẫn vào bãi rác tạm đã có tấm biển "cấm đổ rác", gần đó là "chốt canh dã chiến", có một số người dân nằm trên võng, một số khác ngồi ở chiếu, mắt họ đều hướng ra đường đầy sự tập trung. Trên con đường vào bãi  rác, xe chở đất, cây rừng trồng vào ra tấp nập khiến bụi tung mù mịt. Chỉ một thoáng, quần áo, xe cộ đã lấm lem một màu đất đỏ. Đang lúc nắng gắt, dù chưa đến bãi rác mùi thối cũng đã xộc vào mũi, ruồi bay vù vù. Còn nhớ vào gần cuối năm 2013, khi người dân Cây Sy kêu cứu về ô nhiễm môi trường bãi  rác tạm này, chúng tôi đã đến đây và chứng kiến một hình ảnh khó thể quên. Đó là từng đàn quạ đen "tầm gửi" bãi rác, có tiếng động là bay ngợp một khoảng trời, nhưng nay quan sát bãi rác không còn thấy cảnh đó, còn ruồi vẫn bu kín, đen đặc.

Chúng tôi trở ra "chốt canh" của bà con dưới tán vườn cây tràm. Dù ở khoảng cách bãi rác vài trăm mét nhưng đập vào mắt là hàng chục miếng dán ruồi ở dưới đất đã không còn chỗ dính. Người ngồi canh thì hua nhặng xị vào tay, chân và mặt để xua ruồi. Không ai dám mở miệng nói to, nói nhanh vì sợ bị ruồi "nhảy" vào họng. Câu chuyện vì thế cứ chậm, kéo dài, dần dà tới hoàng hôn, nỗi lòng vẫn chưa thấy vơi. Người dân cho hay, dịp Tết Nguyên đán 2019 vừa rồi, mùi hôi, mùi khét do rác bị đốt cháy xộc vào nhà dân đến kinh khủng. Bên cạnh đó, ruồi "tấn công" khu dân cư khiến bữa ăn, mâm cỗ cúng ông bà tổ tiên trở thành thảm họa. Đã kêu cứu quá nhiều năm, đến mức không thể kiên nhẫn được nữa, ngày 17-2, nhiều người dân các thôn bị ảnh hưởng tập trung ra ngăn xe chở rác đưa vào bãi. Phát hiện xe chở rác, họ nhã nhặn đề nghị tài xế đừng cho xe vận chuyển rác vào bãi. Chỉ có thế... Nhưng bãi rác tạm tại Cây Sy là nơi "đón" rác của cả huyện, ngừng hoạt động là "nóng" ngay.

"Nói là bãi rác tạm nhưng tạm chi mà năm ni qua năm khác. Ai ở đây mới thấu được khổ cực. Gió nam, nồm chi cũng hứng đủ ô nhiễm", ông Dũng (thôn Cây Sy) nói câu đắng lòng. "Mấy năm qua, cuộc tiếp xúc cử tri mô bà con cũng trình bày, cũng kêu cứu chuyện ô nhiễm bãi rác rồi", anh Tân có mặt tại "phiên trực" ngày 27-2 cho biết. Hỏi ý kiến từng người, ai cũng mong muốn đóng bãi rác, trả lại môi trường sống trong sạch, đảm bảo sức khỏe cho họ. Tuy nhiên, khi chúng tôi đề cập đến lý do tại sao đã được lãnh đạo huyện đối thoại, cung cấp nhiều thông tin về đầu tư bãi rác mới nhưng việc cắt cử người "canh" xe vào bãi rác vẫn tiếp diễn, ai nấy đều không giấu được tâm trạng. Bà con cho hay lãnh đạo huyện tìm tới dân, đối thoại với dân ngay tại địa bàn khiến bà con rất cảm kích. Tại đây, Bí thư Huyện ủy Vĩnh Linh Phan Ngọc Tư và Chủ tịch UBND huyện Thái Văn Thành cho biết huyện đặc biệt quan tâm đến việc di dời bãi rác tạm tại thôn Cây Sy từ nhiều năm trước. Cụ thể, trước đó đã chọn được vị trí mới, tiến hành khởi công trong năm 2018 nhưng sau có một số lý do khách quan nên tạm dừng để tìm vị trí khác và đã có vị trí phù hợp. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ cần một khoảng thời gian để tiến hành các bước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng. Mặc dù lãnh đạo huyện cam kết sẽ nhanh chóng hoàn thành thủ tục đầu tư, cũng như xử lý tốt vấn đề ô nhiễm môi trường tại bãi rác tạm và sẽ chấm dứt đổ rác tại bãi rác Cây Sy vài tháng tới nhưng người dân không đồng tình. Họ cho biết rất hiểu nỗ lực của chính quyền nhưng nếu dự án không may có trở ngại, lại phải chờ, đề nghị đóng cửa bãi rác.

Chúng tôi cảm nhận rõ sự giằng xé trong họ, vẫn hy vọng nhưng chính sự chờ đợi quá lâu đã khiến lòng tin trong họ tổn thương. Chập tối, khi chúng tôi chuẩn bị rời khỏi "chốt canh",  nhiều người dân lần lượt đến thay trực, ai nấy đầy tâm trạng...

BẢO HÀ