Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp - nguyên là Ủy viên kiểm tra của Ban Chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nguyên Chi hội trưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam tại TT- Huế, tác giả của ca khúc "Em bé Bảo Ninh" vừa về với cõi vĩnh hằng. Tuổi xuân, cuộc đời, tình yêu của người nhạc sĩ tài danh này đã dành trọn cho đất nước, cách mạng và nhân dân. Hơn 400 tác phẩm của ông, trong đó có nhiều bài hát hay dành cho thiếu nhi, đã đi cùng năm tháng và trở thành những bài ca quen thuộc của nhiều thế hệ.

Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp trong Lễ mừng thọ 80 tuổi.

Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp sinh ngày 5-10-1933 (Quý Dậu) trong một gia đình nho giáo nghèo tại xã Ân Phong, H. Hoài Ân, Bình Định. Năm mới 12 tuổi, ông đã phải đi chăn vịt thuê để phụ giúp gia đình. Lên 15 tuổi, ông đã thoát ly gia đình phục vụ cách mạng. Từ Trường Thiếu sinh quân ông về Đoàn Văn công tuyên truyền thuộc Sở Thông tin tuyên truyền Liên khu V. Đây là nơi ông có sáng tác đầu tay với bài hát "Cháu yêu chú thương binh" khi mới 17 tuổi. Đến năm 1954, ông tập kết ra Bắc và vào Đoàn Văn công thanh niên xung phong Trung ương. Sau đó ông được điều về Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam và làm công tác biên tập ở Báo Tiền Phong. Năm 1958, ông được dự lớp Sáng tác cho các trưởng đoàn văn công do Bộ Văn hóa tổ chức. Từ năm 1960, ông được phân công về Ban biên tập âm nhạc tại Nhà xuất bản Âm nhạc. Năm 1965, ông được điều làm Trưởng phòng Văn nghệ tại Đài phát thanh Hà Nội. Sau năm 1975, ông công tác tại Đài Phát thanh Bình Trị Thiên và được bầu làm Thư ký Phân hội Âm nhạc, rồi Chi hội trưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam tại TT - Huế cho đến lúc về hưu.

Tháng 2-1965, vùng đất Đồng Hới (Quảng Bình) bị hàng trăm quả bom dội xuống. Thời điểm đó có một cậu bé băng mình qua những đồi cát đang bị cày xới nham nhở để tiếp đạn cho bộ đội và dân quân bắn máy bay. Đó là Trương Ngọc Hương, người đã trở thành nhân vật trong bài thơ "Em bé Bảo Ninh" của nhà thơ Nguyễn Văn Dinh và sau này được nhạc sĩ Trần Hữu Pháp phổ nhạc. Cho đến nay, những ca từ: "Em bé Bảo Ninh/ Bên bờ Nhật Lệ/ Dưới trời lửa khói/ Em như cánh tên/ Bay trên cồn cát/ Rẽ gió xông lên/ Cởi khăn quàng đỏ/ Bọc đạn chuyển đi/ Trận địa bom nổ/ Khó khăn sá gì/ Tiếp đạn nào/ Tiếp đạn truyền tay trên chiến hào/ Cho chú dân quân bắn nhào phản lực/ Máy bay bốc cháy/ Đâm xuống biển khơi/ Em reo em nhảy/ Em truyền tin vui/ Em bé Bảo Ninh/ Bên bờ Nhật Lệ/ Như cánh hoa nhỏ/ Nở bên chiến hào/ Như chim đầu ngõ/ Hót mừng xôn xao/ Quay đẹp cuốn phim/ Làng ta thắng Mỹ/ Có em bé Bảo Ninh" đã đi cùng năm tháng về một thời góp sức đánh Mỹ của thiếu nhi Việt Nam anh hùng.

Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp có bài hát về thiếu nhi rất hay là "Lớn lên em sẽ làm gì". Thật dễ thương với những ca từ: "Lớn lên em sẽ làm gì/ Em sẽ làm người công nhân đi dựng xây những nhà máy mới/ Những nhà cao lồng lộng giữa trời mây/ Lớn lên em sẽ làm gì/ Em sẽ làm người nông dân lái máy cày trên bao đồng ruộng/ Những cánh đồng thẳng cánh cò bay/ Lớn lên em sẽ làm gì/ Em sẽ làm người lái tàu đưa những con tàu ra Bắc vào Nam/ Lớn lên em sẽ làm gì/ Em sẽ làm người Kỹ sư đi tìm tài nguyên làm giàu cho đất nước/ Ôi đẹp sao những mơ ước của em". Bên cạnh đó, nhạc sĩ Trần Hữu Pháp còn có bài "Trăng sáng sân nhà em" (phổ thơ Trần Đăng Khoa): "Ơi ông trăng sáng tỏ/ Soi rõ sân nhà em/ Trăng khuya sáng hơn đèn/ Ơi ông trăng sáng tỏ/ Soi rõ sân nhà em/ Con chim quên không kêu/ Con sâu quên không kêu/ Chỉ có trăng sáng tỏ/ Soi rõ sân nhà em/ Chỉ có trăng sáng tỏ/ Soi rõ sân nhà em". Đặc biệt, bài hát Hành khúc dưới ngọn cờ hòa bình được chọn làm bài ca chính thức của phong trào thiếu niên và nhi đồng quốc tế tại Bungari năm 1979.

Nhà thơ Võ Quê - nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT TT - Huế, hiện là Chủ nhiệm CLB Ca Huế, nhớ lại: "Trước năm 1975, khi đất nước còn chưa được thống nhất, qua làn sóng Đài Tiếng Nói Việt Nam tôi đã được biết đến nhạc sĩ Trần Hữu Pháp khi được nghe hai ca khúc "Em bé Bảo Ninh" nổi tiếng thời bấy giờ. Riêng tác phẩm "Tiếng hát gửi sông Hương" với giọng ca của NSND Thu Hiền trong chương trình "Tiếng hát gửi về Nam" đã gây một cảm xúc lớn trong tôi từ những đêm khuya ấy". Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng nhất, Huy chương kháng chiến chống Pháp hạng nhì, Huy chương vì sự nghiệp Văn học Nghệ thuật, Huy chương Vì sự nghiệp Âm nhạc Việt Nam, Huy chương Vì sự nghiệp Báo chí Việt Nam.

VĂN TOÀN