Theo tờ New York Times, lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei đã ra lệnh cho Tehran “tấn công trực tiếp vào Israel” sau vụ sát hại thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh khi ông này đang ở Tehran. Tờ báo dẫn thông tin được cung cấp bởi ba quan chức Iran nắm được lệnh trên, cho biết chỉ thị của ông Khamenei được đưa ra trong cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran ngày 31-7. Tuy nhiên, New York Times không cho biết cuộc tấn công sẽ được thực hiện như thế nào và khi nào. Tờ Jerusalem Post ngày 1-8 cho biết Iran đã tuyên bố đóng cửa không phận của họ trong 4 giờ tiếp theo cho đến 6 giờ sáng (giờ Israel). Trước đó, Đại giáo chủ Khamenei cho biết Iran có “nghĩa vụ” trả thù cho cái chết của ông Haniyeh sau khi ông này bị ám sát ở Iran. Ông Khamenei tuyên bố: “Các người đã giết vị khách thân yêu của chúng tôi trong nhà của chúng tôi và giờ đã mở đường cho sự trừng phạt khắc nghiệt với các người”.

Trong khi đó, Israel không xác nhận cũng không phủ nhận đứng sau vụ ám sát ông Haniyeh. Trong bài phát biểu ngày 31-7, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã thề sẽ tiếp tục chiến đấu, nói rằng đất nước của ông “sẵn sàng cho mọi kịch bản” và đã giáng “những đòn chí mạng” vào kẻ thù của mình. “Ba tuần trước, chúng ta đã tấn công người đứng đầu lực lượng quân sự của Hamas, Mohammad Deif. Hai tuần trước, chúng ta đã tấn công lực lượng Houthi, một trong những cuộc tấn công xa nhất mà Lực lượng Không quân từng thực hiện. Hôm qua, chúng ta đã tấn công chỉ huy quân sự của Hezbollah, Fu'ad Shukr”, Thủ tướng Netanyahu phát biểu trên truyền hình. Ông cho biết Israel đang phải đối mặt với “những ngày thử thách”: “Đây là những ngày đầy thử thách. Có những mối đe dọa từ Beirut. Chúng tôi đã sẵn sàng cho mọi kịch bản. Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng”.

Mỹ, EU tìm cách ngăn chiến tranh ở Trung Đông

Vụ ám sát nhà lãnh đạo chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại Tehran cho thấy sự leo thang nhanh chóng và nguy hiểm trong bối cảnh giao tranh vẫn tiếp diễn ở Gaza, cuộc chiến vốn đã khiến trên 38.000 người Palestines thiệt mạng, hơn 88.000 người khác bị thương và khoảng 90% dân số dải đất này bị mất nhà cửa. Tờ Financial Times ngày 1-8 đưa tin, trong bối cảnh căng thẳng khu vực leo thang nghiêm trọng, các nhà ngoại giao Mỹ và EU đang tích cực tham gia vào các cuộc thảo luận khẩn cấp nhằm ngăn chặn chiến tranh toàn diện ở Trung Đông. Hôm 31-7, Phó Tổng thư ký EU phụ trách các vấn đề chính trị Enrique Mora đã đàm phán với các quan chức tại Tehran, trong khi Điều phối viên Nhà Trắng phụ trách vấn đề Trung Đông và Bắc Phi Brett McGurk đã tổ chức các cuộc thảo luận tại Saudi Arabia. Các cuộc đàm phán này nhằm mục đích thuyết phục Tehran không đáp trả Israel hoặc thực hiện các hành động mang tính biểu tượng. “Kể từ đêm 31-7, giới chức đang gây sức ép buộc Tehran không đáp trả và phải kiềm chế”, một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên cho hay.

Tờ Washington Post ngày 1-8 trích dẫn nguồn tin từ Lầu Năm Góc cho biết, Mỹ đã triển khai 12 tàu chiến tới Trung Đông trong bối cảnh căng thẳng khu vực leo thang. Mặc dù vậy, Bộ Quốc phòng Mỹ từ chối bình luận về bất kỳ thay đổi nào về thế trận lực lượng của họ ở Trung Đông.

Iran tố Mỹ liên quan vụ ám sát

Chiều 31-7 (theo giờ New York), Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã tổ chức cuộc họp khẩn để thảo luận về tình hình leo thang căng thẳng nguy hiểm ở Trung Đông. Cuộc họp diễn ra theo đề nghị của Iran và được Nga, Trung Quốc, Algeria ủng hộ. Phát biểu trước các đại sứ tham dự phiên họp, Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách các vấn đề chính trị Rosemary DiCarlo đã tái khẳng định sự cần thiết phải hạ nhiệt căng thẳng khu vực, đồng thời hối thúc cơ quan quyền lực nhất LHQ “có hành động ngoại giao nhanh chóng và hiệu quả”.

Tại cuộc họp, Iran tố Mỹ đã cho phép và hỗ trợ tình báo trong sự việc. Trước đó, Mỹ đã bác bỏ có liên quan vụ ám sát. Phát biểu tại HĐBA LHQ, Đại sứ Iran Saeed Iravani cho rằng Mỹ có trách nhiệm trong cái chết của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh, đồng thời khẳng định vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh có thể đã không xảy ra nếu không có sự cho phép và hỗ trợ tình báo từ phía Mỹ. "Trách nhiệm của Mỹ với tư cách là đồng minh chiến lược và là bên ủng hộ chính của Israel trong khu vực không thể được bỏ qua trong tội ác khủng khiếp này", CNN dẫn lời ông Iravani.

Trong khi đó, Phó đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Robert Wood kêu gọi HĐBA ủng hộ "quyền tự vệ chống lại các cuộc tấn công" của Israel từ các nhóm như Hezbollah. Ông này cũng kêu gọi hội đồng buộc Iran phải chịu trách nhiệm về sự ủng hộ của họ cho các nhóm này, cùng các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế mà nước này bị cáo buộc. Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã bác bỏ sự liên quan của Mỹ trong vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh. "Đây là chuyện chúng tôi không biết hoặc không liên quan gì. Rất khó để suy đoán", ông Blinken trả lời phỏng vấn của Channel News Asia trong khuôn khổ chuyến thăm Singapore ngày 31-7.

AN BÌNH