Hàng năm, Sở TT-TT TP Đà Nẵng thường tổ chức hành trình "Về nguồn Tháng 7" cho phóng viên các báo, đài Trung ương và địa phương tại Đà Nẵng đến thăm viếng các Di tích lịch sử, NTLS, tham quan thắng cảnh trên chiến trường xưa Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Kon Tum... Sau các bài, phóng sự đăng tải,  phát sóng trên các kênh truyền thông đã giúp chúng tôi-những đồng đội năm xưa gặp lại nhau mà trước đó khó có cách nào để tìm kiếm, liên lạc được.

Về thăm nghĩa trang LS, nơi các đồng đội năm xưa nằm lại.

Tháng 7-2018, chúng tôi tìm gặp ông Nghiêm Quốc Cư, nguyên Chính trị viên Đại đội 9, (D6, E95, F325) tuổi ngoài 70, chủ một trang trại cao su và trái cây tại tỉnh Kon Tum. Tay bắt mặt mừng sau 46 năm gặp lại, ông bảo thấy tôi trên truyền hình khi đang được các phóng viên phỏng vấn  tại Thành Cổ Quảng Trị (tháng 7-2017). Dò hỏi, ông biết tôi là phóng viên báo Cựu chiến binh Việt Nam. Trong chiến tranh, tôi cùng các đồng đội Đại đội 9 từng có mặt trong các trận chiến đấu chọc thủng tuyến phòng thủ của địch tại thị xã Xuân Lộc, tỉnh Long Khánh (tháng 4-1975) và Thành cổ Quảng Trị (1972)...Ông Cư không cầm được nước mắt khi nghe tôi kể chuyện tìm gặp anh Nguyễn Văn Sinh (quê Nghệ An), hồi đó là y tá đại đội; chuyện thân nhân anh Nguyễn Thanh Hải, Đại đội Phó (quê Hà Tĩnh), hy sinh trong trận đánh vào thị xã Xuân Lộc (4-1975) hoàn cảnh thương tâm lắm; gặp gia đình anh Trần Lực (quê Quỳnh Lưu, Nghệ An) hy sinh trong trận đánh vào thị xã Buôn Ma Thuột (3-1975). Còn anh Lê Ngọc Viễn, Đại đội trưởng đại đội 9 (người giới thiệu tôi vào Đảng), đã nhiều lần đi tìm, dò hỏi nhưng không hay biết nơi đâu. Tình cờ một lần, Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị tại Đà Nẵng về thăm lại chiến trường xưa. Tôi và anh Nguyễn Bá Tùng (trú P.Hòa Thọ Tây, Đà Nẵng), nguyên Đại đội trưởng Đại đội 11, (D7, E95, F32) cùng đi về hướng Đông Nam trong Thành cổ, nơi diễn ra "81 ngày đêm" chiến trận ác liệt giữa ta và địch, quyết tử, giành giật nhau từng mét giao thông hào, bờ tường đổ. Lúc ấy tôi chiến đấu trên hướng An Tiêm, Tri Bưu và trong Thành Cổ, do Đại đội trưởng Lê Ngọc Viễn chỉ huy. Nhắc tên anh Viễn, ông Tùng nói: cùng cán bộ đại đội với nhau, Viễn là người Chỉ huy gan dạ, mưu trí dũng cảm và được đi báo cáo thành tích trên trung đoàn, sư đoàn nhiều lần rồi đấy. Giọng ông Tùng chùng lại hồi lâu, Mùi ơi: "ông Viễn hy sinh rồi, nơi đó chiến trường xa đất nước bạn Campuchia"...

Chúng tôi xúc động khi nhắc lại trận đánh Xuân Lộc (Long Khánh), từ ngày 17 đến đêm 19-4-1975, bộ binh ta  chiến đấu với xe tăng thiết giáp địch. Chiều 17-4, địch huy động lực lượng mạnh kết hợp với pháo kích trong căn cứ Trảng Bom bắn cấp tập vào đội hình ta. Đại đội 9 triển khai đội hình chiến đấu trong cánh rừng, quan sát qua đồng ruộng khoảng 200 đến 300 m, bên kia bìa rừng, xe tăng thiết giáp địch thành hàng ngang. Đại đội trưởng Lê Ngọc Viễn điều tôi-xạ thủ súng B41; Tịnh-xạ thủ súng B40 lên phía trước cảnh giới sẵn sàng chiến đấu. Anh Tịnh đào hầm chiến đấu ở tư thế ngồi bắn lợi dụng sau một gốc cây; tôi đào hầm ở tư thế nằm bắn sau bờ đất, cách anh Tịnh khoảng 3 mét. Liền đó, pháo kích địch ầm ầm bắn đến trùm kín đội hình chiến đấu của Đại đội 9. Xe tăng-thiết giáp địch ầm ầm xuất kích, bắn như vãi đạn về khu rừng có đội hình chiến đấu của ta. Hai xe tăng địch thẳng tiến vào hướng 2 chúng tôi. Tôi nói với anh Tịnh bắn chiếc bên trái, tôi bắn chiếc bên phải. Khi chiếc xe vào tầm ngắm, tôi bóp cò, quả đạn B41 vọt nòng lao đúng mục tiêu nổ tung, lửa trùm kín nhưng anh Tịnh vẫn chưa thấy nổ súng. Sau đó, một tiếng nổ đanh, đất đá hất tung gốc cây nơi Tịnh ngồi, thế là anh hy sinh. Liền đó, Nguyễn Văn Sinh, y tá đại đội lao mình dưới bom đạn cõng Tịnh về tuyến sau. Tôi chuyển tìm, lợi dụng địa hình, địa vật cùng đồng đội tiếp tục chiến đấu. Thế trận các ngày hôm sau xảy ra ác liệt hơn, giành giật từng gốc cây, bờ đất, mùi thuốc súng, đất đá khét lẹt, rừng cây cao su trụi lá, trơ gốc. Bộ đội ta thương vong nhiều nên cấp trên ra lệnh rút quân. Khoảng 1 giờ ngày 20-4-1975, lực lượng Sư đoàn 341 (Quân khu 4) vào thay thế, chúng tôi chỉ còn 11 tay súng, ai cũng bị thương nhưng vẫn tiếp tục chiến đấu đến khi có lệnh rút quân...

Tháng Tư này, tôi cùng một số đồng đội thuộc Đại đội 9 liên lạc tổ chức chuyến hành trình về nguồn, thăm lại chiến trường xưa thị xã Xuân Lộc, thắp hương, viếng thăm các phần mộ liệt sĩ trong NTLS là những đồng đội cùng chung chiến hào chiến đấu năm xưa, nơi chiến trận huyền thoại trong Chiến dịch Mùa Xuân 1975 lịch sử.

NHÂN MÙI