Lúc đón thư, ít ai biết được rằng, đây là lá thư Bác viết trong những ngày sức khỏe không được tốt và cũng sẽ là bức thư cuối cùng của Bác gửi cho ngành giáo dục nước nhà .
Trong phần đầu của "Thư gửi các cán bộ, cô giáo, thầy giáo, công nhân viên, học sinh, sinh viên nhân dịp bắt đầu năm học mới", Bác viết: "Thân ái gửi lời thăm hỏi tất cả các cô, các chú và các cháu". Bác chỉ rõ: "Trong hoàn cảnh cả nước có chiến tranh, sự nghiệp giáo dục của chúng ta vẫn phát triển nhanh, mạnh hơn bao giờ hết" và như vậy, đế quốc Mỹ "không những đã thất bại thảm hại trên mặt trận chính trị, quân sự, mà ta đã thắng chúng trên cả mặt trận giáo dục đào tạo cán bộ". Bác đã biểu dương khen ngợi thầy và trò. Tình cảm sâu nặng, chân tình của Bác đối với thầy giáo, cô giáo, công nhân viên, học sinh, sinh viên đã khơi dậy lòng yêu nghề, niềm tự hào đối với nghề, tinh thần trách nhiệm của thầy, cô giáo công nhân viên và khơi dậy ý thức học tập tốt của học sinh, sinh viên trong những năm kháng chiến ác liệt ấy. Bác nói rõ giáo dục và đào tạo là một mặt trận cũng tức là mỗi thầy, mỗi trò là một chiến sĩ đã chiến thắng trên mặt trận ấy. Làm cho trong lòng mỗi thầy giáo, cô giáo, học sinh, sinh viên thời đó trào dâng niềm tự hào cùng với những tình cảm kính yêu hướng về Bác.

Trong thư Bác căn dặn các thầy cô giáo, học sinh, sinh viên phải nâng cao tinh thần yêu tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình cảm cách mạng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận nhiệm vụ để xứng đáng với miền Nam anh hùng; "Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt". Dạy tốt - học tốt theo những điều Bác viết trong thư là "Trên nền tảng giáo dục chính trị và lãnh đạo tư tưởng tốt, phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hoá và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra và trong một thời gian không xa, đạt những đỉnh cao của khoa học và kỹ thuật". Dạy tốt - học tốt còn là "Phải cùng nhau tổ chức và quản lý đời sống vật chất và tinh thần ở trong trường học ngày một tốt hơn, tăng cường bảo đảm sức khoẻ và an toàn". Để dạy tốt, học tốt, Bác còn căn dặn "Cần phải phát huy đầy đủ dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng quan hệ thật tốt, đoàn kết thật chặt chẽ giữa thầy và thầy, giữa thầy và trò, giữa học trò với nhau, giữa cán bộ các cấp, giữa trường và nhân dân...". Đây cũng chính là một trong những nội dung cơ bản xây dựng trường học thân thiện.

54 năm trôi qua, những điều Bác viết trong thư vẫn mãi mãi khắc sâu vào tâm trí của mỗi cán bộ, thầy giáo, cô giáo, công nhân viên, học sinh, sinh viên Việt Nam. Những điều ấy đã, đang thúc đẩy thầy, trò quyết tâm vượt qua mọi khó khăn thử thách để “dạy tốt - học tốt" .

Nhớ lại và kỷ niệm sự kiện lịch sử ngày 15 tháng 10 năm 1968 Bác Hồ gửi thư cho ngành giáo dục, suy nghĩ và thấm nhuần sâu sắc, thực hiện đúng và sáng tạo những điều Bác viết trong thư là một việc làm có ý nghĩa thiết thực, có tính thời sự cấp bách góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học 2022 – 2023.

Lê Văn Huân