Dù Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) tỉnh TT-Huế yêu cầu dừng tất cả các hoạt động khai thác cát sỏi ở khu vực bãi bồi Lương Quán đoạn qua P.Thủy Biều (TP Huế) nhưng doanh nghiệp (DN) vẫn bất chấp lệnh cấm. Thực trạng này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng đến đời sống của người dân dọc hai bên bờ sông Hương...

Các doanh nghiệp khai thác cát ở bãi bồi Lương Quán vi phạm độ sâu cho phép.

Doanh nghiệp phớt lờ lệnh dừng khai thác

Giữa và cuối tháng 9-2018, Sở TN&MT lần lượt có văn bản gửi các cơ quan liên quan và các doanh nghiệp (DN) yêu cầu tạm ngưng hoạt động khai thác cát sỏi tại khu vực bãi bồi Lương Quán đối với 2 đơn vị là CTCP Thương mại & Dịch vụ Hồng Phát và Cty TNHH MTV Châu Thành Phát. Tuy nhiên, những ngày đầu tháng 10-2018, có mặt tại khu vực bãi bồi Lương Quán, mỏ của Cty TNHH MTV Châu Thành Phát vẫn hoạt động rầm rộ. Nhiều phương tiện vẫn đến bãi chở cát làm tuyến đường sản xuất dẫn ra bãi bồi bị cày nham nhở sau trận mưa. Từ phía dưới sông, sau khi "thấy động", nhiều phương tiện hút cát của DN này "co vòi" thả neo giữa sông, trong khi  một số phương tiện trên thuyền đầy ắp cát với hàng chục nhân công đang ngồi chờ.

Theo ông Võ Đăng Thái, Phó Chủ tịch UBND P.Thủy Biều, sau cuộc làm việc của đoàn liên ngành do Sở TN&MT chủ trì, liên quan đến việc kiểm tra việc khai thác cát ở bãi bồi Lương Quán, chính quyền địa phương đã tăng cường lực lượng giám sát tại khu vực này. Qua kiểm tra, trong 2 ngày 28-9 và 3-10, Cty TNHH MTV Châu Thành Phát đã cho 2 phương tiện lén lút ra giữa khu vực sông Hương tiến hành hút cát. Khi lực lượng chức năng của phường có mặt thì các tàu hút cát của đơn vị này án binh bất động. Đại diện DN này "nại" lý do đang bảo dưỡng máy hút. Phía phường không thể túc trực 24/24 giờ được bởi cán bộ của phường còn phải giải quyết công việc hành chính cho người dân. Dù biết rõ DN vẫn lấy cát, bất chấp lệnh tạm dừng khai thác nhưng do lực lượng mỏng, không có phương tiện giám sát, thiếu bằng chứng nên không đủ căn cứ để xử lý.

Lực lượng CATP Huế lập biên bản vi phạm các thuyền khai thác cát trái phép ở bãi bồi Lương Quán.

Vi phạm độ sâu khai thác

Theo Sở TN & MT tỉnh TT-Huế cho biết, khu vực bãi bồi Lương Quán được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường với diện tích 6,3 ha cho các đơn vị gồm: CTCP TMDV Hồng Phát, CTCP Châu Thành Phát (2,1ha) và CTCP Xây dựng 939. Mục đích của dự án nhằm khai thác cát, sỏi để cung cấp nguyên liệu phục vụ xây dựng các công trình dân sinh trên địa bàn tỉnh, kết hợp khơi thông dòng chảy. Theo quan sát, ở khu vực mỏ cát của các đơn vị này, chỉ có cắm cờ trên bờ, không có phao chỉ dấu dưới nước đánh dấu phạm vi mỏ. Do không có phao định vị nên các tàu thuyền ở đây "tùy nghi" khai thác. Bà Nguyễn Thị Trúc, một người dân ở khu vực này nói: "Tàu họ khai thác cả ngày lẫn đêm, có cả tàu mua cát ở mỏ và tàu cát của người dân Phú Vang lên khai thác "chui". Bờ kè hơn 100m qua khu vực thôn 8 của phường bị sạt lở, Nhà nước mới bỏ tiền làm lại. Nếu cứ khai thác kiểu này thì bờ sông bên P.Hương Hồ (TX Hương Trà) sẽ sạt lở hết".

Ông Võ Bá Bình, cán bộ Địa chính- Môi trường P. Thủy Biều cho biết, người dân trong phường từng có đơn phản ánh lên cơ quan chức năng tình trạng khai thác cát ở khu vực bãi bồi Lương Quán không tuân thủ quy định về chiều sâu, phạm vi mỏ mà DN khai thác. Người dân cho rằng, việc khai thác sâu sẽ ảnh hưởng đến địa tầng ở đây gây tình trạng sạt lở, sụt lún về lâu dài. Sau khi phối hợp với ngành chức năng kiểm tra, địa phương đã đề xuất cấp trên xử lý hành chính một số trường hợp các chủ mỏ vi phạm. "Phường đã có văn bản kiến nghị lên cấp trên về việc kiểm tra, tăng cường giám sát việc khai thác cát ở khu vực bãi bồi. Địa phương chỉ có vai trò phối hợp, tham mưu, còn việc đo đạc kiểm tra, giải quyết phải có máy móc và thuộc thẩm quyền của UBND TP Huế, Sở TN&MT"- ông Bình nói.

Ngay sau khi liên tiếp nhận đơn thư phản ánh của người dân, từ năm 2015 đến nay, cơ quan chức năng đã thanh, kiểm tra nhiều đợt và đã phát hiện xử phạt vi phạm hành chính 33 trường hợp khai thác cát sỏi trái phép trên sông Hương đoạn qua bãi bồi Lương Quán. Một cán bộ cảnh sát đường thủy CA tỉnh TT-Huế cho rằng, tình trạng khai thác cát trái phép tại bãi bồi Lương Quán ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động giao thông đường thủy tại khu vực này khi tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT đối với tàu du lịch hoạt động trên sông Hương. Ông Hồ Đắc Trường, Phó Giám đốc Sở TN&MT cho biết, các DN được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát sỏi tại khu vực bãi bồi Lương Quán vi phạm về độ sâu khai thác so với độ sâu được cấp phép. Sở TN&MT đang hoàn thiện hồ sơ để đề xuất lên UBND tỉnh xử lý vi phạm các DN nói trên trong khung theo quy định từ 600 triệu đến 1 tỷ đồng (tùy mức độ vi phạm của từng DN) và sẽ thu hồi giấy phép khai thác. Theo ông Trường, hiện nay trên khu vực sông Hương, chỉ còn 3 DN gồm: CTCP TM & DV Hồng Phát, CTCP Châu Thành Phát, CTCP XD 939 được cấp mỏ khai thác cát sỏi ở khu vực bãi bồi Lương Quán. "Hiện nay cả 3 DN đều có những vi phạm, đã bị lập biên bản và chúng tôi đã có văn bản buộc tạm dừng hoạt động khai thác đối với 2 đơn vị là CTCP TM & DV Hồng Phát, CTCP Châu Thành Phát. Riêng CTCP XD 939 cũng sẽ buộc tạm dừng trong thời gian đến. Trong luật không nói rõ độ sâu khai thác là bao nhiêu, nhưng chỉ cần DN có 1 điểm khai thác vượt quá chiều sâu quy định khi cấp mỏ thì sẽ bị xử lý ngay"- ông Trường khẳng định.

H.LAN