Nhiều giải pháp nổi bật trong xử lý ô nhiễm môi trường

Trong giai đoạn 2020–2025, công tác thu gom, xử lý rác thải và nước thải tại khu vực Âu thuyền và Cảng cá Thọ Quang đã được triển khai đồng bộ, bài bản và có chiều sâu, huy động sự tham gia của nhiều sở, ngành, địa phương, doanh nghiệp cùng cộng đồng ngư dân. Nhờ đó, tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài nhiều năm tại khu vực này từng bước được kiểm soát, chất lượng môi trường nước, không khí và cảnh quan có chuyển biến rõ rệt so với trước đây. Một trong những giải pháp nổi bật là việc xã hội hóa công tác thu gom rác thải tại khu vực Âu thuyền và cảng cá. Kinh phí dành cho vệ sinh môi trường tăng mạnh qua các năm, từ khoảng 600 triệu đồng/năm trước năm 2021 lên hơn 4,14 tỷ đồng/năm. Công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác được tổ chức đấu thầu công khai, giao cho đơn vị chuyên nghiệp thực hiện thường trực 24/7. Trong giai đoạn 2021–2023, hơn 2.760 tấn rác đã được thu gom, xử lý kịp thời, rác phát sinh sau các đợt mưa bão cũng được nhanh chóng thu dọn. Nhờ vậy, tình trạng rác trôi nổi gây ô nhiễm mặt nước âu thuyền từng gây bức xúc trong dư luận đã cơ bản được khắc phục.

Cùng với đó, Ban Quản lý (BQL) Âu thuyền và Cảng cá Thọ Quang đã tổ chức thu gom rác thải từ hơn 18.000 lượt tàu thuyền cập cảng, với tổng khối lượng rác sinh hoạt được chuyển giao xử lý trên 33.600 m³. Công tác tuyên truyền, vận động ngư dân giảm thiểu rác thải nhựa được đẩy mạnh thông qua các mô hình thí điểm thực hiện phụ lục V Công ước MARPOL. Qua thí điểm trên 25 tàu cá, hơn 660 kg rác thải đã được thu gom, trong đó phần lớn là rác thải nhựa. Nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực như phát sổ tay, tờ rơi, lắp đặt bảng hướng dẫn, triển khai mô hình phân loại rác tại nguồn đã góp phần nâng cao nhận thức, từng bước hình thành thói quen bảo vệ môi trường trong cộng đồng ngư dân và tiểu thương.

Lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) thành phố giữ vai trò nòng cốt trong việc kiểm soát tàu thuyền xuất nhập bến gắn với yêu cầu bàn giao rác thải. Hàng chục nghìn lượt tàu được kiểm tra trước khi xuất bến, các phương tiện không thực hiện bàn giao rác theo quy định kiên quyết không được giải quyết thủ tục rời cảng. Song song với đó, công tác ký cam kết, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường được thực hiện thường xuyên, kết hợp xử lý nghiêm các trường hợp xả thải trái phép, góp phần lập lại kỷ cương trong hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản.

Tại khu vực xung quanh Âu thuyền, chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan đã tăng cường lắp đặt camera giám sát, bố trí thùng rác công cộng, bổ sung nhiều tuyến đường vào khối lượng dịch vụ công ích vệ sinh môi trường. Nhiều đợt ra quân tổng dọn vệ sinh, hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường, phong trào “Chủ nhật xanh – sạch – đẹp” được tổ chức với sự tham gia đông đảo của người dân, lực lượng vũ trang và các tổ chức đoàn thể. Các công trình tạm bợ, lồng bè nuôi trồng thủy sản trái phép trong vịnh Mân Quang được tháo dỡ, góp phần trả lại cảnh quan, cải thiện dòng chảy và môi trường sinh thái khu vực.

Đối với công tác thu gom, xử lý nước thải, hệ thống hạ tầng kỹ thuật từng bước được đầu tư hoàn thiện. Trạm xử lý nước thải tập trung Sơn Trà giai đoạn 1 và giai đoạn 2 được xây dựng đồng bộ, có hệ thống quan trắc tự động, vận hành ổn định, đáp ứng yêu cầu tiếp nhận nước thải từ cảng cá, âu thuyền và các doanh nghiệp trong khu công nghiệp thủy sản. Các biện pháp kỹ thuật ngăn triều, tách dòng, vớt rác tại các cửa xả được triển khai đồng bộ, góp phần hạn chế tình trạng nước thải tràn ra âu thuyền khi triều cường. Thành phố đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước và thu gom nước thải xung quanh Âu thuyền Thọ Quang, dự kiến triển khai trong giai đoạn 2025–2026, tạo nền tảng lâu dài cho công tác bảo vệ môi trường.

Chuyển từ tự phát sang tự giác

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phan Thái Bình đánh giá cao những nỗ lực, kết quả đạt được trong 5 năm qua; đồng thời cũng chỉ ra một số hạn chế còn tồn tại, các giải pháp còn thiếu đồng bộ, chưa thường xuyên, chưa huy động đầy đủ nguồn lực và sự tham gia của các đơn vị, lực lượng liên quan, dẫn đến hiệu quả chưa cao và vẫn còn phản ánh của người dân, dư luận xã hội.

Phó Chủ tịch UBND thành phố yêu cầu thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường tập trung rà soát kỹ từng nhiệm vụ còn tồn đọng, chủ động tham mưu cho lãnh đạo thành phố các giải pháp căn cơ, bền vững, tăng cường phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài chính, UBND phường Sơn Trà và các đơn vị quản lý để triển khai đồng bộ các giải pháp. Định hướng phát triển Âu thuyền Thọ Quang gắn với du lịch cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, cụ thể, bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế, sinh kế ngư dân và bảo vệ môi trường. Các lực lượng công an, BĐBP, chính quyền cơ sở phải tiếp tục tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, đẩy mạnh tuyên truyền, ứng dụng công nghệ thông tin, hệ thống camera và quan trắc môi trường, từng bước chuyển từ “tự phát” sang “tự giác”, không để tái diễn tình trạng ô nhiễm môi trường tại khu vực này.

Lê Anh Tuấn