Ngày 26-1, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm với tân Tổng thống Mỹ Joe Biden. Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ kể từ khi ông Biden nhậm chức hôm 20-1 vừa qua. Cuộc điện đàm được cho là đảo ngược “tông giọng” của ông Trump, đồng thời hé lộ về những thay đổi trong quan hệ Nga – Mỹ.

Ông Joe Biden và ông Vladimir Putin.   Ảnh: Reuters

Thảo luận những vấn đề lớn

Cuộc điện đàm hôm 26-1 tập trung vào những vấn đề lớn mà hai bên cùng quan tâm. Thông cáo báo chí của Điện Kremlin cho biết Tổng thống Putin khẳng định việc Nga và Mỹ bình thường hóa quan hệ song phương đáp ứng lợi ích của cả hai bên và cộng đồng quốc tế, thể hiện trách nhiệm đặc biệt của cả hai nước đối với việc duy trì an ninh và ổn định trên thế giới.
Trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ bày tỏ hài lòng với việc hai bên đã có trao đổi công hàm về việc đạt được nhất trí gia hạn Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược Mới (New START) thêm 5 năm nữa dựa trên các điều khoản của Moscow trước khi thỏa thuận này hết hạn ngày 5-2. Trong những ngày tới, hai bên sẽ hoàn thiện tất cả các thủ tục cần thiết để đảm bảo hoạt động tốt hơn nữa đối với cơ chế pháp lý quốc tế quan trọng trong việc hạn chế kho vũ khí hạt nhân của mỗi bên. Trước đó, chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi 2 hiệp ước kiểm soát vũ trang quan trọng với Nga và hiệp ước cuối cùng New START cũng đang trên bờ vực sụp đổ.

Ngoài ra, hai tổng thống cũng đã thảo luận các vấn đề quốc tế và quan hệ song phương, xem xét khả năng hợp tác trong lĩnh vực kinh tế-thương mại và trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và các lĩnh vực khác. Bên cạnh đó, hai bên đã trao đổi ý kiến về việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước bầu trời mở, vấn đề duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran - còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), vấn đề Ukraine, cũng như sáng kiến của Nga về việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh các nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ.

Theo Điện Kremlin, cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ “thẳng thắn và thực tế” - một cách nói theo hướng ngoại giao cho các cuộc trao đổi căng thẳng. Phía Nga cũng cho biết ông Putin đã chúc mừng ông Biden là tổng thống kế nhiệm và “khẳng định rằng việc bình thường hóa quan hệ Nga - Mỹ sẽ phục vụ lợi ích của cả hai quốc gia”.

Còn theo thông báo của Nhà Trắng, hai nhà lãnh đạo tìm kiếm những khía cạnh khác cho sự hợp tác chiến lược tiềm năng nhưng ông Biden vẫn có lập trường rõ ràng về sự ủng hộ của Mỹ với phía Ukraine xoay quanh vấn đề Crimea. Ông Biden cũng nêu ra những vấn đề nhạy cảm gây tranh cãi trong quan hệ hai nước, chẳng hạn như cuộc tấn công mạng của SolarWinds với cáo buộc có sự tham gia của Nga hay việc Nga treo thưởng để giết quân Mỹ ở Afghanistan, cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử năm 2020 và vụ đầu độc nhân vật đối lập Alexei Navalny. “Tổng thống Biden khẳng định rằng Mỹ sẽ hành động cứng rắn để bảo vệ các lợi ích quốc gia nhằm phản ứng trước những hành động của Nga nếu nước này gây tổn hại đến các đồng minh của chúng tôi”, Nhà Trắng cho hay.

Khác biệt với ông Trump

Cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Nga – Mỹ đã phần nào hé lộ lập trường của chính quyền ông Biden trong quan hệ với Nga. Tổng thống Mỹ vẫn sẽ duy trì chính sách cứng rắn với điện Kremlin trong một số vấn đề song sẽ nỗ lực hợp tác để giải quyết những mối quan tâm chung. Sự tham vấn và hợp tác với đồng minh cũng là trọng tâm trong chính sách của ông Biden và là một sự đảo ngược mạnh mẽ những quan điểm của chính quyền tiền nhiệm.

Cuộc điện đàm cũng làm nổi bật những khác biệt cả về lập trường và thái độ giữa chính quyền Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump. Alina Polyakova, chủ tịch Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu ở Washington nhận định: “Cuối cùng chúng ta đã có một tổng thống sẽ đối đầu trực tiếp với ông Putin về những vấn đề thực chất”. Còn theo nhà phân tích Alex Ward, cuộc điện đàm giữa Tổng thống Biden và người đồng cấp Putin không chỉ đánh dấu một “tông giọng mới” mà còn cho thấy một kỷ nguyên mới trong quan hệ Nga - Mỹ.

Nếu ông Biden muốn trở thành một tổng thống tạo ra sự thay đổi trong cả chính sách đối nội và đối ngoại, ông sẽ cần nắm bắt cơ hội để làm tan băng quan hệ hiện tại với Moscow. Việc duy trì quan hệ hòa hợp với Nga sẽ cho phép ông Biden tập trung vào cuộc cạnh tranh với Trung Quốc, hạn chế mối đe dọa với NATO và đạt được một giải pháp thực sự về vấn đề Ukraine. Do đó, ông Biden sẽ không lao vào một cuộc khủng hoảng mới về chính sách đối ngoại với Nga.

AN BÌNH