(Cadn.com.vn) - Hơn 39 năm trước, ngày 29-3-1977, công trình Đại thủy nông Phú Ninh (Quảng Nam) khởi công xây dựng. Một tháng sau, vào ngày 29-4-1977, 180 thanh niên Đại đội 2 (C2) TX Tam Kỳ (nay là TP Tam Kỳ) hành quân lên Phú Ninh. Đến ngày 7-5 năm ấy, hơn 100 thanh niên Đại đội 1 (C1) của Tam Kỳ cũng có mặt trên công trường. Cùng với 10.000 dân công mỗi ngày xây dựng hồ Phú Ninh, các thanh niên tuổi 18-20 của Tam Kỳ vượt qua khó khăn, hăng say lao động.

Ông Trần Muôn-nguyên Đại đội phó phụ trách đời sống C2 nhớ lại: “Hồi đó ở Phú Ninh khăn lắm, cơm ăn độn sắn khô. Nhiều người trong đơn vị khi mới lên công trường chưa quen với cuốc, xẻng, khiêng, gánh... Tham gia xây dựng công trình Phú Ninh có không ít nữ thanh niên các phường nội thị trên địa bàn Tam Kỳ 39 năm về trước. Không kể nam hay nữ, các ca chia nhau đốt lốp ô-tô, lốp xe đạp làm việc cả ban đêm. Lao động vất vả nhưng chị em các đội nữ cũng về ở những lán trại bằng tranh tre, thiếu thốn đủ thứ, nhất là nước sinh hoạt phải đi xách từng xô... Bà Nguyễn Thị Liên (khối phố 1, P. An Xuân, TP Tam Kỳ) tâm sự: “Dù khó khăn nhưng anh chị em vẫn thương yêu đùm bọc, chia sẻ cùng nhau như anh em một nhà. So với anh chị em trong đơn vị thì tôi nhỏ tuổi hơn nên được các cô chú, anh chị quan tâm nhiều hơn”.

Ông Nguyễn Nguyên Nguyễn - nguyên Đại đội phó phụ trách kỹ thuật C2, hiện là Trưởng Ban liên lạc Cựu công nhân Phú Ninh TX Tam Kỳ tiếp tục câu chuyện: “Lên công trường Phú Ninh thời điểm ban đầu, thanh niên Tam Kỳ khi ấy có 2 tư tưởng, tức là có người tự nguyện xung phong, có người cảm thấy bị bắt buộc lao động, vì dân thị xã thì chưa biết cuốc đất, đục đá, gánh đất như thanh niên các vùng nông thôn ở Quảng Nam - Đà Nẵng. Nhưng với tinh thần “khi ta đến, những con kênh đang đào đắp; khi ra đi, nước phải chảy về đồng”, công nhân các đơn vị của Tam Kỳ đã làm tốt nhiệm vụ trong thời gian tham gia xây dựng công trình Đại thủy nông Phú Ninh”.

Bà Võ Thị Kiệu, cựu công nhân công trình Phú Ninh có hoàn cảnh khó khăn, lại gặp TNGT nằm một chỗ.

Ông Nguyễn Nguyên Nguyễn cho biết, sau 20 năm chia tay công trình hồ Phú Ninh, đến năm 2000, các cựu công nhân C1 và C2 Tam Kỳ mới tổ chức gặp mặt lần đầu. Do tuổi cao sức yếu, bệnh tật và hoàn cảnh riêng, cuộc họp mặt của cựu công nhân Phú Ninh đơn vị Tam Kỳ cứ thưa vắng dần. Thế hệ tuổi đôi mươi xung kích lên Phú Ninh đắp đập, khai kênh mương, ăn cơm độn sắn, nhai gạo bo bo trong thời điểm quê hương đất nước còn lắm khó khăn sau chiến tranh khi ấy giờ đã trên dưới 60 tuổi, tóc bạc da mồi, có người chân yếu, mắt mờ, bệnh tật khó khăn.

Bà Lê Thị Thanh Phương (khối phố Hương Sơn, P. Hòa Hương, TP Tam Kỳ) lên công trình Phú Ninh năm 16 tuổi. Mấy năm nay bà phải “sống chung” với bệnh thận, mỗi tuần lọc máu 3 lần, nhờ BHYT hộ nghèo nên đỡ một phần chi phí. Dù sức yếu nhưng trong buổi gặp mặt truyền thống tổ chức tối 27-4 vừa qua, bà vẫn hát ca khúc “Tự nguyện” với tất cả niềm tự hào của một cựu công nhân Phú Ninh. Hoàn cảnh bà Võ Thị Kiệu (1959, thường trú tại khối phố Hương Trà Tây, P. Hòa Hương, Tam Kỳ) cũng khá thương cảm. Là hộ nghèo, từ nhiều năm nay, bà Kiệu phải đi làm thuê kiếm sống để nuôi hai em bị bệnh tâm thần. Thế nhưng, tai họa ập đến vào tối 5-4-2016, trên đường đi làm về bà Kiệu bị TNGT gãy xương sống và đang điều trị tại BVĐK Quảng Nam với chi phí điều trị ban đầu trên 50 triệu đồng, không biết vay mượn ở đâu.

Trong buổi gặp mặt, các cựu công nhân Phú Ninh ở Tam Kỳ đã góp gần 2,5 triệu đồng để chia sẻ cùng bà Kiệu. Bà Nguyễn Thị Liên - cựu công nhân Phú Ninh đơn vị C2 Tam Kỳ không khỏi bùi ngùi: “Một năm được gặp mặt anh chị em một lần như thế cũng vui rồi. Mong cho anh chị em có sức khỏe để các năm tới còn được gặp và trò chuyện cùng nhau”.

Có một nỗi niềm khác, ít người nói ra nhưng các cựu công nhân Phú Ninh ai cũng cùng tâm tư. Đó là họ không có bất cứ chế độ chính sách gì kể từ khi hoàn thành nhiệm vụ trên công trình Phú Ninh đến nay. Ông Nguyễn Nguyên Nguyễn cho biết, 5 năm trước có thông tin để anh em cựu công nhân Phú Ninh kê khai nhận hỗ trợ. Nhưng từ lúc kê khai đến giờ chẳng thấy ai nhắc lại. Nhiều anh chị em cựu công nhân Phú Ninh của TX Tam Kỳ trước đây có hỏi nhưng ban liên lạc cũng không biết hỏi ai. “Anh em trong ban liên lạc có bàn với nhau, sau buổi gặp mặt năm nay sẽ có kế hoạch xin tỉnh và địa phương hỗ trợ gặp mặt nhân kỷ niệm 40 năm ngày công nhân Tam Kỳ lên xây dựng hồ Phú Ninh, dự kiến tổ chức cuối tháng 4-2017. Cũng không mong hỗ trợ gì nhiều, chỉ mong các cựu công nhân có hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo được hỗ trợ thẻ BHYT để anh chị em rủi có ốm đau, bệnh tật đỡ bớt chi phí...” - ông Nguyễn cho biết.

Thạch Hà