(Cadn.com.vn) - Rau Trà Quế (làng Trà Quế, xã Cẩm Hà, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam) không những nổi tiếng bởi chất lượng thơm, ngon mà đây còn là điểm đến của nhiều du khách nước ngoài khi đến Hội An qua các tour du lịch. Thế nhưng, những người nông dân đã tạo ra sản phẩm du lịch này vẫn chưa được hưởng lợi gì từ các hoạt động nói trên.

Trồng rau để làm du lịch

Làng rau Trà Quế được Nhà nước đầu tư khôi phục và đưa vào khai thác tuyến du lịch làng nghề từ năm 2003. Theo thống kê của xã Cẩm Hà, hiện nay có 251 hộ sản xuất với tổng diện tích khoảng 40ha, trong đó diện tích sản xuất thường xuyên khoảng 21ha với sản lượng bình quân từ 1.500-2.000 tấn mỗi năm. Thu nhập bình quân mỗi héc-ta từ 120-150 triệu đồng/năm. Sản phẩm rau Trà Quế được đưa đi tiêu thụ nhiều nơi trong tỉnh và cung cấp cho thị trường Đà Nẵng (chủ yếu tại 2 siêu thị lớn là BigC và Metro).

Để khai thác lợi thế du lịch từ làng rau Trà Quế, từ năm 2003, chính quyền TX Hội An (nay là TP Hội An) bắt đầu cho khai thác tour du lịch tham quan và làm nông tại Trà Quế. Theo tinh thần Thông báo số 114 ngày 3-6-2004 của UBND TX Hội An với nội dung giao cho Cty Cổ phần Du lịch Hội An khai thác tuyến tham quan này. Hơn 4 năm qua, lượng du khách đến tham quan làng rau Trà Quế ngày một tăng thể hiện sự hấp dẫn vốn có của làng nghề này đối với khách thập phương, đặc biệt là khách nước ngoài. Tính trung bình mỗi ngày có vài chục lượt khách đến tham quan và làm nông dân, lợi nhuận thu được từ nguồn thu này là không nhỏ, nhưng những người nông dân trực tiếp sản xuất để có sản phẩm cho các tour du lịch lại chưa được trả công xứng đáng.

Du khách nước ngoài tham quan tại Làng rau Trà Quế.

Có thể khẳng định rằng, ngoài việc Nhà nước đã đầu tư cơ sở vật chất ban đầu thì những thứ còn lại đều là của nông dân Làng rau Trà Quế. Trong khi đó, theo ông Nguyễn Kim Sáu-Chủ tịch UBND xã Cẩm Hà thì, việc khai thác của đơn vị du lịch vẫn chưa có mối quan hệ ràng buộc nào với cộng đồng nhân dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Theo cam kết của đơn vị khai thác du lịch với UBND xã Cẩm Hà, số tiền bán vé sau khi trừ thuế (10% VAT) và các chi phí kinh doanh sẽ được chia đôi, đơn vị khai thác hưởng một nửa, xã hưởng một nửa.

"Qua hơn 4 năm khai thác, mỗi năm xã Cẩm Hà chỉ được chia khoảng 10 triệu đồng. Số tiền này được nộp vào ngân sách xã để tái đầu tư lại cho Làng rau Trà Quế theo nhu cầu phát triển. Trên thực tế, ngoài việc Cty khai thác du lịch trợ giúp một vài lần về hạt giống cho nông dân thì số tiền đó không thể đủ để tái đầu tư lại cho sản xuất nên gây ra bức xúc giữa người dân, UBND xã và đơn vị khai thác du lịch. Như vậy, nông dân vẫn chưa hưởng được gì đáng kể từ hoạt động khai thác du lịch này"-ông Sáu nói.

Trước tình hình trên, tại các cuộc tiếp xúc cử tri, địa phương đã đề nghị TP về việc cần phải công khai minh bạch các hoạt động kinh doanh của đơn vị khai thác du lịch nhưng chưa có câu trả lời thẳng thắn. Ngày 10-12-2008, UBND xã Cẩm Hà có Tờ trình số 198 gửi UBNDTP Hội An điều chỉnh chủ trương cho phép Cty dịch vụ du lịch Hội An khai thác làng rau Trà Quế chuyển sang cơ chế cho mở rộng kinh doanh và khai thác tuyến tham quan này phải công khai để tất cả thành phần được cạnh tranh lành mạnh trong việc khai thác, có trách nhiệm đầu tư, phát triển làng nghề theo hướng lâu dài.

Gắn quyền lợi của các doanh nghiệp khai thác với cộng đồng nhân dân Trà Quế. Đồng thời, cũng tại Tờ trình này, UBND xã Cẩm Hà đề nghị chuyển toàn bộ việc bán vé tham quan Làng rau Trà Quế cho xã quản lý. Đáp lại đề nghị này, ngày 29-5-2009, UBNDTP Hội An đã có buổi làm việc với lãnh đạo xã Cẩm Hà. Sau khi nghe lãnh đạo địa phương và các ban, ngành báo cáo, ông Lê Văn Giảng-Chủ tịch UBNDTP chủ trì cuộc họp đã có kết luận, trong đó có nói rõ: "Kể từ ngày 1-7-2009, thống nhất giao UBND xã Cẩm Hà trực tiếp quản lý toàn bộ việc bán vé tham quan tại Làng rau Trà Quế. Giao Phòng Thương mại, Du lịch chủ trì, phối hợp với Phòng Tài chính-Kế hoạch, UBND xã Cẩm Hà làm việc cụ thể với Cty Cổ phần Dịch vụ du lịch Hội An để thực hiện".

Thế nhưng, gần nửa năm trôi qua và đã có 3 cuộc họp bàn giao (1-7, 1-8 và 1-10), UBND TP đã có 2 thông báo nhắc nhở nhưng việc chuyển giao bán vé tham quan và quản lý tại Làng rau Trà Quế vẫn chưa được thực hiện. Một lần nữa, ngày 25-12-2009, UBND xã Cẩm Hà có Công văn số 113 gửi UBND TP Hội An đề nghị TP quan tâm chỉ đạo dứt điểm sự việc này.

Thiết nghĩ, việc chuyển giao bán vé tham quan du lịch tại Làng rau Trà Quế cho xã Cẩm Hà quản lý là một việc làm đúng đắn, hợp với mong muốn của người dân nên cần được chính quyền TP Hội An xem xét, quyết định dứt điểm. Qua đây, sẽ tạo được nguồn thu đáng kể cho ngân sách địa phương để tái đầu tư lại cho những hộ sản xuất, góp phần bù đắp lại cho nông dân những hư hỏng về hoa màu trong quá trình khách tham quan vô tình gây ra.

Anh Tuấn