Nuối tiếc “Hầu Vương”

Thứ ba, 09/05/2017 11:29

(Cadn.com.vn) - Không còn thấy cảnh bầy khỉ đuôi dài đu vắt vẻo, đùa nghịch thân thiện với du khách trên con đường vào Khu du lịch sinh thái Trà Lộc (xã Hải Xuân, H. Hải Lăng, Quảng Trị) khiến nhiều người hụt hẫng, tiếc nuối tìm kiếm. Thế nhưng càng tìm càng kiếm chỉ thấy dội về hình ảnh của quá vãng lôi cuốn năm nào.

Hình ảnh ghi tại Trà Lộc vào năm 2013 nay không dễ có được khi 2 cá thể sót lại
di chuyển sâu vào rừng.

Sáng sớm 8–5, mặt trời đã đỏ như quả cầu lửa báo hiệu một ngày nắng, gió gắt gao trên vùng quê Quảng Trị. Bươn xe về trằm Trà Lộc, chúng tôi ngang qua nhiều cánh đồng lúa đang rộ mùa bội thu của xã Hải Xuân. Tiếng máy gặt, tiếng người í ới chuyển lúa từ ruộng lên đường, không khí rộn ràng. Thế nhưng, hỏi về bầy khỉ ở trằm, người dân bỗng chùng giọng, tỏ ra tiếc lắm. “Chừ chỉ còn 2 con sót lại, mà thi thoảng mới “chộ”, bọn hắn đi sâu vô rừng, không tha thiết chi ra ngoài ni nữa, có lẽ tan bầy nên thấy lẻ loi”, lão nông Lê Văn Trần ngậm ngùi. Chúng tôi mang theo tâm trạng ấy gặp Trưởng BQL Khu du lịch sinh thái Trà Lộc Cáp Hữu Hanh. Gần cuối năm 2006, Khu du lịch được hình thành, có hồ nước tự nhiên 10ha, còn lại 70 ha rừng tự nhiên. Theo hồi nhớ của ông Hanh, thời điểm 2007 bầy khỉ tại trằm Trà Lộc còn 6 cá thể. Tuy nhiên, trước đó con số này lên hàng chục khiến rừng trằm sống động hẳn.

Trở lại “lý lịch” của bầy khỉ, được biết trước năm 2000, một vụ vận chuyển, mua bán 5 cá thể khỉ đuôi dài từ miền Nam ra Bắc, khi đến địa bàn Quảng Trị thì bị lực lượng chức năng phát hiện sau đó đưa về thả vào rừng tự nhiên Trà Lộc. Được giải cứu, được vùng vẫy vùng tràm nước mênh mông, điều kiện tự nhiên thuận lợi, là môi trường sinh trưởng lý tưởng của bầy khỉ. Cũng nhờ đây, những con khỉ cái bắt đầu sinh nở và chẳng mấy năm sau, bầy khỉ đã bổ sung thêm nhiều “thành viên”, số lượng tăng nhanh chóng lên trên 30 con. Trong đó xác định được con khỉ đực là đầu đàn, chính là 1 trong 5 cá thể ban đầu. Người dân vùng trũng Hải Xuân bắt đầu quen mắt với cảnh khỉ dạo chơi, đùa nghịch lý thú. Ai ngang qua đây cũng nấn ná lại muốn ném cho chúng cái kẹo, quả chuối. Thời điểm BQL Khu du lịch chưa hình thành, khỉ chưa có “chế độ” chăm sóc riêng, phải tự kiếm ăn. Khi rừng thiếu hoa quả, bầy khỉ lao ra đồng, ra ruộng, hoa màu của dân để vặt bắp, nhổ đậu, phá lúa, dưa hấu. Nhưng người dân chỉ xua đuổi, tuyệt đối không có hành động gây hại.

Ông Cáp Hữu Hanh cho hay mới đây BQL Khu du lịch đã đề xuất lên Kiểm lâm
xin bổ sung thêm cá thể khỉ cho trằm Trà Lộc nhưng chưa có kết quả.

Đầu năm 2006, chuột phá hoại nghiêm trọng ruộng đồng, bà con đặt thuốc bẫy chuột, là loại thuốc vi sinh không ảnh hưởng đến môi trường và vô hại với con người, gia súc. Tuy nhiên, nghi vấn bầy khỉ ăn nhiều thuốc bẫy chuột, chúng rơi vào tình trạng như khát cháy, cứ lao xuống đầm hồ uống nước, quằn quại vật vã rồi chết. Chẳng ai rõ nguyên nhân thế nào, chỉ võ đoán này nọ nhưng hình ảnh từng nhóm 5, 6 con chết nổi hồ khiến bà con xót xa lắm. Đến cuối năm 2006, cả bầy khỉ đông đúc chỉ còn lại 6 con, trong đó có con đầu đàn. Vượt qua “biến cố” đó, những con sống sót (2 đực, 4 cái) được ví như “chiến binh” song lại rơi vào thảm cảnh...vô sinh. Lúc này, BQL đã được thành lập, bầy khỉ được quan tâm, cung cấp thức ăn mỗi ngày 2 bữa đủ đầy nhưng vẫn không phát triển thêm cá thể nào. Mãi đến vài năm sau, có 1 con mang thai nhưng lại sinh quái thai, chết yểu. Con khỉ mẹ ôm chặt khỉ con như sợ ai bắt mất, đến khi xác phân hủy mới chịu rời. Sau đó một thời gian, trong quá trình tranh chấp, thị uy, “hầu vương” đầu đàn đã gây thương tích trầm trọng, cắn đứt chi trước một con đực còn lại trong bầy khiến con này ốm chết. Để bảo vệ những con còn lại, tính khí con đầu đàn cũng trở nên hung dữ hơn.

Mùa hè năm 2013, du khách nườm nượp về Trà Lộc, nhiều người thấy khỉ thích thú liền cầm gậy, thức ăn chọc đùa quá trớn khiến “hầu vương” nổi đóa tấn công lại. “BQL đã nhắc nhở, cảnh báo du khách không nên đi vào sâu và trêu chọc khỉ nhưng một số người vẫn chủ quan. Chỉ riêng tháng 6–2013, khỉ đã cắn 4 du khách”, ông Hanh cho biết. Đến đầu tháng 10 năm đó, con đầu đàn ra ngay chỗ hàng quán khu du lịch, cắn vào lưng một người phải nhập viện. Trước tình hình báo động này, phương án tách “hầu vương” ra khỏi bầy đàn để chuyển đến môi trường tự nhiên khác được đặt ra. Nhưng cá thể này quá hung dữ, phải mất nhiều thời gian theo dõi mới bắn được thuốc mê. Đó là ngày cuối tháng 10–2013, bầy khỉ chỉ còn lại 4 cá thể cái, chúng trở nên buồn bã, lẩn sâu vào rừng, rồi 2 cá thể mòn mỏi, dần chết sau đó.

“Đến thời điểm này chỉ còn lại 2 con, nhưng thi thoảng mới thấy chúng ra gần ngoài hồ, còn lại lẩn sâu lắm, cũng già nữa rồi”, ông Hanh đau đáu.

Bảo Hà