Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 3-11-2020 và hầu hết các hãng tin tức truyền thông tuyên bố ông Joe Biden và “phó tướng” Kamala Harris là người chiến thắng vài ngày sau đó. Các tiểu bang đã chứng nhận kết quả này trước ngày 8 -12 và đại cử tri đoàn đã họp thông qua vào ngày 14- 12. Nhưng mọi việc vẫn chưa kết thúc. Vẫn còn công việc bầu cử cần làm từ bây giờ đến ngày 20-1, khi ông Biden và Harris sẽ chính thức được nhậm chức với tư cách là tổng thống và phó tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.

Những người ủng hộ Tổng thống Donald Trump tham dự một cuộc biểu tình tại Freedom Plaza, Washington hồi tháng 12-2020.    Ảnh: AFP

Khi thế giới bước sang năm 2021 cũng là lúc nhiều người Mỹ đếm ngược tới ngày 6-1, thời điểm được cho là cuối cùng để Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump thách thức kết quả của cuộc bỏ phiếu hôm 3-11. Vào ngày 6-1, Quốc hội sẽ họp trong một phiên toàn thể chung để chính thức kiểm phiếu của cử tri đoàn do các bang đệ trình. Các lá phiếu đại cử tri được chuyển vào phòng trong những chiếc hộp được trang trí công phu, các thành viên của Quốc hội xem xét chúng và sau đó phó Tổng thống đương nhiệm, quyền chủ tịch Thượng viện, tuyên bố những người chiến thắng.

Trong trường hợp này, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ tuyên bố chiến thắng cho chính đối thủ của mình. Đây sẽ là một “viên thuốc khó nuốt”, nhưng thực tế các phó tổng thống khác cũng đã từng phải thực hiện công việc tương tự trong quá khứ, bao gồm các tên tuổi như Richard Nixon năm 1961 và Al Gore năm 2001.

Các bang đã đếm xong số phiếu bầu của các đại cử tri. Ông Biden giành chiến thắng với tổng số 306 phiếu đại cử tri, trong khi đương kim tổng thống Trump chỉ giành được 232 phiếu. Ông Biden cũng giành được nhiều hơn 7 triệu phiếu phổ thông so với ông Trump. Nhưng kể từ ngày 3-11, ông Trump từ chối thừa nhận thất bại. Ông chủ Nhà Trắng đương nhiệm liên tục tuyên bố rằng ông thực sự đã thắng cuộc bầu cử, và khẳng định về tình trạng gian lận phiếu bầu quy mô lớn, dù không đưa ra được bằng chứng cụ thể. Những người ủng hộ nhiệt thành nhất của ông Trump vẫn đang “nuôi mộng” lật ngược kết quả tại cuộc bầu cử tại Quốc hội lần này.

Đạo luật về số cử tri đoàn năm 1887 yêu cầu phó tổng thống phải chủ trì việc xác nhận các phiếu bầu của cử tri đoàn trong một hoạt động chủ yếu mang tính nghi thức và để xác nhận người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống. Hôm 27-12, nghị sĩ Louie Gohmert, đại diện bang Texas và một nhóm đảng viên Cộng hòa ở Arizona đệ đơn kiện ông Pence lên tòa với lập luận rằng, đạo luật năm 1887 là vi hiến, và rằng ông có quyền hợp pháp để lựa chọn những đại cử tri ủng hộ ông Trump vào ngày 6-1 tới.

“Phó Tổng thống Pence, với tư cách là Chủ tịch Thượng viện và Chủ tọa phiên họp chung của Quốc hội vào ngày 6-1 theo Tu chính án thứ 12, chỉ phải tuân theo các yêu cầu của Tu chính án thứ 12 và có thẩm quyền độc quyền và quyền tự ra quyết định trong việc xác định những phiếu đại cử tri nào được tính cho một bang”, đơn kiện tuyên bố. Các đồng minh đảng Cộng hòa của ông Trump cũng có thể lựa chọn một con đường khác. Nếu ít nhất một thành viên Hạ viện và một thượng nghị sĩ phản đối kết quả bầu cử, sự phản đối này sẽ được đưa ra biểu quyết sau 2 giờ tranh luận.

Một số thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện - bao gồm nghị sĩ bang Georgia Jody Hice, người vừa được bầu lại - đã cho biết họ sẽ phản đối kết quả bầu cử tại Georgia, một trong những bang mà ông Trump đang cáo buộc có những bất thường về bầu cử. Tại Thượng viện, mọi việc xem ra không suôn sẻ. Nghị sĩ sắp nhậm chức của đảng Cộng hòa, Tommy Tuberville của bang Alabama đã đề xuất nhưng không xác nhận rằng ông cũng sẽ phản đối.

Nỗ lực thay đổi kết quả bầu cử theo hướng có lợi cho ông Trump cần được thông qua bởi đa số nghị sĩ ở cả hai viện. Ngay cả khi số phiếu bầu khớp với mục tiêu của đảng Cộng hòa, nó vẫn sẽ bị đánh bại bởi tại Hạ viện – nơi đảng Dân chủ chiếm thế đa số. Một số đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện cũng không đồng tình với việc phản đối, bao gồm Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số (người đã kích động cơn thịnh nộ của ông Trump khi công nhận ông Joe Biden chiến thắng sau ngày đại cử tri bỏ phiếu). Vì vậy, thật khó mà tưởng tượng một tình huống mà sự phản đối với số phiếu bầu của một tiểu bang có thể đi đến đâu – chứ chưa kể đến việc cần có nhiều bang để thay đổi kết quả bầu cử.

Vì vậy, kịch vui vẫn còn ở phút chót. Cho dù ngày tháng trên lịch có thể thay đổi vào ngày 1-1-2020, nhưng cuộc bầu cử vẫn chưa kết thúc cho đến khi nào phó Tổng thống Mike Pence còn chưa phát biểu công nhận người chiến thắng.

KHẢ ANH