Sáng sớm 17-1, trước khi trở lại hiện trường khu vực tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bên sông Thạch Hãn thuộc thôn Tân Lệ, xã Hải Lệ, (TX Quảng Trị, Quảng Trị), Thượng tá Trần Quang Lục-Chính trị viên Đội quy tập 584, BCHQS tỉnh Quảng Trị cùng đồng đội đều có mặt tại Nhà bia tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ xã Hải Lệ để hương khói cho các liệt sĩ và cầu mong sớm tìm được hết những đồng đội đã ngã xuống mà bao năm chưa được tìm thấy hài cốt.

Thượng tá Lục cho biết, đến sáng 17-1 có 27 hài cốt liệt sĩ được cất bốc và di dời về Nhà bia tưởng niệm trước khi quy tập an táng về NTLS TX Quảng Trị. Trong không gian xúc động ấy, Thượng tá Lục chia sẻ thêm, trước khi tiến hành tìm kiếm cất bốc hài cốt liệt sĩ ở bờ sông thuộc thôn Tân Lệ, vào ngày 31-12-2017, Đội 584 nhận được nguồn tin của nhân dân phát hiện tại cao điểm 132 thuộc địa bàn xã Hải Lệ có hài cốt liệt sĩ. Ngay lập tức anh em đội mưa rét  lên đường. Giữa rừng Khe Trái, Đội 584 và lực lượng phối hợp đã phát hiện, cất bốc được 3 hài cốt liệt sĩ là bộ đội giải phóng kèm nhiều di vật. Niềm xúc động vỡ òa khi có một hài cốt liệt sĩ được tìm thấy cùng lọ thủy tinh đựng giấy ghi tên họ cụ thể là Bùi Công Nghịch, sinh năm 1953, nhập ngũ ngày 5-5-1971, đơn vị sư đoàn 304, quê Thanh Hóa, hy sinh ngày 27-4-1972. Đơn vị chức năng nhanh chóng liên lệ với gia đình liệt sĩ tại Thanh Hóa. Ngày 4-1- 2018, BCHQS tỉnh Quảng Trị cùng với Đảng bộ, chính quyền TX Quảng Trị tổ chức lễ truy điệu, an táng cho các liệt sĩ với sự tham gia đông đảo của nhân dân trên địa bàn.

"Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt trong mùa hè đỏ lửa năm 1972, xã Hải Lệ là "vành đai trắng" của Thành cổ Quảng Trị, chịu bao đau thương khốc liệt", cựu chiến binh Nguyễn Thành Thắng hồi nhớ lại những năm tháng Hải Lệ đón từng cánh quân Giải phóng từ chiến khu Ba Lòng về tham gia chiến đấu. Và trong cuộc trường chinh bảo vệ Tổ quốc ấy, biết bao người con đã ngã xuống trên mảnh đất bé nhỏ này. Được biết sau ngày hòa bình, chính quyền xã Hải Lệ tiếp nhận danh sách hơn 2.000 liệt sĩ đã hy sinh trên đất Hải Lệ chưa tìm thấy hài cốt. Xã đã thành lập đội tình nguyện để đồng hành với lực lượng vũ trang thực hiện các cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ với mong muốn sớm đưa các anh về nơi yên nghỉ, ấm lòng người thân. Vậy mà ngược xuôi lên rừng, lên rú bao năm, họ không ngờ ngay ở mé sông Thạch Hãn ở thôn Tân Lệ, cách cầu Thạch Hãn hơn 2km lại có biết bao đồng đội ngã xuống vẫn chờ đợi được tìm thấy bao năm qua như thế.

Theo thông tin cung cấp của ông Nguyễn Văn Hoằng, vào những năm 1975, 1976, ông thấy nhiều đơn vị và gia đình từ miền Bắc vào Tân Lệ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Lúc đó ông còn nhỏ nhưng hình ảnh người thân rưng rức, nghẹn ngào khi tìm thấy được hài cốt liệt sĩ đã khắc sâu vào tâm trí ông. Sau hàng chục năm, cảnh vật nhiều thay đổi, bờ sông đã bồi lở khác xưa nhưng ông Hoằng vẫn đinh ninh câu chuyện về các anh hùng liệt sĩ nằm lại bờ sông vẫn canh cánh trong lòng. Tự bản thân mình kiểm nghiệm và xác tín, ông liền báo đến chính quyền. Với thông tin nhận được, đơn vị chức năng bước đầu nhận định vị trí trong hồi nhớ của ông Hoằng từng là một Trạm Phẫu, rất có thể nhiều bộ đội hy sinh đã được chôn cất tại đây. Ngày 6-1-2018, Đội 584 phối hợp Ban CHQS TX Quảng Trị, lực lượng dân quân xã Hải Lệ cùng phương tiện và nhân lực sẵn sàng cho cuộc tìm kiếm quy mô lớn. Ngay trong ngày đầu tiên, lực lượng cất bốc đã phát hiện được 1 hài cốt. Dưới cái rét cắt da, mưa dầm, những người lính vẫn kiên trì bám hiện trường. Xác định đây là điểm chôn  tập thể của bộ đội ta, khu vực tìm kiếm hài cốt được mở rộng ra. Và qua mỗi ngày, số lượng hài cốt liệt sĩ được tìm thấy đã dần nâng lên. Đến ngày 15-1, có 18 liệt sĩ đã được cất bốc trên diện tích chừng 300m2...Và đến sáng 17 - 1, Đội 584 đã di dời về Nhà bia tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ xã Hải Lệ 27 hài cốt. Bước đầu xác định các liệt sĩ thuộc những Sư đoàn 304, 325, 308...

Trước kết quả tìm kiếm, QK4, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cùng nhiều đơn vị khẩn trương vào thăm, tri ân anh hùng liệt sĩ và đến tận hiện trường động viên CBCS cùng lực lượng phối hợp thực hiện nhiệm vụ cao cả này. Bạn trẻ Nguyễn Trung Hợp, dân quân xã Hải Lệ cho biết nhiều ngày qua cũng có rất đông bà con đến Nhà bia tưởng niệm dâng hương tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ. Dù đang tất bật vụ gieo sạ, xuống giống hoa màu nhưng họ tranh thủ thời gian đến thắp hương. Mỗi lần đến, họ đều xúc động, nghẹn ngào, đầy biết ơn, như bao lần tìm thấy được hài cốt bộ đội Giải phóng trên quê hương mình. Hiện việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở Tân Lệ vẫn tiếp tục khẩn trương tiến hành.

Bảo Hà