Sách văn học-thừa và thiếu

Thứ ba, 04/08/2015 08:42

(Cadn.com.vn) - Lâu nay, có dịp vào các hiệu sách lớn ở các thành phố, hoặc tham dự những hội chợ sách được tổ chức hàng năm, bạn đọc sẽ bị choáng ngợp bởi số lượng đầu sách văn học trong nước được xuất bản. Những cây viết gạo cội vẫn đều đặn ra sách, thậm chí mỗi năm ra năm đến bảy đầu sách. Những cây bút trẻ ngày càng nhiều đến mức người ta khó có thể nhớ hết ai vào ai. Số lượng đầu sách xuất bản ngày càng nhiều như “nấm mọc sau mưa”. Tuy nhiên nhìn trên bình diện rộng, văn đàn Việt Nam 5 năm qua lại đang thiếu vắng những tác phẩm đỉnh cao, đặc biệt là sự đột phá của những cây bút trẻ. Bìa sách hấp dẫn, thể loại đa dạng nhưng có một thực tế mà bạn đọc phải chấp nhận từ nhiều năm nay đó là thật khó để tìm được một cuốn sách hay, tâm đắc như thời kỳ trước. Thiếu vắng những tác phẩm gây tiếng vang cũng như không khí văn học khá trầm lắng là nhận định chung của nhiều người trong nghề.

Không kể trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, một thế hệ các nhà văn lớn đã trưởng thành trong chiến tranh với nhiều tác phẩm quá nổi tiếng, nhận định chung của những người trong nghề, kể từ năm 1991 với hai tiểu thuyết, “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh và “Mảnh đất lắm người nhiều ma” của Nguyễn Khắc Trường, văn học Việt Nam đã không còn giới thiệu đến công chúng những áng văn lớn. Văn học Việt Nam từ đó cũng đã chuyển sang một xu hướng hiện đại hơn, đa dạng hơn với những quan điểm thẩm mỹ mới mà không có một mảng đề tài chủ đạo, một dòng văn học chủ lưu như trước đây nữa. Dân chủ hơn, giao lưu rộng mở hơn, hành lang tư tưởng thông thoáng là những điều kiện thuận lợi để các tác giả thỏa sức thể hiện. Tuy nhiên, cùng với đó là sự phát triển đến mức bùng nổ, khó kiểm soát của những tác phẩm kém chất lượng-dòng văn học thị trường. Đề tài đơn giản, tư tưởng hời hợt, đề cao chức năng giải trí, những cây bút của dòng văn học chủ yếu mới chỉ mười tám đôi mươi nhưng đã tạo nên những hiện tượng trong giới xuất bản cùng với lượng sách được tái bản một cách chóng mặt. Sách văn học nhiều thời điểm phát triển rất tự phát. Ai cũng có thể in một cuốn sách văn học, cho chính mình hoặc cho một người, một tổ chức nào đó. Nhà xuất bản nào cũng có thể cấp phép để sách văn học ra đời bất luận chất lượng và độ tin cậy của nó.

Choáng ngợp trước các đầu sách mới nhưng thật khó để tìm ra một cuốn sách gây tiếng vang!

Theo PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp - Viện trưởng Viện Văn học Việt Nam: Nền văn học Việt Nam vẫn chưa có những kết tinh nghệ thuật tầm cỡ và những công trình khoa học xã hội và nhân văn bề thế, sâu sắc. Đến nay, câu hỏi: Bao giờ chúng ta sẽ có những đỉnh cao nghệ thuật? không chỉ là trăn trở đối với giới cầm bút, mà còn là mong mỏi của người đọc. Bên cạnh đó, văn hóa đọc ở Việt Nam đang có biểu hiện chững lại. Tình trạng in sách tràn lan, chất lượng hạn chế, vi phạm pháp luật đã làm công chúng ngày càng thờ ơ với sách. Thiếu những tác phẩm có giá trị tư tưởng lớn, tràn lan những cuốn sách gắn mác văn chương, bài toán thừa – thiếu này, muốn giải được cần sự chung tay của cả những người viết văn, của các cấp quản lý và của bạn đọc.

Đại hội Hội nhà văn lần thứ 9 được tổ chức tại Hà Nội trong những ngày đầu tháng 7 vừa qua, vì thế cũng không chỉ đơn thuần là Đại hội bầu ra một Ban tổ chức mới cho giai đoạn tiếp đây. Không chỉ là những lời kêu gọi, Hội Nhà văn Việt Nam sẽ thực thi bằng hành động đối với những nhà văn trẻ, tổ chức các cuộc thi để phát hiện những tài năng, bồi dưỡng những cây bút trẻ trên cơ sở toàn diện, không chỉ là nghề văn mà còn là nền tảng văn hóa để nhà văn có thể đi đường dài, lâu bền với cây bút. Kiếm tìm tiếng nói mới luôn là sứ mệnh của văn học- Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết. Với hơn 1.000 hội viên, trong đó có một lượng lớn là các nhà văn trẻ, thì rõ ràng việc tập trung đầu tư bồi dưỡng những cây bút trẻ sẽ trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Hội Nhà văn Việt Nam trong việc xây dựng một đội ngũ những người viết văn mới. Những thế hệ nhà văn cùng bạn đọc cả nước vẫn tiếp tục hy vọng về một thời kỳ mới với những tác phẩm đỉnh cao, một không khí văn học sôi nổi và văn học thực sự đóng vai trò chủ đạo trong việc xây dựng nhân cách, dẫn dắt tình cảm suy nghĩ của công chúng.

T.D