Sài Gòn ngày đầu giải phóng

Thứ ba, 28/04/2015 12:32

Bát cháo gà trưa 30-4

(Cadn.com.vn) - Sư đoàn 7 của tôi trong đội hình Quân đoàn 4 tiến vào Sài Gòn từ hướng Xuân Lộc. Từ chiều hôm qua, Tư lệnh Sư đoàn Lê Nam Phong đã lệnh về các đơn vị bộ đội phải cho anh em cắt tóc, cạo râu đàng hoàng để vô Sài Gòn. Sáng sớm, đơn vị ngồi trên xe tải. Tôi làm báo nên đi xe máy với mấy anh giao liên. Dọc đường lính Sài Gòn tan rã vứt quần áo, súng đạn, giày mũ... đầy ắp đường. Có cả những chiếc xe Honda đam, Honda 67 nằm chỏng gọng bên đường, máy còn nổ, chứng tỏ chủ xe hoảng loạn quá đã vứt xe để chạy.

Vào xa lộ Biên Hòa-Sài Gòn, chúng tôi đã vô cùng phấn khích khi thấy cờ nửa đỏ nửa xanh của Giải phóng tung bay trên tay người, trên nóc phố. Nắng tháng Năm Sài Gòn óng ánh như mật. Những cô gái Sài Gòn mặc áo dài đứng bên phố tươi cười vẫy bộ đội. Đúng 12 giờ trưa, Sài Gòn được giải phóng, Tổng thống Sài Gòn Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng nên đơn vị chúng tôi tập kết ở gần Dinh Độc Lập, cạnh sở thú Sài Gòn, chuẩn bị kế hoạch Quân quản quận 1. Lập tức các má, các chị từ các phố gánh những gánh cháo gà ra phục vụ bộ đội.

Các má, các chị thoăn thoắt múc cháo cho từng chiến sĩ. Bưng bát cháo gà Sài Gòn trưa 30-4 ấy tôi cứ nghĩ, cái đích đến là đây, nơi chiến tranh không còn nữa, nơi cuộc sống bình yên đang về với mọi người. Mùi cháo gà thơm nức làm tôi nhớ đến mạ tôi ở quê Quảng Bình, giờ này mạ hẳn đang nghe đài, ngóng tin con. Và 40 năm sau bát cháo gà Sài Gòn trưa 30-4 ấy vẫn như trước mặt tôi đây, ngạt ngào tình nghĩa...

Đi chợ Sài Gòn 30-4...

Là cử nhân tốt nghiệp Trường Đại học Thương nghiệp Hà Nội hẳn hoi mà sáng 30-4, tôi mới lần đầu tiên biết thế nào là quảng cáo! Dọc đường từ Xuân Lộc vào Biên Hòa, trên xa lộ Sài Gòn có trưng rất nhiều tấm biển to tướng với đủ màu sắc lòe lọet. Lớn nhất và gây ấn tượng là tấm biển vẽ một gương mặt người da đen đang cười, khoe hàm răng trắng tinh, đều răm rắp với chữ Hynos to tổ bố. Tấm biển rộng hàng chục mét vuông, được dựng bằng khung sắt bê-tông cao lớn giữa cánh đồng, đi xa hàng chục cây số vẫn thấy! Tôi hỏi một chị du kích dẫn đường ở Biên Hòa là họ vẽ cái gì thế, chị nhìn tôi như thể người từ mặt trăng xuống rồi cười toáng lên: "Họ quảng cáo loại thuốc đánh răng tên là Hynos! Cả miền Nam này dùng loại thuốc đánh răng này đấy!".

Bộ đội đi "chợ".

Sáng 1-5-1975 và những ngày sau đó, chúng tôi lại "trốn" đi chợ Bến Thành, chợ Lớn. Lúc bấy giờ bà con tiểu thương Sài Gòn vẫn buôn bán bình thường. Các xe nước mía, nước sinh tố, bánh mỳ... rôm rả tiếng chào mời. Tuy nhiên thỉnh thoảng lại có tiếng súng AK nổ. Đó là tiếng súng của bộ đội quân quản bắn chỉ thiên để chặn bọn cướp dây chuyền, túi xách trên phố. Loại hàng chạy nhất lúc ấy là cờ đỏ sao vàng đủ loại to nhỏ và tấm biển mê-ca nền đỏ chữ vàng in câu nói của Bác Hồ: "Không có gì quý hơn độc lập tự do". Bà con đổ nhau đi mua cờ đỏ sao vàng để treo ở cổng nhà và lập bàn thờ Tổ quốc có ảnh Bác Hồ, còn tấm biển "Không có gì quý hơn độc lập tự do" thì gắn lên tường.

Sau này tôi mới biết là các loại cờ, biển ấy là do làng Thổ Tang (Phú Thọ) sản xuất và họ ùn ùn chở vào Nam theo ngay sau đoàn quân giải phóng! Nhạy bén kinh doanh như thế phải gọi là siêu! Loại hàng bán chạy thứ hai là hàng "lưu niệm" bán cho bộ đội về Bắc như: khung xe đạp, radio Nhật , đồng hồ Nhật, búp bê nhựa biết nháy mắt, áo len, khăn voan...Trên các bến xe, hình ảnh người bộ đội ba lô căng phồng, trên buộc một chiếc khung xe đạp và treo vắt vẻo con búp bê có đôi mắt chớp nhấp nháy, long lanh đã trở thành hình ảnh đặc trưng, quen thuộc! Các loại khăn len búp bê, áo comple, áo len... thời đó ở chợ Bến Thành, Chợ Lớn... mua một chiếc được biếu một chiếc. Tất len (vớ) chỉ 5 đồng một đôi, lại được biếu thêm đôi nữa. Tôi hỏi chị bán hàng ở chợ Bến Thành: "Sao lại mua một biếu một thì còn gì lời lãi", chị bảo: "Buôn bán là dzậy, chú!".

Bộ đội giải phóng đa phần là thanh niên học cấp 2 cấp 3 làng quê miền Bắc. Lớn lên ở nông thôn, vào chiến trường lại ở rừng núi nên vào Sài Gòn anh em rất bỡ ngỡ. Có chuyện vui mà mỗi lần nhớ lại tôi lại cười một mình. Cậu y tá tên Thành, người Thái Bình ở trung đoàn bộ được điều đi giúp tôi là "nhà báo" ở Ban Chính trị đi nhận giấy in về in bản tin. Chúng tôi gọi một chiếc xe lam. Hồi đó, đang quân quản nên bộ đội gọi xe nào xe đó vui vẻ phục vụ, sau đó chủ xe được cấp một giấy chứng nhận: "Đã phục vụ quân giải phóng" việc này việc kia... do sư trưởng Nam Phong ký, chẳng phải trả tiền nong gì cả.

Vui nhất là chuyện anh Diên người Tày, quê Lạng Sơn là anh nuôi đơn vị tôi. Ngay buổi sáng 1-5-1975 đi Cầu Bông chợ mua chục cá lóc, anh về đếm mãi vẫn cứ 12 con, bèn lật đật ra chợ tìm cho được bà bán cá trả lại hai con vì "tội người ta", "buôn bán kiểu này thì lời cái gì". Khi anh tìm được bà bán cá, bà cười toáng lên: "Chú giải phóng ơi, "một chục" ở đây là 12 chứ không phải 10 nghen!". Anh về kho nấu bữa tối, còn hai con cá để lại ngày mai cho vào chỗ bệ cầu vì thấy ở đó có nước! Sáng mai anh đi bắt cá để nấu cháo thì cá không còn nữa, vội đi báo cáo thủ trưởng. Tưởng có người làm mồi nhậu ban đêm nhưng khi đến nơi ai cũng ôm bụng cười vì cá thì mất mà cầu thì tắc, phải nhờ ông thợ hàng xóm sang thông hộ...

Mới đó mà đã 40 năm. Con cái tôi bây giờ đã lớn hơn tuổi mình ngày đầu tiên ở Sài Gòn. Tôi đã có cháu nội. Nhưng sao những kỷ niệm cứ như mới hôm qua, thơm nức mùi áo lính...

Ngô Minh