Dù được giao quản lý, bảo vệ rừng nhưng để cháy và mất hàng trăm héc-ta; qua việc quản lý tài chính trong công tác giao khoán chăm sóc, bảo vệ rừng có dấu hiệu giả mạo chữ ký, lập chứng từ khống để chiếm đoạt tiền ngân sách..., đó là những sai phạm xảy ra tại Ban quản lý rừng phòng hộ Ia Grai (BQL RPH) tại kết luận của Thanh tra tỉnh Gia Lai.

Trụ sở Ban quản lý rừng phòng hộ Ia Grai.

Hàng loạt sai phạm

Thanh tra tỉnh Gia Lai đã tiến hành thanh tra về tổng vốn đầu tư và kết quả thực hiện vốn ngân sách đầu tư cho công tác trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng của BQL RPH Ia Grai (H. Ia Grai, Gia Lai) từ năm 2001-2017. Qua đó, đã phát hiện nhiều diện tích đất rừng, rừng được đầu tư đã không còn do lấn chiếm, chết, cháy gây thiệt hại lớn đến kinh phí của Nhà nước đầu tư cho công tác trồng, chăm sóc, quản lý, bảo vệ rừng.

Cụ thể, trong giai đoạn này, BQL được giao tổng diện tích rừng đầu tư là 717ha (trong đó trồng rừng phòng hộ là 572,7ha và trồng chăm sóc làm giàu rừng là 144,3ha) với tổng vốn đầu tư là hơn 17 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua kết quả thanh tra của Thanh tra tỉnh Gia Lai xác định: diện tích hiện còn tại thời điểm kiểm tra là 279,2ha, diện tích rừng bị mất, cháy, lấn chiếm là 360,1ha và hơn 119ha rừng trồng bị chết. Như vậy, BQL đã không thực hiện đúng trách nhiệm của chủ rừng theo quy định tại Luật Bảo vệ và phát triển rừng năm 2004 và khi để bị lấn chiếm, cháy trên 50,2% diện tích đất, rừng trồng qua các năm.

Thậm chí, trong công tác trồng, chăm sóc rừng trồng thể hiện sự bất minh khi đơn vị BQL lập hồ sơ trồng rừng và đã tiến hành nghiệm thu nhưng khi đi kiểm tra Thanh tra tỉnh phát hiện không có cây nào được trồng. Cụ thể, năm 2005, BQL được rót gần 1,5 tỷ đồng cho công tác trồng rừng. Theo hồ sơ báo cáo diện tích rừng trồng thiết kế là 100ha tại khoảnh 2,4,7 Tiểu khu 344 thuộc xã Ia O (H. Ia Grai), loại cây trồng sao đen, mật độ trồng 1.000 cây/ha và đã được nghiệm thu với diện tích thực trồng là 80ha. Thế nhưng, qua thanh kiểm tra thì toàn bộ diện tích 80ha thực trồng này đã không còn bởi do người dân lấn chiếm, trồng rừng không thành rừng. Theo kết quả kiểm tra thực tế thì hầu hết khu vực triển khai trồng rừng này là đất có cây rừng tự nhiên và một số diện tích bị người dân lấn chiếm để canh tác nông nghiệp. Trớ trêu hơn, không hề có một cây Sao đen nào trên diện tích đất rừng trồng này.

Chưa kể, qua thanh tra phát hiện ngoài việc để mất diện tích đất, rừng trồng, công tác quản lý, chăm sóc rừng trồng còn nhiều thiếu sót, tỷ lệ cây trồng không còn của rừng trồng 2010 (123,5ha) chiếm 95-97%, quy về mật độ trồng theo hồ sơ dự toán, thiết kế chỉ còn khoảng 3,67ha. Bởi hơn 119,8ha đã bị chết, cháy nhưng BQL cũng không có báo cáo gửi cơ quan quản lý cấp trên. Đồng thời, Thanh tra tỉnh Gia Lai cũng xác định việc phá rừng trồng, lấn chiếm đất trồng rừng đã diễn ra trong nhiều năm nhưng hàng năm BQL không theo dõi, thống kê được đối tượng, diện tích rừng trồng bị phá, diện tích rừng bị lấn chiếm. Như vậy, ước tính diện tích rừng bị mất, cháy, cây rừng trồng chết gây thiệt hại, lãng phí tài sản Nhà nước tương ứng với số tiền gần 12,5 tỷ đồng.

Có dấu hiệu chiếm đoạt ngân sách

Cũng qua thanh kiểm tra, Thanh tra tỉnh Gia Lai phát hiện BQL giao khoán chăm sóc, bảo vệ rừng thiếu chặt chẽ, không đúng đối tượng, không đúng quy định của pháp luật nhưng vẫn thanh toán tiền giao khoán. Điển hình như từ năm 2013 đến 2017, BQL lập hợp đồng giao khoán cho lực lượng dân quân 2 xã Ia O và Ia Chía (H. Ia Grai) thực hiện quản lý, bảo vệ rừng với số tiền hơn 215 triệu đồng. Hàng năm, sau khi thanh lý hợp đồng, đại diện lực lượng dân quân xã đến nhận số tiền công và lập danh sách chi tiền cho các thành viên. Tuy nhiên, qua xác minh của Thanh tra tỉnh từ một số người có tên trong danh sách thì hầu hết những người này không biết cụ thể nhiệm vụ của mình phải làm và có trường hợp khẳng định chữ ký nhận tiền không phải là của mình.

Ngoài ra, BQL còn không thực hiện đúng nguyên tắc tài chính trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho công tác quản lý, bảo vệ rừng không đúng đối tượng với tổng số tiền hơn 4,1 tỷ đồng. Qua xác minh của Thanh tra tỉnh với một số cá nhân đứng tên ký nhận tiền giao khoán quản lý, bảo vệ rừng, trong một số phiếu chi cho nhóm hộ trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng trồng đều thể hiện họ không phải là trưởng nhóm trồng, chăm sóc rừng như trong các phiếu chi mà chỉ là người được BQL nhờ ký các thủ tục để hợp thức hóa cho việc thanh, quyết toán. Điển hình như trường hợp ông Siu Nghét (xã Ia O, H. Ia Grai) khẳng định: năm 2010, ông không nhận làm đường ranh cản lửa cho BQL nhưng ông được người của BQL nhờ ký tên vào các thủ tục thanh toán với số tiền hơn 99 triệu đồng. Tương tự, ông cũng không công nhận là trưởng nhóm của nhóm hộ trồng, chăm sóc rừng năm 2010 với diện tích 30,1 ha và cũng không nhận tiền trong 5 phiếu chi với số tiền hơn 700 triệu đồng, chữ ký trong hồ sơ là do người của BQL nhờ ký hộ và được "trả công" 50.000 đồng (!?).

Thậm chí, qua thanh tra còn phát hiện có dấu hiệu giả mạo chữ ký của người nhận tiền trồng rừng, khoán chăm sóc rừng trên các phiếu chi, lập danh sách nhận tiền khống tại BQL này. Đơn cử, như ông Đặng Hồng (trú làng Bía, xã Ia Chía) khẳng định gia đình ông không thực hiện việc chăm sóc rừng cho BQL với diện tích 94,3ha như theo hồ sơ của BQL. Chữ ký trên 4 phiếu chi với tổng số tiền gần 250 triệu đồng không phải của ông và ông cũng không hề nhận tiền ghi trên các phiếu chi này. Qua xác minh bước đầu, Thanh tra tỉnh Gia Lai xác nhận BQL đã nhờ người dân địa phương ký một số chứng từ hoặc giả mạo chữ ký trên một số phiếu chi thanh toán chi phí trồng, chăm sóc bảo vệ rừng với tổng số tiền là hơn 2,6 tỷ đồng.

Thanh tra tỉnh Gia Lai xác định: trách nhiệm chính trong những sai phạm trên thuộc về các lãnh đạo BQL. Trong đó, giai đoạn từ năm 2001 đến tháng 3-2015 gồm: ông Ngô Càng Thanh, nguyên Trưởng BQL, ông Nguyễn Đức Ánh và Đinh Văn Khẩn, nguyên Phó trưởng BQL, ông Lê Tiến Hiệp, Phó trưởng BQL từ tháng 3-2014 đến tháng 2-2015, Trưởng ban Quản lý từ tháng 3-2015 đến nay cũng phải chịu trách nhiệm chính. Cùng với đó, một số cá nhân thuộc bộ phận kế toán, kỹ thuật của BQL cũng phải chịu trách nhiệm về những sai phạm này.

Trước những sai phạm nghiêm trọng và có dấu hiệu giả mạo chữ ký, lập chứng từ khống để chiếm đoạt tiền ngân sách tại BQL RPH Ia Grai, UBND tỉnh Gia Lai đã đồng ý để Thanh tra tỉnh chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc đến CQCSĐT CA tỉnh Gia Lai để tiếp nhận, thụ lý xử lý theo quy định của pháp luật.

MINH TÂN