Siem Reap - thành phố giữa đại ngàn (2)

Thứ ba, 08/09/2015 09:28

* Bài cuối: Nụ cười Bayon

(Cadn.com.vn) - Cách Angkor Wat chỉ khoảng 1km là thành phố cổ Angkor Thom, ghi dấu một triều đại cực thịnh rồi suy vong của những vương triều đã khuất. Nơi đây nổi tiếng với "nụ cười Bayon" từ bi và đầy bí hiểm mà bạn có thể từng bắt gặp trên những con tem, những cuốn sách, ấn phẩm về đất nước này.

Con đường thảm nhựa với rừng đại ngàn bao bọc xung quanh tiếp tục đưa chúng tôi đến với cố đô Angkor Thom (tiếng Campuchia: thành phố vĩ đại). Con đường dẫn vào cổng chính vượt qua hào sâu và bức tường cao vút được trang trí với 2 hàng tượng đá mỗi bên 54 Deva (theo đạo Hindu, đây là các vị thần) cùng trong tư thế nắm giữ thân rắn thần Nagar, còn 7 đầu rắn thần Nagar vươn cao xòe rộng ở đầu con đường. Đây là điển tích "khuấy biển sữa" hình thành nên vũ trụ, nên mặt trời, mặt trăng... và những tiên nữ Apsara. Nổi bật trên cánh cổng phía nam vào cố đô Angkor Thom là bức tường thành với bức tượng bán thân 4 mặt quay về 4 hướng khác nhau, đôi mắt khép hờ, miệng nở nụ cười hiền từ, bí hiểm, người ta gọi đó là "nụ cười Bayon" và nụ cười bí ẩn này xuất hiện ở khắp ngôi đền Bayon-trung tâm của cố đô Angkor Thom trường tồn đến ngày nay.

Du khách bên những bức tượng đá mang "nụ cười Bayon".

Angkor Thom là kinh đô của vị vua Jayavarman II được xây dựng vào cuối thế kỷ XII theo phong cách Phật giáo, thế nhưng ở ngôi đền Bayon - công trình kiến trúc kỳ vĩ nhất của toàn bộ khu di tích Angkor giao thoa của văn hóa bản địa và trường tồn đến ngày nay. Nhìn từ xa, giữa rừng cây cổ thụ cao vút, ngôi đền Bayon dường như chịu số phận bào mòn của thời gian, bàn tay con người nhiều nên nhìn có phần hoang phế hơn. Ngày chúng tôi đến với "nụ cười Bayon", con đường phía Đông dẫn vào cổng chính của ngôi đền đang được tu bổ. Dù không rộng lớn, nguy nga như Angkor Wat nhưng Angkor Thom lại ẩn chứa những điều thú vị khi bạn chỉ cần đặt bước chân đầu tiên qua bức tường của ngôi đền.

Những bức tượng đá đang nắm giữ thần rắn Nagar ở cổng vào cố đô Angkor Thom.

Những bức phù điêu, họa tiết chạy dọc thân tường, dọc hành lang hay trên mỗi cột đá đủ để hút hồn du khách bởi những nét chạm khắc tinh xảo, sống động về một triều đại đã khuất, một cuộc sống cách nay gần 900 năm. Tất cả hiện lên dưới bàn tay tài hoa của những người thợ tạo nên ngôi đền Bayon kỳ bí này. Bước vào những lối đi hẹp dọc hành lang ta cảm giác như bé nhỏ lại, thế nhưng khi chạm chân đến khoảng sân của điện thờ chính có 12 gian tỏa ra xung quanh nối liền với 54 ngôi tháp kích thước lớn nhỏ khác nhau, bầu trời chợt như mở rộng, trước mắt, trên đầu là những khuôn mặt của các vị thần Bayon nở nụ cười ẩn chứa sự từ bi, bao dung và có chút gì như nỗi u uẩn mơ hồ. Những nhà nghiên cứu cho rằng, trên 54 đỉnh tháp với 4 gương mặt của những "vị thần Bayon" kia chính là hình ảnh của nhà vua Jayavarman II nhưng cũng có người cho rằng đó là gương mặt của thần Shiva (Ấn Độ giáo) hay là hình ảnh của Quán Thế Âm (Avalokitesvara) của Phật giáo Đại thừa.

Thế nhưng, với những người dân Campuchia, đó là những vị thần đang quan sát về bốn phương của đất nước, bảo hộ cho họ qua hàng trăm năm qua. Điều chúng tôi ngạc nhiên là trên gương mặt kia hay trên những bức tường đã xuất hiện nhiều lỗ tròn được đục, hóa ra đó là những vết còn lại của việc đưa đá lên cao xây dựng nên ngôi đền Bayon. Bằng cách đục trên đá những lỗ tròn, người thợ đá dùng thanh gỗ đặt vào làm thành những thanh giằng để đưa những tảng đá nặng hàng tấn lên cao. Bên những gương mặt tượng đá mang "nụ cười Bayon" xen lẫn là các tượng tạc thần Vishnu - vị thần của sáng tạo, chim thần Garuda, rắn thần Nagar và những tiên nữ Apsara đang uyển chuyển. Giữa khoảng sân rộng của ngôi điện chính, dù có cả hàng trăm du khách đang chiêm ngưỡng nhưng tuyệt không có một tiếng nói to. Gương mặt ai cũng giãn ra, nở nụ cười nhẹ bỗng khi chiêm ngưỡng "nụ cười Bayon" đặc biệt kia.

Du khách ngơ ngẩn trước những bức phù điêu sống động của ngôi đền Bayon.

Đến với Angkor mỗi ngày là mỗi cảm xúc khác nhau nhưng vẫn như mới mẻ và đầy mãnh liệt. Không chỉ choáng ngợp trước những công trình hoàn toàn bằng đá được xếp với nhau không cần chất liệu kết dính hay ma mị trước những nét điêu khắc, chạm trổ tinh xảo mà lòng bỗng thanh thản, nhẹ bỗng trước những "nụ cười Bayon" kỳ bí. Hàng trăm năm lịch sử cường thịnh rồi suy tàn như hiện về trước mắt. Bâng khuâng rời khu di tích Angkor, trở về nơi thành phố Siem Reap năng động, náo nhiệt, lòng chợt nhận ra một điều giản dị: đời người hạn hẹp, thời gian là vĩnh hằng và chỉ có những gì chứa đựng giá trị văn hóa mới tồn tại vĩnh viễn với thời gian.

Minh Tân