Dự án (DA) Khu nghỉ dưỡng Nama (Nama Resort) tại số 85 đường Nguyễn Chí Diểu, P.  Thành, TP Huế (TT-Huế) nằm trong Khu vực bảo vệ (KVBV) I di tích đang được nhà đầu tư Cty TNHH Đầu tư Du lịch Kinh Thành (viết tắt là Cty Kinh Thành) xúc tiến các thủ tục ban đầu. Tuy nhiên, dư luận tỏ ra lo sợ DA này khi triển khai xây dựng sẽ ảnh hưởng đến kinh thành Huế.

Phối cảnh DA khu nghỉ dưỡng Nama đã được Sở Xây dựng TT-Huế thẩm định.

Phải tuân thủ Luật Di sản

Dự án Nama Resort được UBND tỉnh TT-Huế có quyết định chủ trương đầu tư lần đầu vào tháng 11-2015 với tên gọi Khu nghỉ dưỡng cao cấp Aman Huế, do Cty Kinh Thành làm chủ đầu tư, thời hạn hoạt động 30 năm. Vào ngày 21-6-2017, DA được điều chỉnh lần đầu với thời gian hoạt động 50 năm trên diện tích 6.338 m2, tổng vốn đầu tư gần 197 tỷ đồng. DA là khu nghỉ dưỡng đẳng cấp có quy mô 20 phòng khách sạn cao cấp cùng với hệ thống nhà hàng, spa, hồ bơi và các dịch vụ tiện ích khác. Đến nay, nhà đầu tư cơ bản hoàn chỉnh các thủ tục liên quan đến đầu tư xây dựng và công tác giải phóng mặt bằng.

Khu vực triển khai DA tiếp giáp 3 tuyến đường Nguyễn Chí Diểu, Hàn Thuyên, Đoàn Thị Điểm và nằm sát với Đại nội Huế. Khu đất này là khu vực sân vườn của Khâm Thiên Giám triều Nguyễn- một di tích khí tượng thiên văn duy nhất còn sót lại trong lịch sử Việt Nam và là nơi tọa lạc của Thái Y giảng đường, một trong những cơ quan của Thái Y viện triều Nguyễn- nằm trong KVBV I di tích. Khâm Thiên Giám là danh sách di sản cấp I thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế đã được công nhận Di sản Văn hóa Thế giới năm 1993. Được biết, di tích Khâm Thiên Giám bị phá hủy từ thời Pháp, trong chiến tranh chống Mỹ là trở thành sân bóng của thiếu niên với tên gọi là Lửa Hồng và một rạp chiếu bóng dành cho thiếu nhi cạnh bên. Sau năm 1975 thì Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh TT-Huế tiếp quản khu đất này.

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Xuân Hoa, người đã ký tên trong tấm bản đồ về di tích Khâm Thiên Giám - Bộ Học khi còn là Giám đốc Sở Vh-tt tỉnh TT-Huế cho rằng, khu vực DA này nằm trong hồ sơ công nhận Di tích cấp quốc gia đặc biệt, Di sản Văn hóa thế giới nên mọi hoạt động ở đây phải tuân thủ theo Luật Di sản, trong đó có quy định KVBV I di tích phải phục hồi nguyên trạng về kiến trúc. Bất cứ DA gì cũng phải thận trọng, luật không cấm hẳn việc khai thác di tích nhưng không được xâm phạm. Ông Hoa cũng nói rằng, khu vực đường Đoàn Thị Điểm là không gian văn hóa, lịch sử tiếp giáp Hoàng thành Huế, là điểm ra của du khách sau khi tham quan. Vì vậy, địa phương nếu muốn khai thác thì nên quy hoạch lại không gian đường Đoàn Thị Điểm- Lê Thánh Tôn đoạn từ đường Mai Thúc Loan đến đường 23 Tháng 8.

Việc quy hoạch phải thể hiện ý đồ không gian về kiến trúc, sinh hoạt, dịch vụ, kinh tế để tạo ra không gian văn hóa lịch sử, góp phần thu hút khách, tôn tạo vẻ đẹp kinh thành. Quy hoạch cần tập trung tu bổ phần di tích, điều chỉnh kết cấu hạ tầng dân cư, hạ tầng dịch vụ. Quy hoạch đó phải định hướng cho cuộc sống người dân và định hướng kiến trúc. Phải tuân thủ nguyên tắc kiến trúc kinh thành Huế, khuyến khích người dân xây dựng nhà cửa có những đường nét kiến trúc truyền thống. Vì vậy, DA Nama triển khai cũng phải tuân thủ điều này. "Yếu tố đáng lo ngại là DA này có địa chỉ 85-Nguyễn Chí Diểu. Khu đất này trước kia không thuộc tuyến đường này, việc cho phép như vậy rất dễ dẫn đến công trình sẽ ngược hướng với các công trình di tích kinh thành Huế, sẽ đối mặt với khu di tích Lục Bộ nếu được khôi phục", ông Hoa bày tỏ lo lắng.

Cũng theo ông Hoa, ở khu đất này trước đây khi CTCP Du lịch Hương Giang lập đề án xây dựng khách sạn, nhà hàng cũng có tuân thủ yếu tố gốc được công bố khai quật khảo cổ học nhưng hướng được mở ra đường Đoàn Thị Điểm, đối diện kinh thành nhằm có không gian đẹp, thu hút khách. "Hội đồng kiến trúc của tỉnh lúc đó đã bác DA này, yêu cầu thay đổi hướng mặt về đường Hàn Thuyên để tôn trọng không gian quy hoạch chung của hoàng thành. Vì vậy, bây giờ không có lý do gì để cấp DA theo địa chỉ đường Nguyễn Chí Diểu, dễ dẫn tới nguy cơ quay mặt về đường này, đối chọi với kinh thành Huế", ông Hoa phân tích.

Khu DA nằm trong KVBV I di tích Khâm Thiên Giám.

Phải hài hòa, đảm bảo phù hợp

Bà Trần Thị Hoài Trâm- Chánh Văn phòng UBND tỉnh TT-Huế cho biết, liên quan đến DA nói trên, UBND tỉnh đã liên tục chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát, báo cáo phương án giải quyết vướng mắc. Theo bà Trâm, qua rà soát vụ việc, có phát sinh một số nội dung cần thời gian thẩm tra, đối chiếu với các quy định để tìm phương án xử lý phù hợp. "Tỉnh phát triển các DA đầu tư nhưng phải bảo đảm việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản. DA này nằm trong vùng di tích nhạy cảm nên phải xem xét thấu đáo các yếu tố để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra", bà Trâm nêu quan điểm. Theo ông Hoàng Việt Trung- Phó Giám đốc Sở KH-ĐT tỉnh TT-Huế, đây là DA ở khu vực đất di tích nên theo chỉ đạo của UBND tỉnh là phải rà soát lại để đảm bảo phù hợp với các quy định của pháp luật.

Ông Phan Văn Tuấn- Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, cho biết do khu vực này trong KVBV I di tích nên bị vướng thủ tục đất đai. Tuy nhiên, trải qua nhiều mốc thời gian, khu vực này đã chồng lấn các giai đoạn kiến trúc. Đợt khảo cổ năm 2006 xuất hiện kiến trúc mờ nhạt, không có tài liệu, cơ sở để phục dựng lại công trình từng tồn tại. Vì vậy, theo ông Tuấn, chỉ nên ghi nhận đó là địa điểm di tích để nghiên cứu, bảo tồn địa điểm. Ngoài ra, khu vực triển khai DA chỉ nằm cạnh khu vực di tích Khâm Thiên Giám hiện còn sót lại. Ông Tuấn cho rằng, đây là KVBV I di tích thì phải có phương án phục hồi nhưng ở đây công trình không rõ ràng. Nên có DA với một kiến trúc hài hòa để phát triển trên nguyên tắc bảo đảm quy định. Vì vậy, để thực hiện DA, phải giải quyết vướng mắc về đất đai, cụ thể là điều chỉnh quy hoạch hoặc điều chỉnh khoanh vùng bảo vệ di tích.

GS-TS Trương Quốc Bình- Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia khẳng định, trong KVBV I di tích theo quy định không được phép xây dựng bất cứ công trình nào. Việc xây dựng chỉ được tiến hành ở khu vực bảo vệ 2 nhưng đã quy định những cái được làm, làm như thế nào chứ không thể tùy tiện. "Xây dựng khu resort ở KVBV I di tích là không được vì 2 công năng khác nhau. Trên nền tảng phế tích thì phải nằm trong DA tổng thể, cả một quần thể phế tích như thế thì người ta làm những gì để lưu lại những nội dung giá trị của di tích ấy. Phải giữ tuyệt đối những cái gì sót lại. Có thể làm một số công trình khác nhưng phải hài hòa, không che lấp dấu tích nền móng và di tích đó", GS-TS Trương Quốc Bình phân tích.

HẢI LAN