Sau 10 ngày tiếp nhận thông tin từ Trung tâm giáo dục thiên nhiên (ENV) về việc hộ dân nuôi gấu trái phép, Chi cục kiểm lâm tỉnh Nghệ An và Phòng Cảnh sát môi trường CAT Nghệ An đã phối hợp kiểm tra phát hiện thông tin này là không có cơ sở, số lượng gấu này là hợp pháp, đã được gắn chíp theo dõi.

Theo phản ánh của ENV, thời gian qua trung tâm đã nhận được thông tin về việc một số hộ dân trên địa bàn xã Quỳnh Yên, H.Quỳnh Lưu, Nghệ An có hành vi nuôi gấu trái phép. Sau khi tiếp nhận thông tin, ENV đã trực tiếp xác minh, đối chiếu với danh sách các cơ sở nuôi nhốt gấu trên địa bàn H. Quỳnh Lưu do Hạt Kiểm lâm H. Quỳnh Lưu cung cấp. Trên cơ sở đối chiếu, ENV phát hiện hộ gia đình ông C. (trú xóm 5 xã Quỳnh Yên, H. Quỳnh Lưu) đang nuôi 5 cá thể gấu bất hợp pháp trên địa bàn, trong đó có hai cá thể gấu con. Ngày 18-9, ENV đã gửi công văn số 623/2018/ENV cho Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Phòng Cảnh sát môi trường CAT Nghệ An đề nghị lập phương án xử lý vụ việc. Tiếp đó, ngày 19-9, đại diện ENV đã trực tiếp đến gặp, chuyển giao toàn bộ thông tin, hình ảnh vi phạm (tên hộ nuôi nhốt trái phép, địa chỉ cụ thể, mối quan hệ với các hộ nuôi nhốt có phép khác, video và các tài liệu, hình ảnh khác chứng minh hành vi vi phạm) đến lãnh đạo UBND tỉnh, Phòng CSMT Nghệ An và Chi cục Kiểm lâm.

Cũng theo ENV, ngày 27-9, khi liên hệ với Phòng CSMT CAT Nghệ An để cập nhật kết quả kiểm tra và xử lý vi phạm thì lực lượng chức năng chỉ kiểm tra tại hai cơ sở nuôi nhốt gấu hợp pháp trên địa bàn xã Quỳnh Yên, H. Quỳnh Lưu mà không phải địa điểm ENV cung cấp. Ngày 28-9, ENV tiếp tục làm việc trực tiếp với Phòng CSMT để chuyển giao thông tin và đề nghị ngay lập tức kiểm tra. 10 ngày sau khi cung cấp nguồn tin ban đầu, Phòng CSMT, Chi cục Kiểm lâm Nghệ An và đại diện CAX Quỳnh Yên đã kiểm tra đúng địa điểm ENV cung cấp nhưng "không phát hiện thấy dấu hiệu vi phạm pháp luật" tại cơ sở. Kết quả kiểm tra cho thấy, nhà ông C. chỉ nuôi 2 con gà (mỗi con được thả trong một chuồng gấu), 4 con hươu sao và vài con chó. Hình ảnh chủ hộ trùng khớp với hình ảnh người cho gấu ăn trong video được ENV cung cấp. Các chuồng (để trống hoặc nuôi gà) tại đây trùng khớp với hình dáng và kích thước các chuồng nuôi gấu (có gấu) trong video được ENV cung cấp. Gia đình ông C. có nuôi hươu sao ngay bên cạnh khu vực chuồng gà. Trong khi đó, đây là loài động vật rừng thông thường mà khi nuôi nhốt cần đăng ký và hoặc thông báo đến chính quyền địa phương, hạt kiểm lâm sở tại.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Cường - Chi cục phó Chi cục Kiểm lâm Nghệ An cho biết: Sau khi nhận thông tin từ ENV, UBND tỉnh đã có công văn hoả tốc yêu cầu chi cục kiểm lâm, CAT Nghệ An phối hợp kiểm tra. Qua kiểm tra, Chi cục kiểm lâm và Cảnh sát môi trường CAT Nghệ An đã phát hiện sự việc mà phía ENV phản ánh là không có cơ sở. "Quá trình kiểm tra, thì hộ gia đình ông C. trước đây vẫn nuôi gấu, số gấu này là tài sản của gia đình từ những năm trước để lại và gấu đã được gắn chíp theo dõi. Thời điểm kiểm tra, không phát hiện việc nuôi gấu trái phép" - ông Cường khẳng định. Cũng theo ông Cường, hiện trên địa bàn H. Quỳnh Lưu có 4 hộ nuôi gấu với 17 cá thể. Đây là số gấu cũ tồn đọng lại và được gắn chíp theo dõi, không phát hiện hộ nào nuôi gấu mới. Nếu vận động số lượng gấu được nuôi giữ ở những hộ gia đình này trả về tự nhiên thì gấu sẽ không thích nghi được môi trường. Vì vậy, số lượng gấu này chỉ có thể vận động hộ nuôi trả về các trung tâm cứu hộ. Nhưng để thực hiện được vấn đề này thì buộc phía Trung tâm giáo dục thiên nhiên phải có sự hỗ trợ một phần kinh phí cho họ. Còn về vấn đề phản ánh của phía ENV về việc chuồng gấu biến thành chuồng nuôi gà thì ông Cường giải thích: Những chuồng gấu này do người dân tự đóng, trong khi một số con gấu già đi và chết rồi thì người dân có thể tận dụng chuồng không này để nuôi gà, chó là chuyện bình thường, việc này cơ quan chức năng cũng tạo điều kiện và khuyến khích người dân nuôi.

Giải thích về số gấu này không được cấp phép mà chỉ được gắn chíp theo dõi, ông Cường giải thích: Số gấu này là tài sản của người dân nên nếu cấp phép là hợp thức hóa cho người dân nên không thể cấp phép được. Số gấu gắn chíp này là do Hạt kiểm lâm Quỳnh Lưu theo dõi và kiểm tra. Cũng theo ông Cường, không có cơ sở xác định nguồn thông tin bị lộ trước khi đoàn kiểm tra đến. Bởi nhận được nguồn tin là lực lượng chức năng tổ chức kiểm tra kịp thời ngay. Nếu phát hiện ra thông tin rò rỉ hay có dấu hiệu vi phạm thì công an sẽ phát hiện và xử lý ngay.

Dương Hóa