(Cadn.com.vn) - Sau nhiều nỗ lực của hai địa phương Đà Nẵng và TT-Huế, cuối cùng Hải Vân Quan đã được công nhận là Di tích Quốc gia. Câu hỏi đặt ra bây giờ là sẽ làm gì tiếp theo để bảo vệ, khai thác di tích? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Huỳnh Văn Hùng-Giám đốc  Sở VH-TT thành phố Đà Nẵng về vấn đề này.

P.V: Đến bây giờ Hải Vân Quan mới được công nhận là Di tích Quốc gia, theo ông như vậy có quá muộn khi di tích đã và đang xuống cấp nghiêm trọng?

 Ông Huỳnh Văn Hùng: Dẫu muộn nhưng phải nói việc Hải Vân Quan trở thành Di tích Quốc gia là niềm vui rất lớn. Chúng ta đều biết, Hải Vân Quan được triều Nguyễn xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, đến nay đã trải qua gần 200 năm. Dù công trình được xây bằng vật liệu kiên cố nhưng qua bao biến thiên của lịch sử và thời tiết khắc nghiệt ở miền Trung, tình trạng Hải Vân Quan hiện xuống cấp đáng báo động. Hai cửa quan, phần chính của công trình dần bong tróc, lối đi bị xói lở, cây cỏ xâm thực... Ngày trước, với mục đích xây dựng công trình phòng thủ, người Pháp xây các lô cốt tại Hải Vân Quan, việc này đã xâm phạm và ảnh hưởng không nhỏ đến di tích... Những hiện trạng đó chúng tôi đã thấy, tuy nhiên trước đây do nhập nhằng về địa giới hành chính giữa thành phố Đà Nẵng và TT-Huế nên việc bảo tồn, bảo vệ Hải Vân Quan vẫn chưa được tiến hành. Trước thực trạng trên, thời gian qua hai địa phương Đà Nẵng và TT-Huế đã có nhiều buổi làm việc, với tinh thần là đặt mục tiêu bảo vệ, giữ gìn di tích Hải Vân lên trên hết. Vì thế hai địa phương đã cùng lập hồ sơ đề nghị công nhận Hải Vân Quan là di tích cấp quốc gia, nhận sự đồng thuận, ủng hộ rất cao của lãnh đạo Cục Di sản văn hóa, Bộ VH-TT và DL. Ngày 14-4 vừa qua, Hải Vân Quan được công nhận là di tích cấp Quốc gia, điều này  tạo tiền đề quan trọng để thực hiện công tác trùng tu, tôn tạo di tích đặc biệt này.

Di tích Hải Vân Quan.

P.V: Việc bảo vệ và trùng tu di tích Hải Vân Quan sẽ được thực hiện như thế nào, thưa ông?

* Theo sự thống nhất của ngành văn hóa hai địa phương, trước mắt Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế chi kinh phí khoảng 500 triệu đồng để thực hiện một số hạng mục cấp thiết bảo vệ di tích Hải Vân Quan. Trong đó có việc làm lại lối đi cho du khách, thực tế các lối đi lên Hải Vân Quan đã hư hại nghiêm trọng, dẫn đến việc nhiều du khách té ngã, ngoài ra, còn làm lan can bảo vệ, vệ sinh quanh khu vực di tích...Sau đó, hai địa phương sẽ tiến hành khoanh vùng bảo vệ Hải Vân Quan gồm hai khu vực I và II thuộc địa giới hành chính của H. Phú Lộc (tỉnh TT-Huế) và Q.Liên Chiểu (TP Đà Nẵng) để đảm bảo giữ gìn, bảo tồn những hạng mục, yếu tố gốc gắn liền với công trình và tạo cơ sở cho việc phục hồi, tu bổ, tôn tạo cũng như phát huy hiệu quả giá trị của Hải Vân Quan. Sở VH-TT hai địa phương sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan nghiên cứu xây dựng quy chế quản lý và kế hoạch bảo tồn sau khi công trình được xếp hạng di tích.

Tình trạng du khách leo trèo lên các lô cốt để chụp hình lưu niệm ở Hải Vân Quan khá phổ biến hiện nay.

P.V: Nhiều người băn khoăn về việc khai thác di tích Hải Vân Quan như thế nào, khi hai địa phương Đà Nẵng và TT-Huế cùng quản lý?

* Tôi khẳng định là không có chuyện khoanh vùng quản lý, khai thác riêng biệt ở Hải Vân Quan, mà TT-Huế và Đà Nẵng sẽ cùng phối hợp để thực hiện việc này. Sắp đến, hai địa phương sẽ phối hợp xây dựng bộ tiêu chí quản lý Hải Vân Quan, căn cứ trên bộ tiêu chí này để thực hiện. Chúng tôi đã nghĩ đến việc bán vé tham quan Hải Vân Quan. Tuy nhiên muốn Hải Vân Quan trở thành điểm đến hấp dẫn thì cần có dự án lớn, đầu tư hàng chục tỷ đồng để trùng tu, tôn tạo. Việc trùng tu di tích Hải Vân Quan cũng đặt ra nhiều vấn đề, như có nên đập bỏ hay giữ lại các lô cốt do người Pháp xây dựng ở đây hay không? Thời gian đến hai địa phương sẽ tổ chức các hội thảo, tọa đàm để tham vấn ý kiến của các nhà nghiên cứu, chuyên gia, từ đó có cơ sở lập kế hoạch trùng tu, tôn tạo nguyên trạng cho di tích Hải Vân Quan. Đầu tuần này (chiều 24-4),  lãnh đạo hai sở VH-TT Đà Nẵng và TT-Huế sẽ cùng khảo sát thực tế hiện trạng của Hải Vân Quan, từ đó sẽ có phương án trùng tu, bảo tồn thích hợp. Điều quan trọng mà lãnh đạo hai địa phương xác định là phải giữ gìn bằng được di tích Hải Vân Quan, để nơi đây không chỉ trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, mà còn là điểm kết nối quan trọng giữa hai địa phương TP Đà Nẵng và TT-Huế.

Hoàng Anh (thực hiện)