(Cadn.com.vn) - Vụ tấn công gần đây nhằm vào bé gái 14 tuổi Malala Yousufzai, vốn gây ra sự phẫn nộ trên toàn thế giới, thêm vào danh sách dài các cuộc tấn công của Taliban tại Pakistan nhằm vào thường dân và quân đội, chủ yếu là khu vực bộ lạc vô chính phủ dọc biên giới với Afghanistan. Nhóm phiến quân Hồi giáo bị cấm hoạt động, được gọi là Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP), có quan hệ mật thiết với Taliban tại Afghanistan và Al-Qaeda, khẳng định đã giết Yousufzai sau giờ tan học hôm 9-10.

TTP là Taliban?

Không phải đến vụ sát hại bé gái 14 tuổi này, TTP mới “nổi tiếng”. Trước đó, nhóm này gây sự chú ý trên toàn cầu khi Faisal Shahzad, một người Mỹ gốc Pakistan, cố gắng kích nổ một quả bom xe tại Quảng trường Thời đại ở New York, Mỹ hồi tháng 5-2010. TTP nhận trách nhiệm, và Shahzad khai rằng y được nhóm khủng bố này huấn luyện. Tháng 9 năm đó, Bộ Ngoại giao Mỹ liệt TTP vào nhóm các tổ chức khủng bố nước ngoài.

Tuy nhiên, theo một nhà phân tích Pakistan, TTP không phải là Taliban, nhóm khủng bố Hồi giáo đang “làm mưa làm gió” tại Afghanistan.  Cái tên Taliban cũng không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Chính thức được gọi là Tehrik-i-Taliban Pakistan vì nhóm này có quan hệ chặt chẽ với Taliban tại Afghanistan cũng như với al-Qaeda. Hai nhóm này có chung tư tưởng tôn giáo cực đoan mặc dù có những đặc trưng riêng. Raza Rumi, Giám đốc chính sách và các chương trình tại Học viện Jinnah, cho rằng, TTP và Taliban tại Afghanistan có mục tiêu khác, nhưng chiến thuật là như nhau. “Mục tiêu chính của TTP là nhà nước và quân đội Pakistan. Chúng căm ghét thực tế là Pakistan đang liên minh với phương Tây và muốn Luật Sharia được thực hiện tại Pakistan”, ông nói.

Một nhà phân tích khủng bố khác lưu ý rằng, có một di sản được chia sẻ giữa hai nhóm. Taliban tại Pakistan nổi lên như là một sức mạnh nhờ vào sự hỗ trợ của Taliban. Trong thời gian Liên Xô tấn công Kabul các tay sứng từ Pakistan vượt biên giới sang Afghanistan để chiến đấu song họ vẫn giữ mối quan hệ chặt chẽ với Taliban sau khi trở về nước.

Thủ lĩnh TTP Baitullah Mehsud (giữa) trong một đoạn băng do nhóm công bố hồi năm 2009. Ảnh: Occident.blogspot.com

TTP muốn cai trị Pakistan

Kể từ khi thành lập đến nay, TTP không ngừng mở rộng mạng lưới. Họ “không còn trốn trong núi, hang động. Họ duy trì các phe phái ở khác vùng xa xôi khác như tỉnh Punjab. Nhóm cũng chiêu mộ các băng nhóm tội phạm để quyên góp tiền thông qua các vụ bắt cóc và tống tiền.

TTP phản đối chính phủ và các đồng minh, đặc biệt là Mỹ. Khi cựu Tổng thống Pervez Musharraf đứng về phía Mỹ năm 2001, Taliban bắt đầu phẫn nộ quân đội vì coi đó là “hành động bán nước”. TTP hợp tác chặt chẽ với mạng lưới Haqqani nhưng không phối hợp hoạt động với tất cả các nhóm chiến binh trong khu vực vùng bộ lạc.  Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, TTP đang chiến đấu lật đổ chính phủ Pakistan thông qua một chiến dịch khủng bố. Vì Islamabad là đồng minh của Mỹ và các nước khác, TTP cũng tấn công các lợi ích nước ngoài bên trong và bên ngoài Pakistan.

Tại Pakistan, TTP không những nhắm mục tiêu các thành viên của lực lượng vũ trang mà còn sát hại dân thường vì những lý do chính trị và tôn giáo. TTP thực hiện vụ đánh bom hồi tháng 12-2009 nhằm vào một nhà thờ Hồi giáo mà các sỹ quan quân đội thường xuyên lui tới, làm chết 36 người và bị thương 75 người. Tháng 3-2011, một quả bom phát nổ tại một trạm xăng giết chết hàng chục người. Cuộc tấn công vào một ngôi đền Sufi vào tháng 4-2011 giết chết 50 người tại Dera Ghazi Khan. Thậm chí, TTP cũng bị tình nghi tham gia vào vụ sát hại cựu Thủ tướng Pakistan Benazir Bhutto hồi năm 2007.

Tại sao khó tiêu diệt TTP?

Quân đội Pakistan bắt đầu săn đuổi các nhóm phiến quân ở các khu vực bán tự trị dọc theo biên giới Pakistan với Afghanistan, được gọi là các vùng bộ tộc do liên bang quản lý (FATA), vào năm 2002. Tuy nhiên, TTP vẫn không ngừng lớn mạnh.

Năm 2007, các nhóm phiến quân ở khu vực bộ tộc của Pakistan tập hợp thành lực lượng Tehrik-i-Taliban dưới sự chỉ huy của Baitullah Mehsud, người bị giết trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ vào năm 2009. Kể từ khi hình thành, TTP bị chi phối bởi bộ lạc Mehsud. Khi Baitullah Mehsud chết, các phe phái cạnh tranh giành quyền lãnh đạo Tehrik-i-Taliban. “Khu vực bộ lạc tồn tại trong nhiều thập kỷ và hiện không chịu sự quản lý của nhà nước Pakistan”, ông Henman nói, và các lực lượng an ninh Pakistan không thể hiện diện tại đây. Họ chỉ thực hiện nhiệm vụ không thường xuyên và sau đó phải rút lui. Theo ông Rumi, các nỗ lực loại bỏ TTP càng làm họ trở nên hung hăng hơn. Do đó, việc quân đội Mỹ kịp thời rút khỏi Afghanistan là điều rất quan trọng đối Pakistan bởi giống như đồng minh Afghanistan, Taliban tại Pakistan tin rằng nhóm phải bảo vệ vùng đất Hồi giáo khỏi “những kẻ xâm lược”.

Quân đội Pakistan đã nỗ lực trong một thời gian dài và mặc dù có những thành công nhất định, họ vẫn phải tiếp tục kéo dài trò chơi “mèo vờn chuột”.

An Bình (Theo CNN)