Văn học Đà Nẵng bao giờ chắp cánh?
(Cadn.com.vn) - Chuẩn bị công tác xét thưởng tác phẩm văn học Hội Nhà văn Đà Nẵng năm 2013, tính đến nay, đã có 13 tác phẩm của 12 tác giả đăng ký tham dự. Trong đó bao gồm: 1 truyện ký, 1tập truyện ngắn, 1 nghiên cứu phê bình và 10 tập thơ. Theo dự kiến của Hội đồng nghệ thuật Hội Nhà văn Đà Nẵng, việc đánh giá thẩm định tác phẩm sẽ diễn trong tháng 10 và kết quả chính thức sẽ được công bố vào dịp cuối năm.
Đầu tiên, ở mảng văn xuôi, Cha tôi, truyện ký của Bùi Công Dụng (NXB Văn học) là một tác phẩm do tác giả viết về người cha của mình-ông Bùi Công Trọng (1918-2007). Trong lời mở đầu, tác giả viết: "Một cuộc đời, một sự nghiệp gắn chặt với những chuyển biến lớn lao và đầy hào hùng của đất nước, dân tộc Việt có biết bao con người, thế mà vẫn phải viết riêng về ông, chỉ để nói lên một điều nhỏ bé: trên con đường đầy nhọc nhằn nhưng rất đỗi vinh quang đó của dân tộc, còn có dấu chân của ông".
Nơi ấy tôi gởi lại một tình yêu, tập truyện ngắn của Huỳnh Viết Tư (NXB Đà Nẵng), theo tác giả, anh vốn là người làm thơ, nhưng lần này, anh muốn thể nghiệm mình qua lĩnh vực mới văn xuôi. Tập truyện gồm 9 truyện ngắn tâm đắc nhất, do anh chọn lọc trong suốt thời gian qua. Huỳnh Viết Tư có giọng văn chân chất, bình dị, gần gũi và dễ xúc cảm.
Gương mặt và cảm nhận, tập chân dung văn học của Thanh Quế (NXB Đà Nẵng), viết về 17 gương mặt văn học miền Trung, gồm những tên tuổi lớn đã qua đời như: Khương Hữu Dụng, Tế Hanh, Trinh Đường, Nguyễn Văn Bổng, Võ Quảng, Thu Bồn... đến những gương mặt gần đây như Bùi Tự Lực, Nguyễn Kim Huy, Nguyễn Nho Khiêm và nhà thơ Lào Bounthanong. Phần lớn các bài viết trong tập sách chủ ý nêu những cảm nhận của Thanh Quế với sự nghiệp sáng tác của mỗi tác giả, chứ không thực sự là những bài nghiên cứu lý luận. Tuy nhiên, qua tập sách, bằng sự diễn đạt xúc cảm, với những nhận xét vô cùng tinh tế, tác giả Thanh Quế có thể giúp người đọc hình dung khá rõ nét về những chân dung và phong cách sáng tác văn học của những gương mặt được nhắc đến.
![]() |
Các trại viên Trại sáng tác văn học - mỹ thuật thiếu nhi hè 2013 trong chuyến thực tế tại Bà Nà. Ảnh: P.V |
Về mảng thơ, Về xứ Đồng Long, trường ca của Lê Anh Dũng (NXB Văn Học) viết về những đổi thay của TP Đà Nẵng qua các thời kỳ, gồm các chương: Đồng vọng sông Hàn, Giải phóng, Đồng hành pháo hoa, Xứ Đồng Long, Theo những nhịp cầu, Hồn Non Nước... Trong đó, tác giả nhấn mạnh: Không phải bây giờ Đà Nẵng mới có rồng/ hơn trăm năm xưa trên Hải Vân quan/ Minh quân Lê Thánh Tôn thốt lên lời ngọc/ Đồng Long kia - trực chỉ -dải đất Hàn". Tình đồng đội của Bùi Hồng Khanh (NXB Văn học), gồm hơn 40 bài thơ viết về tấm lòng thủy chung với đồng đội, đồng chí, vừa da diết yêu thương, vừa đầm ấm tình người, nhất là những người đã cống hiến trọn đời mình cho quê hương đất nước.
Thơ của Bùi Hồng Khanh chân thật, bình dị nhưng sâu sắc, để lại nhiều cảm xúc cho người đọc. Mùa lửng của Nguyễn Hoàng Sa (NXB Hội Nhà văn), gồm những bài thơ về tình yêu, quê hương, chuyện đời, chuyện người... Dù vậy, chủ đề tập thơ giống như một câu hỏi lửng lơ, nửa chừng, có vẻ như tác giả muốn tìm kiếm một chốn nào đó? Một mùa riêng nào đó? Rút lòng viết nửa câu thơ/ Thả lênh đênh giữa đôi bờ thực hư... Đó là cái cảm nhận thường gặp trong suốt cả tập thơ Mùa lửng.
Lá thức của Vạn Lộc (NXB Hội Nhà văn), gồm 72 bài thơ Đường luật. Đây có thể được xem là một thể nghiệm táo bạo và cũng là một thử thách của chính tác giả trong bối cảnh thi ca hiện nay. Trước đó, Vạn Lộc đã ra mắt nhiều thi phẩm, trong đó phần lớn đều viết theo thể mới hoặc theo lục bát. Lần này, cảm xúc và suy tư Vạn Lộc lại được thể hiện trong một thể thơ, gò bó về đối, về vần, về niêm luật, song tác giả đã thể hiện bản lĩnh vừa phóng khoáng về cách diễn đạt, vừa không vi phạm những quy tắc yêu cầu khắt khe của thơ Đường luật.
Con chuồn chuồn nghê của Ngân Vịnh (NXB Đà Nẵng) là tập thơ viết về thiếu nhi. Có thể nói, ít có người làm thơ dành tình yêu cho thiếu nhi say sưa và kiên trì như Ngân Vịnh. Có lẽ chính vì điều đó, nên phần lớn những tập thơ của ông luôn được trẻ em đón nhận. Bằng giọng kể chuyện duyên dáng hóm hỉnh, một lần nữa, chúng ta có thể khẳng định tác giả đã đem đến một món quà ý nghĩa, bổ ích cho các em, nhất là trong giai đoạn người viết về trẻ em ngày càng ít ỏi...
Theo đánh giá ban đầu của Hội đồng nghệ thuật Hội Nhà văn Đà Nẵng, so với các năm về trước, dù chưa tính kỹ đến chất lượng nội dung, song đã nhìn thấy, năm nay tác phẩm văn học thành phố thực sự giảm sút về số lượng, về thể loại, và nhất là thiếu hẳn nhân tố mới. Qua tìm hiểu của chúng tôi, một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự nghèo nàn của hoạt động văn học năm vừa qua là việc ấn hành, phát hành tác phẩm mới quá khó khăn. Bởi ngoài những đầu sách thực hiện theo nhiệm vụ chính trị, thì hầu hết các tác giả muốn ra mắt tác phẩm mới đều phải tự bỏ tiền túi. Ngay cả sách về thiếu nhi cũng không hề có sự tài trợ nào. Cụ thể, trong các báo cáo Hội Nhà văn luôn đưa vào dự thảo sẽ ấn hành một tuyển tập của các tác giả chuyên viết về thiếu nhi Đà Nẵng, nhưng suốt 3 năm qua vẫn không thể đưa vào một kế hoạch kinh phí nào để việc này trở thành hiện thực.
Thiết nghĩ, trong xu thế hiện nay, nhằm hướng đến phát triển Đà Nẵng thành một thành phố văn minh hiện đại, bên cạnh việc đầu tư các lĩnh vực khác của hoạt động văn hóa xã hội, lĩnh vực văn học cần có những sự quan tâm, hỗ trợ đúng mức hơn. Có như vậy văn học Đà Nẵng mới có cơ may chắp cánh.
Trần Trung Sáng