(Cadn.com.vn) - Vay nóng hay còn gọi là “tín dụng đen” đang là vòng xoáy ngầm kéo theo nhiều hệ lụy khôn lường như đòi nợ thuê, siết nợ... Vô số trường hợp khi bước vào thế bí, họ chấp nhận vay nóng, còng lưng trả những khoản lãi “cắt cổ”. Ghi nhận tại Đà Nẵng, dịch vụ vay nóng đã và đang diễn ra hết sức phức tạp. Loạt bài dài kỳ này sẽ phần nào phản ánh thực trạng đó.

Bà S. vẫn hằng ngày mang theo vài trăm triệu đồng, ngồi các quán cà-phê để cho vay.

Chết ngất với “tín dụng đen”

“Nói thật, 100 người thua cá độ, bài bạc muốn gỡ gạc; người kinh doanh thua lỗ muốn lấy lại những gì đã mất... thì có tới 90% số người tìm đến các dịch vụ cho vay. Thực chất của vay nóng là người cho vay phải kiếm được lãi tốt chứ chẳng ai dại gì bỏ ra đống tiền rồi nơm nớp lo chuyện thu hồi nợ. Nhà báo cứ viết thoải mái, mình sẽ kể hết, nhưng đừng đưa cái tên, địa chỉ nhà hay khuôn mặt mình lên báo là được. Nhưng chỉ nói chuyện cho vay, chuyện lãi, còn đòi nợ mình không dính tới nên bỏ qua” - bà S., một người chuyên cho vay “ăn” lãi suất mở đầu câu chuyện khi tôi đặt vấn đề muốn được nghe về vấn nạn vay nóng, đòi nợ thuê hiện nay.

Theo bà S., mức lãi suất thấp nhất của những người cho vay nóng hiện nay phải 10-15%/tháng (tùy theo đối tượng mà người cho vay chọn mặt gửi vàng). Trường hợp cho vay lãi tới 20-30% cũng không hiếm. Thủ tục vay tiền hiện nay rất đơn giản, chỉ cần hộ khẩu công chứng hoặc CMND, sổ tạm trú kèm theo tờ giấy vay tiền sẽ được giải ngân trong vòng 1-2 giờ đồng hồ đối với mức tiền từ 5 đến khoảng 50 triệu đồng. Tất nhiên, mức lãi suất do hai bên thỏa thuận miệng, không công khai trên giấy tờ. Riêng số tiền lớn hơn, để “nắm đằng chuôi”, người cho vay cần một tài sản thế chấp, như sổ đỏ, xe hơi, xe máy… Tất nhiên lãi suất cũng phải cao gấp 5-7 lần lãi suất ngân hàng, bởi người vay khỏi tốn công lo thủ tục rườm rà. Như lời bà S. kể, thông thường vay 10 triệu đồng, người vay chỉ được nhận ngay 8,5 - 9 triệu đồng do người cho vay nhận lãi tháng đầu.

Đúng ngày cho vay tháng sau, người cho vay thu tiền lãi đều đều. Với khoảng 100 triệu đồng nhàn rỗi chi đều cho 10 người vay, bình quân mỗi năm người cho vay nhận lãi suất 120-150 triệu đồng. Đúng là khoản tiền lãi nếu so với những hộ kinh doanh bỏ của, thuê nhân công làm chưa chắc có nổi. Tất nhiên, với những người cho vay, nếu không thuộc hàng có máu mặt, không phải ai cũng thu trọn vẹn tiền lời và gốc, bởi nhiều người vay không có khả năng trả nợ, buộc họ phải trích phí nhờ tới giang hồ ra mặt hù dọa.

Theo ghi nhận của chúng tôi, tình trạng cho vay nóng lãi cắt cổ đang diễn ra hết sức phức tạp. Người cần vay đủ thứ hạng, từ lao động phổ thông đến cán bộ công chức, hộ kinh doanh, đối tượng dính líu đến cờ bạc, cá độ... Nhu cầu vay nhiều thì dịch vụ cho vay cũng bùng phát tràn lan. Chỉ cần lên google gõ cụm từ “vay nóng Đà Nẵng” hay “bốc tiền nóng Đà Nẵng”, có tới hàng trăm ngàn kết quả hiện ra với đủ kiểu cho vay thủ tục giản đơn, có tiền ngay trong vài giờ đồng hồ. Ngoài những dịch vụ vay hộ theo kiểu tín chấp tại ngân hàng phải sao kê thu nhập bảng lương hoặc hợp đồng điện nước 3 tháng liền kề, còn lại là những dịch vụ chỉ cần CMND, bằng lái xe là có thể vay đến vài chục triệu đồng. Theo tìm hiểu, rất nhiều người cần tiền do e ngại việc chứng minh thu nhập tại cơ quan, đơn vị mình công tác nên đã chọn hình thức vay lãi cao. Thậm chí, với những con bạc khát nước, gia đình có điều kiện, khi đã vào bước đường cùng chấp nhận lãi suất thậm chí 25-30%/tháng vẫn vay. Đến khi không trả nổi, người cho vay mang giấy vay đến tận nhà đòi phụ huynh. Để tránh ồn ào, xảy ra nhiều hậu quả khó lường, không ít gia đình phải nai lưng trả cho con.

Lên google gõ cụm từ “vay nóng Đà Nẵng” có cả hàng trăm ngàn kết quả tìm kiếm hiện ra.

T., một tay cho vay nóng ngoài xã hội kể cho tôi nghe trường hợp “cậu ấm” G. (con của một gia đình có điều kiện). Người cho vay hiểu rõ bố mẹ người vay là giới kinh doanh làm ra tiền nên cho cậu con trai vay tín chấp lãi suất 20%/tháng chơi cá độ bóng đá tới hơn 10 lần (khoảng 700 triệu đồng), mỗi lần vay viết giấy nhận 50 - 100 triệu đồng suốt 2 tháng trời. Lần sau vay G. trả lãi cho những lần trước nên số tiền nhận chẳng đáng là bao. Đến khi đổ nợ, con bạc trốn, không dám về nhà nên chủ nợ ôm đống giấy nợ đến “hỏi tội” gia đình. Do sợ dân đòi nợ xã hội đen “xử” con mình, cuối cùng bố mẹ phải nai lưng chịu trận. Chúng tôi nhẩm tính, với một giấy nợ vay khoảng 100 triệu đồng, mỗi tháng G. trả 20 triệu đồng, trong vòng 3 tháng qua mất 60 triệu đồng ngoài tiền gốc chưa trả. Vậy là 700 triệu đồng G. vay, chủ cho vay đã ăn tới 420 triệu đồng, một khoản lãi khủng khiếp!

Trong hoạt động “tín dụng đen” cũng đang được vô số người có tiền nhàn rỗi mang phục vụ cho những hộ kinh doanh buôn bán nhỏ vỉa hè, trong các chợ lớn nhỏ. Hình thức cho vay là tính lãi suất theo ngày. Thực tình mới nghe qua thì số tiền lời không phải lớn bởi người vay kinh doanh đều có thể trả, nhưng làm bài toán tổng thể, tiền lãi cũng thuộc hàng “cắt cổ”. Chị L. buôn bán rau ở chợ tại Q. Sơn Trà tiết lộ: Vì không có tiền vốn, chị vay 2 triệu đồng trả lại suất 15.000 đồng/ngày, hợp đồng vay trong 3 tháng. Như vậy, sau 3 tháng, ngoài trả gốc thì chị L. phải trả tiền lời 1,35 triệu đồng. Mà không phải mình chị L., số người vay như chị ở chợ có hàng chục, nên chỉ với khoản tiền rủng rỉnh tầm 50 triệu đồng cho 25 người vay, mỗi năm chủ nợ rinh về tới hơn 130 triệu đồng. “Thực ra với người vay tiền như tôi, 2 triệu đồng vốn, tôi buôn rau củ quả mỗi ngày cũng kiếm được 150 - 200 ngàn đồng tiền lãi thì trả lãi 15.000 đồng cũng trang trải được. Chỉ có người có tiền cho vay là lời nhiều, bởi số người họ cho vay lên đến hàng chục, có người rải tiền hết chợ này đến chợ khác, thậm chí xe nước mía, chủ quán cà-phê cóc, bà bán bún, bán xôi họ cũng rải đều 1 - 5 triệu đồng/người” - chị L. kể.

Hầu như các bóng hồng phục vụ quán bar, karaoke đều tham gia vay nóng.

Đúng là bước vào vòng xoáy vay nóng, “tín dụng đen”, nhiều người chết ngất bởi mức lãi “cắt cổ”. Người kinh doanh buôn bán thuận lợi trụ được không sao, còn với những đối tượng cờ bạc, kinh doanh đổ bể, chịu mức lãi suất như đã kể ở trên là con số khá lớn. Điển hình như người vay 20% lãi suất/tháng, coi như mỗi năm mức lãi suất phải trả là 240%/năm, mức lãi gấp tới trên dưới 20 lần so với lãi suất ngân hàng hiện nay. Thực tế, người chấp nhận vay và trả mức lãi suất này rồi còng lưng kéo cày trả nợ không phải ít, thậm chí cả cán bộ công chức. Đáng sợ nhất là cánh nhân viên, “bóng hồng” phục vụ nhà hàng, quán bar, vũ trường, karaoke. Tôi tiếp xúc với cả chục cô thì có đến trên 70% vướng tới vay nóng. Nhu cầu vay của họ là đua nhau mua xe tay ga xịn, sắm trang sức, son phấn hàng hiệu. Suy nghĩ mỗi ngày làm ra vài triệu đồng, với các cô chuyện vay tiền mua sắm mỗi tháng trả lãi 4-5 triệu đồng là chuyện nhỏ. Vì suy nghĩ này, không ít cô bước vào vòng xoáy nợ nần, ngày lại ngày cắm đầu vào cảnh bán thân nuôi sự hãnh diện, đua đòi vô lối.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện các văn phòng luật sư khẳng định rằng, vòng xoáy vay nóng luôn kéo theo vô số hệ lụy khó lường trong xã hội hiện nay. Hình thức cho vay cũng đang diễn ra khá phổ biến và ngày càng biến tướng dưới nhiều góc độ phức tạp. Mỗi năm các văn phòng luật sư tiếp nhận hàng trăm trường hợp đến nhờ tư vấn có liên quan đến vay nóng, thế chấp... là một minh chứng. Có một cái khó hiện nay là sự biến tướng trong vay nóng là các cơ quan luật pháp khó phân định được hành vi đó thuộc vấn đề dân sự hay hình sự nên còn lúng túng trong cách xử lý…

(còn nữa)

Hoàng Nam - Nguyên Thảo