"Bắt vợ" thời nay (2)

Thứ bảy, 12/04/2014 10:00

* Bài cuối: Khi “bắt vợ” thành vấn nạn

(Cadn.com.vn) - Bên cạnh những nét đặc trưng văn hóa độc đáo trong tục “bắt vợ” của đồng bào người HMông còn kéo theo nhiều hệ lụy xã hội. Trong kỳ này, chúng tôi muốn đề cập đến trường hợp của một em học sinh bị bắt vợ trái pháp luật khi cô bé chưa đầy 18 tuổi.

Xã Mường Lống, H. Kỳ Sơn (Nghệ An), có gần như 100% người dân tộc HMông sinh sống. Nơi đây được mệnh danh là Sa Pa xứ Nghệ bởi thời tiết đẹp quanh năm, đặc biệt vào mùa hè – mùa hoa mận nở. Theo chân anh CAV xã Mường Lống, chúng tôi đến bản Long Kèo vào ngày hầu hết người dân đều đóng cửa lên nương làm rẫy. Khi đề cập đến chuyện “bắt vợ” trái pháp luật, anh Và Bá Chá , Bí thư chi bộ bản Long Kèo vẫn nhớ như in trường hợp của em Và Y Chùa bị “bắt vợ” khi mới 14 tuổi diễn ra cách đây không lâu.

Anh Chá kể: “Vừa qua, ông Và Chồng Hờ có gửi đơn đến các cơ quan chức năng tố cáo sự việc anh Dềnh Bá Cải (1991, là giáo viên Trường THCS Huồi Tụ, trú tại bản Huồi Phả, xã Huồi Tụ, H. Kỳ Sơn) có hành vi “giao cấu với trẻ em” đối với con gái ông là Và Y Chùa (1997, hiện là học sinh lớp 10A, Trường TTGDTX H. Kỳ Sơn). Kết quả điều tra cho thấy, Tết năm 2012, Cải và một số người bạn đã đến nhà Chùa chơi. Thấy Chùa trắng trẻo, xinh đẹp như bông lan rừng nên Cải nảy sinh ý định bắt cô về làm vợ.

Vào tháng 2-2012, lợi dụng lúc vợ chồng ông Hờ đi làm rẫy xa, chỉ có Chùa và cậu em nhỏ ở nhà, Cải cùng hai người nữa đến nhà nói thích Chùa và muốn em về làm vợ. Lúc này Chùa không ưng và kháng cự lại nhưng Cải đã đến kéo tay cô về nhà mình. Sau khi đi làm rẫy về nghe hàng xóm kể chuyện con gái mình đã bị “bắt vợ”, gia đình ông Hờ rất bức xúc và có ý định viết đơn tố cáo. Tuy nhiên, được một số cụ già khuyên phải giữ hòa khí, không nên làm to chuyện sẽ ảnh hưởng đến cháu Chùa và dòng họ.

Ba ngày sau đó, gia đình Cải đến gặp gia đình ông Và Chồng Hờ nói chuyện và đặt vấn đề là 3 năm sau sẽ tổ chức đám cưới cho Chùa và Cải bởi vì nếu cưới bây giờ thì Cải sẽ không được đi dạy nữa. Cải đưa cho gia đình ông Hờ một nén bạc để làm tin.Ban đầu, gia đình ông Hờ không đồng ý, nhưng do nhiều người khuyên nên cuối cùng đành nhận nén bạc với mong muốn con gái sẽ được đối xử tốt. Không ngờ, chỉ mấy tháng sau đó, giữa Cải và Chùa đã xảy ra mâu thuẫn. Cải nói không còn thích Chùa. Vào mùa nhận lúa mới, Chùa về thăm gia đình, Cải cũng tìm cách đến gây gổ và đánh em trước mặt bố mẹ. Gần một năm trôi qua, Cải đã nhiều lần đánh đuổi Chùa. Quá phẫn uất trước thái độ của Cải nên Chùa đã bỏ về nhà bố mẹ đẻ ở.

Và Y Chùa hiện đang học lớp 10 tại TTGDTX huyện.

Theo Trưởng CAX Mường Lống Xồng Phái Đà, vệc Dềnh Bá Cải đến “bắt vợ” đối với cháu Và Y Chùa khi Chùa chưa đủ tuổi là trái với pháp luật. Sau khi ông Và Chồng Hờ viết đơn tố cáo về hành vi của Cải, gia đình Dềnh Bá Cải có đến gặp Đảng ủy, chính quyền xã nhờ hòa giải, chính quyền xã cũng đã vận động hai gia đình nên tự dàn xếp và giải quyết với nhau.

Sau khi xin được số điện thoại của em Và Y Chùa, chúng tôi tìm đến tận Trường TTGDTX Kỳ Sơn đóng ở Thị trấn Mường Xén để hẹn gặp em. Thấy số máy lạ gọi đến, Chùa tỏ ra e ngại, sợ bị người lạ lừa nên không muốn gặp. Tuy nhiên, sau một thời gian thuyết phục chúng tôi đã được em kể lại sự việc.

Khi nhắc đến chuyện của mình, khuôn mặt Chùa buồn bã, cúi gằm và kể lại những ngày tháng sống trong tủi nhục của mình: “Ngày đó còn nhỏ nên em không biết gì còn giờ nghĩ lại chuyện cũ, em uất ức Cải lắm. Em không yêu thương gì Cải nhưng bị bắt về làm vợ. Sau khi đưa em về nhà, Cải chỉ cho em đi học hết lớp 9 chứ không cho thi tốt nghiệp cấp 3. Hằng ngày, em phải đi làm rẫy với gia đình Cải.

3 tháng sau, Cải bắt đầu trở mặt và lạnh lùng với em, Cải nói Cải là giáo viên còn em là người làm rẫy không hợp nhau nên đuổi em muốn đi đâu thì đi, ở lại cũng không có ích gì. Cải đã có người khác và không yêu thương gì em nữa. Mỗi lần đi rẫy về muộn, Cải đều đánh đuổi em. Cải đến nhà em cãi nhau với bố mẹ rồi tát vào mặt em, khi em trở về nhà. Thương bố mẹ vì con gái đã bị “bắt vợ” rồi mà trở về nhà sẽ bị dòng họ, làng xóm chê cười nên em nhẫn nhục chịu đựng. Đến một ngày cận tết 2013, Cải tiếp tục đánh đập và đuổi em đi, em không tiếp tục chịu đựng được nên đã bỏ về nhà bố mẹ mình. Ngày hôm sau, Cải đến nhà em cãi nhau với bố mẹ và đòi lại nén bạc. Cải nói “có giỏi thì báo công an đi” rồi lấy nén bạc về”.

Bí thư chi bộ Và Bá Chá trao đổi với PV về sự việc.

Ông Và Nỏ Súa (1956) cho biết, việc Cải làm là sai, trái với pháp luật và tập tục của đồng bào Mông. Khi trai gái thuận tình yêu thương nhau, muốn nên vợ nên chồng thì người con trai phải “bắt” người con gái theo tập tục. Nhưng trường hợp của Cải, “bắt vợ” khi cháu Chùa chưa đủ tuổi và cũng không có tình cảm gì với Cải thì tuyệt đối không được.

Được biết, theo lời kêu gọi của ông Vừ Chông Pao, Chủ tịch UBND H. Kỳ Sơn, từ năm 1982, người Mông ở Huyện này đã bỏ tập tục “bắt vợ”. Song đây đó vẫn còn một số người duy trì tục “bắt vợ” khi cô gái chưa đủ tuổi, đưa về nhà đợi đến tuổi đăng ký, tổ chức đám cưới. Ngoài trường hợp của em Và Y Chùa, thỉnh thoảng còn có một số trường hợp các em học sinh bị bắt vợ. Cuối năm 2013, Trung tâm Giáo dục thường xuyên cũng rộ lên tin em Xồng Y Va, 1997, học sinh lớp 10B, ở bản Mường Lống 2, xã Mường Lống bị “bắt vợ”.

Đại úy Lô Văn Thao, Đội trưởng Đội CSĐTTPVTTXH, CAH Kỳ Sơn cho biết, đơn vị đã cử cán bộ về điều tra xác minh các bên liên quan, đồng thời, đã trưng cầu giám định, qua đó chứng minh Dềnh Bá Cải có hành vi giao cấu với trẻ em. Ngày 23-8-2013, CAH Kỳ Sơn đã ban hành quyết định số 50 khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can Dềnh Bá Cải về hành vi "Giao cấu với trẻ em" đồng thời, có công văn gửi Viện KSND H. Kỳ Sơn đề nghị phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đối với Dềnh Bá Cải.

Phóng sự: Dương Hóa