Trong bối cảnh cuộc xung đột tại Dải Gaza giữa Israel và Palestine vẫn căng thẳng, Mỹ lại “đổ thêm dầu” vào chảo lửa này khi đảo ngược lập trường trong hàng chục năm qua bằng việc ủng hộ Israel xây các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây.
Trong tuyên bố đưa ra hôm 19-11, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh Washington không còn coi các khu định cư Do Thái của Israel ở các vùng lãnh thổ của Palestine là bất hợp pháp nữa. “Sau khi nghiên cứu kỹ tất cả các khía cạnh của cuộc tranh luận pháp lý, chính quyền Mỹ kết luận rằng, “việc thành lập các khu định cư dân sự của Israel ở Bờ Tây, không có gì là không phù hợp với luật pháp quốc tế”, ông Pompeo nói với các phóng viên.
Việc Mỹ đổi lập trường về các khu định cư Do Thái đặt Mỹ vào thế bất hòa với hầu hết tất cả các quốc gia cũng như các nghị quyết của HĐBA LHQ nhưng lại được lòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, một đồng minh thân cận của Tổng thống Donald Trump nhưng đang đứng trước khả năng bị mất chức. Tuyên bố này ngay lập tức vấp phải sự phản đối của Liên minh Châu Âu (EU) và nhiều quốc gia khác. EU khẳng định, lập trường của khối này đối với hoạt động định cư của Israel tại vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng là bất hợp pháp theo luật quốc tế. Trong tuyên bố, Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini nhấn mạnh, chính sách định cư của Israel “làm xói mòn triển vọng giải pháp 2 nhà nước cũng như triển vọng cho một nền hòa bình lâu dài”. EU kêu gọi Israel chấm dứt hoạt động định cư cũng như tuân thủ các nghĩa vụ của nước này.
Chính quyền Palestine - lâu nay vẫn từ chối các cuộc đàm phán cho hòa bình Trung Đông thông qua chính quyền Tổng thống Trump, nơi mà họ cho là thiên vị - đã tố cáo quyết định mới nhất này của Washington. Người phát ngôn của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, ông Nabil Abu Rudaineh lên án động thái trên của Mỹ “đi ngược hoàn toàn với luật pháp quốc tế”, khẳng định Washington đã đánh mất uy tín và không thể đóng bất kỳ vai trò nào trong tiến trình hòa bình Trung Đông. Ông Hanan Ashrawi, nhà đàm phán kỳ cựu và là thành viên Ủy ban Điều hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) cho rằng, hành động này là “cú đấm” khác vào luật pháp quốc tế, công lý và hòa bình.
Thật sự là Mỹ lại đang tạo cơn bão nguy hiểm ở Trung Đông với động thái mới nhất này và từng bước “giết chết” hòa bình Trung Đông. Bởi trên thực tế, theo một số nghị quyết của HĐBA LHQ các khu định cư Do Thái bị coi là bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế khi chúng vi phạm Công ước Geneva về việc cấm quốc gia chiếm đóng được đưa người dân của của quốc gia này tới khu vực mà họ chiếm đóng. Các khu định cư Do Thái cũng được coi là một trong những rào cản nghiêm trọng đối với thỏa thuận hòa bình Israel-Palestine.
THANH VĂN
